Latające kleszcze – czym są naprawdę i czy jest ich dużo w Polsce?

Wybierając się np. do lasu, powinniśmy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu się przed uciążliwymi owadami, zwłaszcza iż część z nich może stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia. Szczególnie uciążliwe są latające kleszcze, inaczej strzyżaki sarnie lub jelenie, które pasożytują przede wszystkim w sierści saren, jeleni oraz łosi. Coraz częściej zdarzają się przypadki ukąszeń człowieka przez latające kleszcze i związane z tym konsekwencje dla zdrowia.

Strzyżaki sarnie, potocznie nazywane latającymi kleszczami, to niewielkich rozmiarów owady, które można spotkać na terenie całego kraju. Ich potoczna nazwa pochodzi od podobieństwa do kleszczy – strzyżaki sarnie, podobnie jak kleszcze, mogą się żywić ludzką krwią. Chociaż z reguły nie atakują ludzi, niekiedy mogą jednak ukąsić człowieka. Z poniższej treści dowiesz się, czym są latające kleszcze, poza tym odpowiemy na pytanie, jak wygląda strzyżak sarni i gdzie można go najczęściej spotkać. Przedstawimy również najważniejsze różnice między strzyżakiem sarnim a kleszczem. Odpowiemy dodatkowo na pytanie, czy latające kleszcze są groźne dla człowieka oraz jak chronić się przed strzyżakiem sarnim.

Spis treści

• Czym są latające kleszcze i jak wyglądają?
• Gdzie można spotkać latające kleszcze?
• Strzyżak sarni (jeleni) a kleszcz – różnice
• Kiedy istnieje największe ryzyko ukąszenia przez latające kleszcze?
• Latające kleszcze – czy są groźne dla człowieka?
• Ochrona przed ukąszeniem strzyżaka sarniego

Czym są latające kleszcze i jak wyglądają?

Produkty wspomagające w stosowaniu diety

Sprawdź produkty wspomagające stosowanie diety:

Odchudzanie i oczyszczanie

Preparaty wapnia

Strzyżak sarni (łac. Lipoptena cervi), często nazywany latającym kleszczem lub kleszczem ze skrzydłami, należy do rzędu muchówek (łac. Diptera). Jest to owad o spłaszczonym ciele długości 5-6 mm w kolorze brunatnym z twardym pancerzykiem. Strzyżak sarni ma zdolność latania. Kiedy znajdzie się już na ciele człowieka, przyczepia się do niego przy pomocy charakterystycznych łapek, które są wyposażone w specjalne haczyki, przez co trudno się go pozbyć.

Cechą charakterystyczną latających kleszczy jest zrzucanie skrzydeł po znalezieniu żywiciela i wbiciu się w jego skórę. Zrzucanie skrzydeł przez strzyżaka sarniego dodatkowo ułatwia przyczepianie się do ofiary i pobieranie krwi.

Chociaż strzyżaki jelenie pasożytują głównie na dzikich zwierzętach, mogą również atakować ludzi – dotyczy to zwłaszcza miejsc z dużą populacją zwierzyny leśnej. Niekiedy mogą również pasożytować na owcach, bydle oraz psach, składając w ich sierści larwy, które w sprzyjających warunkach mogą przetrwać choćby do kolejnego roku. Cykl rozwojowy latającego kleszcza obejmuje stadium jaja, larwy, poczwarki oraz formy dorosłej. Strzyżaki sarnie nie rozmnażają się natomiast na człowieku.

W aptece internetowej znajdziesz preparaty odstraszające kleszcze i inne owady.

Gdzie można spotkać latające kleszcze?

Latające kleszcze są gatunkiem rodzimym dla lasów Europy Środkowej i Europy Północnej, poza tym można je spotkać także w Chinach, we wschodniej części Stanów Zjednoczonych oraz w Wielkiej Brytanii. Latające kleszcze występują przede wszystkim w lasach i na ich obrzeżach, zwłaszcza w miejscach, gdzie występują duże skupiska dzikiej zwierzyny, do której zalicza się m.in. sarny, jelenie oraz łosie. Niekiedy można je również spotkać w miejscach wilgotnych, zwłaszcza w pobliżu stawów, bagien, rzek oraz jezior.

Strzyżak sarni (jeleni) a kleszcz – różnice

Wiele osób bardzo często myli strzyżaki sarnie z kleszczami, obawiając się o swoje zdrowie, jednak warto wiedzieć, iż są to dwa różne, różniące się wieloma cechami owady. Oto najważniejsze różnice między strzyżakami a kleszczami:

• Strzyżaki sarnie są owadami zaliczanymi do muchówek, natomiast kleszcze zalicza się do pajęczaków.
• Latające kleszcze mają wydłużone, smukłe ciało, natomiast kleszcze posiadają okrągłe, płaskie ciało.
• Strzyżaki posiadają skrzydła, dzięki którym mogą latać, natomiast kleszcze nie mają skrzydeł.
• Ukąszenia strzyżaków, choć mogą być bolesne, zwykle nie powodują poważnych chorób, z kolei kleszcze mogą przenosić groźne dla zdrowia choroby, do których zalicza się m.in. boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu czy babeszjozę.

Strzyżaki jelenie najczęściej występują w lasach, gdzie dzika zwierzyna często wychodzi na żer, natomiast kleszcze można spotkać nie tylko na obszarach leśnych, ale też w innych miejscach, w tym parkach, a choćby przydomowych ogrodach i działkach.

Kiedy istnieje największe ryzyko ukąszenia przez latające kleszcze?

Chociaż człowiek nie jest żywicielem ostatecznym strzyżaka sarniego, coraz częściej pojawiają się przypadki ukąszenia człowieka przez opisywane owady. Latające kleszcze są aktywne przede wszystkim od czerwca do września, jednak mogą również występować wiosną i późną jesienią, jeżeli te są cieplejsze.

Latające kleszcze – czy są groźne dla człowieka?

Do grup szczególnie narażonych na ukąszenia przez latające kleszcze zalicza się pracowników lasów i myśliwych, a także rolników i hodowców zwierząt. Na ukąszenie są również narażeni miłośnicy wędrówek leśnych, a także grzybiarze. Ukąszenie przez strzyżaka sarniego w niektórych przypadkach może się okazać bardzo bolesne. Do najczęstszych objawów ukąszenia przez latające kleszcze zalicza się swędzenie oraz ból, który pojawia się zwykle po jednej dobie od ukąszenia. Ukąszenia powodowane przez latające kleszcze mogą prowadzić do zmian skórnych. W miejscu ukąszenia może również wystąpić zaczerwienienie i obrzęk. W niektórych przypadkach na skórze może się pojawić bąbel, który może się utrzymywać choćby przez kilkanaście miesięcy.

Szczególnie ostrożni powinni być alergicy, ponieważ w ich przypadku ukąszenie przez strzyżaki może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, która najczęściej objawia się silnym swędzeniem oraz silnym rumieniem. Silne reakcje alergiczne mogą wymagać konsultacji z lekarzem. W niektórych przypadkach mogą się pojawić problemy z oddychaniem. Niekiedy, co zdarza się jednak bardzo rzadko, po ukąszeniu może dojść do ropnego zapalenia skóry. Objawy ukąszenia mogą się utrzymywać przez kilka dni, a u niektórych osób choćby przez kilka tygodni. Strzyżaki sarnie nie przenoszą natomiast boreliozy oraz chorób odkleszczowych.

Ochrona przed ukąszeniem strzyżaka sarniego

Choć latające kleszcze zwykle nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka, warto jednak podjąć działania mające na celu ograniczenie kontaktu z opisywanymi owadami. Szczególne znaczenie ma odpowiedni ubiór – wybierając się do lasu, powinniśmy założyć długie spodnie i rękawy, które zakryją nasze ciało. Prewencja przed latającymi kleszczami wiąże się również z założeniem do lasu jasnych ubrań. Warto dodatkowo związać włosy oraz włożyć czapkę lub kapelusz, co utrudni przedostanie się strzyżaka jeleniego na skórę głowy.

Podczas leśnych wędrówek powinniśmy również unikać gęstych zarośli, ponieważ w takich miejscach często występują duże ilości latających kleszczy. Jednym ze sposobów ochrony przed strzyżakami sarnimi jest stosowanie dostępnych w aptece preparatów na owady, które są dostępne zarówno w formie produktów naturalnych, jak i chemicznych. Zależnie od składu mogą one być stosowane nie tylko przez osoby dorosłe, ale i przez dzieci. Zapewnią one nie tylko ochronę przed strzyżakami sarnimi, ale też przed komarami i kleszczami. Część produktów dodatkowo odstrasza meszki, które również często występują w polskich lasach. Pomimo zastosowania repelentu po powrocie do domu dla pewności powinniśmy dokładnie sprawdzić wierzchnie ubranie oraz ciało, co pomoże w ewentualnym pozbyciu się latających kleszczy. Szczególnie warto sprawdzić okolice uszu, skórę głowy oraz zgięcia łokciowe i kolanowe.