Zmiany w organizacji leczenia osób cierpiących z powodu bólu przewlekłego zaczynają przynosić efekty. Klinicyści czekają na kolejne decyzje – m.in. szybkie wdrożenie nowych wycen świadczeń w poradniach leczenia bólu oraz na rozszerzenie wskazań do leczenia interwencyjnego.
Ich zdaniem będzie to kolejny krok na drodze do poprawy skuteczności leczenia bólu oraz zmniejszenia kosztów powikłań związanych z jego nieleczeniem lub leczeniem błędnym.
W czasie konfernecji prasowej w Sejmie posłanka Elżbieta Polak (KO), przewodnicząca parlamentarnego zespołu ds. medycyny bólu przypomniała iż ponad 8 mln osób w Polsce cierpi z powodu bólu przewlekłego. Jej zdaniem przez wiele lat leczenie osób z bólem przewlekłym było zaniedbywane, dlatego w lipcu 2024 r. powołała parlamentarny zespół do zajęcia się tym problemem. Parlamentarzyści razem z ekspertami i przedstawicielami organizacji pozarządowych wypracowali rekomendacje i wnioski dla ministra zdrowia w tym obszarze. “Przede wszystkim zwróciliśmy uwagę na nierealnie niską wycenę świadczeń i brak standaryzacji, o ile chodzi o świadczenia w poradniach medycyny w bólu” – przypomniała Elżbieta Polak. Wśród rekomendacji znalazło się również wprowadzenie bezpłatnych szczepień dla seniorów na półpaśca, którego bolesnym powikłaniem jest neuralgia półpaścowa, zniesienie limitów na leczenie paliatywne i hospicyjne, uregulowanie dostępności leków opioidowych.
“Tych rekomendacji mieliśmy sporo, ale dzisiaj mamy dobre wiadomości dla wszystkich, których ten problem dotyczy i dla ich rodzin, ponieważ Ministerstwo Zdrowia w ciągu tych dwóch lat prawie wszystkie te rekomendacje potraktowało poważnie” – oceniła Elżbieta Polak. Obecny na konferencji wiceminister Tomasz Maciejewski przypomniał, iż w 2024 r. zniesiono limity w opiece paliatywnej i hospicyjnej, co skutkuje wzrostem ilości udzielanych przez świadczeniodawców procedur. Jest to szczególnie istotne dla osób u kresu życia, cierpiących na ból i przewlekłe nieuleczalne choroby. Nastąpiły również zmiany w zakresie farmakoterapii bólu przewlekłego – rozszerzono listę leków krytycznych na ból przewlekły. Wprowadzono także bezpłatne szczepienia na półpaśca dla seniorów w wieku powyżej 65 lat, a w grupie osób po 18. roku życia z chorobami współistniejącymi wprowadzono 50-procentową odpłatność na te szczepienia. “To jest bardzo też ważne, bo jak wiemy półpasiec jest jedną z przyczyn przewlekłego bólu” – zaznaczył wiceminister Maciejewski. W poradniach leczenia bólu aż 20-30 proc. świadczeń dotyczy pacjentów z neuralgią popółpaścową.
“Wprowadzenie szczepień przeciwko półpaścowi uważam za sukces zarówno Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, jak i innych towarzystw naukowych (…). To jest ogromny sukces. Ja liczę na to, iż bezpłatne szczepienia na półpasiec zmniejszą ilość pacjentów z neuralgią półpaścową w ciągu najbliższych lat” – powiedziała dr Magdalena Kocot-Kępska, prezes PTBB. Jak podkreślił wiceminister Maciejewski, kolejnym ważnym krokiem ma być zmiana wyceny świadczeń i wprowadzenie kryteriów jakościowych w poradni leczenia bólu. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji zarekomendowała nowe wyceny świadczeń leczenia bólu przewlekłego metodami interwencyjnymi w poradni leczenia bólu. Obecne procedury są bowiem niedoszacowane i generują dla poradni koszty. AOTMiT pozytywnie zaopiniowała (w czerwcu 2025 r.) rozszerzenie kryteriów wskazań do zabiegów interwencyjnych, takich jak neuroliza, kriolezja, termolezja dla pacjentów z bólem przewlekłym i ostrym w poradni leczenia bólu. w tej chwili eksperci oczekują na wydanie przez MZ rozporządzenia w tej sprawie.
Prezeska Fundacji Eksperci dla Zdrowia, dr Marzena Domańska-Sadynica podkreśliła, iż poszerzenie dostępu pacjentów do interwencyjnych metod leczenia bólu jest bardzo potrzebne, ponieważ ok. 30 proc. cierpiących na ból przewlekły wymaga takich interwencji – “Pacjenci, którzy będą poddani tym zabiegom, odczują zmniejszenie nasilenia bólu, będą też mogli zrezygnować z farmakoterapii albo zmniejszyć dawki leków, co poprawi jakość ich życia”. Zmiany te przyniosą również korzyści dla budżetu ochrony zdrowia, gdyż zmniejszy się zużycie leków, szczególnie opioidowych – “Zmniejszymy również koszty błędnie stosowanej farmakoterapii i koszty powikłań związanych z samoleczeniem się pacjentów”. Jak przypomniała dr Domańska-Sardynica, iż ok. 20-30 proc. pacjentów z bólem leczy się samodzielnie, nadużywając niesteroidowych leków przeciwzapalnych, co prowadzi do niewydolności nerek. “Przez całe lata cierpieliśmy z powodu niedofinansowania i niedoszacowania procedur. Rzeczywiście, poszerzenie wskazań do zabiegów interwencyjnych i podniesienie wyceny świadczeń w poradniach leczenia bólu to zmiany służące pacjentom, którzy cierpią z powodu bólu przewlekłego” – oceniła dr Kocot-Kępska.
Eksperci wskazali też na kolejne potrzeby. Prof. Wojciech Leppert, prezes Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej zaznaczył, iż wysokospecjalistyczne metody leczenia bólu przewlekłego powinny być dostępne także dla pacjentów z chorobą nowotworową – “Obecnie chorzy ci są przede wszystkim leczeni farmakologicznie, ale w niektórych sytuacjach to specjalistyczne podejście wielokierunkowe, uwzględniające również niefarmakologiczne metody leczenia bólu jest bardzo istotne”. Natomiast dr Kocot-Kępska przypomniała, iż eksperci złożyli już do MZ kartę świadczenia zdrowotnego w postaci wszczepialnych pomp do podawania leków dokanałowo (do kanału rdzenia kręgowego) – “Te pompy na świecie są stosowane od lat. Najwyższy czas, żeby nasi pacjenci również mieli taką możliwość”. W ocenie prof. Lepperta ważne jest również tworzenie referencyjnych ośrodków leczenia bólu, a w dużych ośrodkach – oddziałów leczenia bólu. Byłyby one przeznaczone zwłaszcza dla tych pacjentów z bólem przewlekłym, których nie udaje się skutecznie leczyć w warunkach ambulatoryjnych.
(PAP)
