Zlekceważenie art. 11 Kodeksu etyki lekarskiej, mówiącego o tym, iż lekarz powinien zabiegać o wykonywanie swojego zawodu w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem, może narazić go na odpowiedzialność zawodową.
Jeśli lekarz nie wykaże, iż zabiegał o poprawę warunków jakości leczenia w danym szpitalu albo przychodni, może narazić się na odpowiedzialność zawodową – zwłaszcza jeżeli np. na skutek złej organizacji dojdzie do błędu medycznego – czytamy na portalu Prawo.pl. Eksperci mówią jednak o niejasnościach w interpretacji artykułu.
Szerzej na temat interpretacji art. 11 napisano w uchwale nr 3/24/IX Naczelnej Rady Lekarskiej z 26 stycznia 2024 r. w sprawie przedstawienia do konsultacji projektu Kodeksu etyki lekarskiej. W dokumencie wskazano, iż przepis należy interpretować szeroko i odnosić go nie tylko do lekarza-kierownika danej jednostki, ale również lekarza bezpośrednio leczącego pacjenta.
Wskazano także,
że lekarz powinien wykonywać swoją pracę w możliwie najlepszych warunkach
organizacyjnych, a trudności organizacyjne nie powinny wymuszać przyzwolenia na
obniżenie standardów wykonywania zawodu. Lekarz powinien również dbać o
zapewnienie odpowiednich warunków sprzętowych oraz lokalowych.
Lekarz powinien przejawiać w stosunku do pacjenta adekwatną postawę
W treści uchwały zaznaczono także, iż w kontekście art. 11 istotne jest nie tylko to, by zapewnić odpowiednie warunki organizacyjno-techniczne, ale również zadbać, by personel medyczny zaangażowany w opiekę nad pacjentem przejawiał w stosunku do niego adekwatną postawę. Dla zapewnienia adekwatnej opieki nad pacjentem lekarz powinien też posiadać odpowiednią wiedzę, umiejętności praktyczne, empatię, umiejętność komunikowania się z pacjentem i zespołem oraz przestrzegać zasad etyki lekarskiej.
Prawo.pl cytuje dr. hab. n. praw. Radosława Tymińskiego, adwokata, autora bloga „prawalekarza.pl” i redaktora naukowego komentarza do najnowszej wersji Kodeksu etyki lekarskiej, który wyjaśnia, iż art. 11 KEL wprowadza jednoznaczną normę prawną: obowiązkiem etycznym lekarza jest podjęcie aktywnych działań zmierzających do tego, żeby wykonywanie zawodu odbywało się w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem.
– Należy również mieć na uwadze, iż zabieganie o wykonywanie swego zawodu w
warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem, w sposób
oczywisty zawiera również w sobie zakaz podejmowania się wykonywania
zawodu w podmiotach leczniczych, w których warunki nie gwarantują odpowiedniej
jakości opieki nad pacjentem. Z tego powodu lekarz powinien dobrze rozważyć,
czy podejmować pracę w każdym możliwym podmiocie leczniczym – podkreśla dr Tymiński.
Ekspert zaznacza przy tym, iż hipotetycznie lekarzowi można byłoby postawić
zarzut zaniechania zabiegania o pracę w warunkach, które zapewniają
odpowiednią jakość opieki nad pacjentem w momencie, gdyby np.
doprowadziło to do zdarzenia niepożądanego. Mogłaby być to również podstawa do
odpowiedzialności zawodowej medyka.
Przepis jest nieprecyzyjny
Dr Anna Banaszewska, radca prawny, uważa, iż przepis ten jest w
całości nieprecyzyjny. Jak zaznacza ekspertka, pierwszym problemem jest
odpowiedź na to, jaka jest definicja odpowiedniej jakości opieki nad
pacjentem.
– Nie można pominąć, iż art. 11 KEL zobowiązuje lekarza jedynie do „zabiegania o wykonywanie swego zawodu w warunkach”, a zatem jak określić katalog czynności, które składają się na definicję pojęcia „zabieganie o”, które, zgodnie ze słownikiem języka polskiego, oznacza jedynie staranie się o coś, dążenie do uzyskania czegoś? Czy w takim razie, stosując wykładnię językową, wystarczy, aby lekarz wykazał w postępowaniu dyscyplinarnym, że zwracał uwagę na brak spełnienia warunków, które według własnej oceny uznaje za niezapewniające odpowiedniej jakości opieki nad pacjentem? Wydaje się, iż nie – mówi cytowana przez Prawo.pl dr Banaszewska.
Ekspertka przypomina, iż zgodnie z najdalej idącą wykładnią zabieganie o wykonywanie swego zawodu w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem, obejmuje także zakaz podejmowania się wykonywania zawodu, w sytuacji gdy warunki nie gwarantują odpowiedniej jakości opieki nad pacjentem. A to już daleko idące rozwiązanie.
Odpowiedzialność powinna być proporcjonalna do kompetencji
– Kolejna kwestia dotyczy zakresu odpowiedzialności danego lekarza, która powinna być proporcjonalna do kompetencji. Inne będzie miał lekarz oddziału, inne ordynator, a zupełnie odmienny zostanie przypisany lekarzowi będącemu kierownikiem podmiotu leczniczego. Tym samym katalog czynności obejmujących „zabieganie o” musi być dostosowany do zakresu kompetencji danego lekarza, czyli do wpływu, jaki posiada na warunki panujące w danym miejscu udzielania świadczeń – podkreśla.
Przeczytaj także: „Społeczna rola lekarza”.
