Krztusiec wywoływany jest przez bakterie Bordetella pertussisktóry jest przenoszony przez kropelki z dróg oddechowych, gdy zarażona osoba kaszle lub kicha.
Przeziębienie: jak je leczyć i jak poznać, iż nie jesteś zakaźny
Przeziębienie: jak je leczyć i jak poznać, iż nie jesteś zakaźny
Bakterie przyczepiają się do rzęsek – drobnych włoskowatych wypustek – tej wyścielającej części górnych dróg oddechowych, gdzie uwalniają toksyny uszkadzające rzęski i powodujące obrzęk dróg oddechowych – mówi dr Andrew Kong, lekarz pierwszego kontaktu prowadzący prywatną praktykę w Hongkongu.
Chorobę trudno jest ostatecznie zdiagnozować, mówi dr Sarah Borwein, również lekarz pierwszego kontaktu prowadzący prywatną praktykę w Hongkongu.
„Możesz zastosować PCR [polymerase chain reaction] badanie wymazu z nosogardła, podobnie jak w przypadku wczesnych testów na Covid, ale tylko w ciągu pierwszych czterech tygodni infekcji, a w praktyce lekarze rzadko rozważają rozpoznanie krztuśca, dopóki kaszel nie trwa dłużej” – mówi Borwein.
„Wtedy trzeba polegać na badaniach serologicznych [antibody testing]który ma stosunkowo niską czułość i może być powikłany obecnością przeciwciał z poprzedniego szczepienia.”
Krztusiec wiąże się z wieloma objawami, z których wiele przypomina grypę.
„Jest to intensywny kaszel, który może utrzymywać się do 12 tygodni, a pomiędzy napadami kaszlu możesz czuć się doskonale” – mówi dr Lily Wong, lekarz pierwszego kontaktu w Hongkongu. „Różni się to od większości normalnego kaszlu, który ustępuje w ciągu trzech tygodni.
„Kiedy w końcu możesz zaczerpnąć powietrza pod koniec napadu kaszlu, słychać wysoki dźwięk „okrzyku”. Na tym polega główna różnica między krztuścem a zwykłym kaszlem.
„Po napadzie kaszlu może również wystąpić katar, gorączka, wymioty i zmęczenie”.
Borwein twierdzi, iż krztusiec jest uporczywy i oporny na leczenie i czasami nazywany jest „kaszlem 100-dniowym”, ponieważ niezależnie od tego, co zrobisz, może trwać dłużej niż trzy miesiące.
Krztusiec u małych dzieci może również powodować zagrażające życiu przerwy w oddychaniu (napady bezdechu), drgawki i uszkodzenie mózgu.
„Około jedna trzecia niemowląt w wieku poniżej pierwszego roku życia chorych na krztusiec wymaga opieki szpitalnej w celu oczyszczenia dróg oddechowych ze śluzu dzięki odsysania. Mogą również potrzebować wsparcia tlenowego” – mówi Wong.
„Uważaj na powikłania, takie jak zapalenie płuc, które może być poważniejsze, i dbaj o odpowiednie odżywienie i nawodnienie chorego dziecka” – dodaje, podkreślając, iż najskuteczniejszą metodą zapobiegania krztuścowi są szczepienia.
Wong dodaje, iż pacjenci w podeszłym wieku są drugim co do wielkości wskaźnikiem hospitalizacji z powodu krztuśca, prawdopodobnie z powodu słabnącej odporności.
„Krztusiec może powodować powikłania również u nastolatków i zdrowych dorosłych, ale jest znacznie mniej poważny, szczególnie u osób zaszczepionych” – mówi Borwein.
„Powikłania mogą obejmować złamanie żeber w wyniku kaszlu, utratę kontroli nad pęcherzem i omdlenia”.
Czy moczysz się w sposób niekontrolowany? Prawdopodobnie jest to problem mięśni dna miednicy
Czy moczysz się w sposób niekontrolowany? Prawdopodobnie jest to problem mięśni dna miednicy
Istnieje skuteczna szczepionka na krztusiec. U dorosłych skuteczność w zapobieganiu krztuścowi wynosi około 80%. jednakże zanika to stosunkowo gwałtownie i po pięciu latach od szczepienia skuteczność wynosi prawdopodobnie jedynie około 50%, mówi Borwein.
Niemowlęta otrzymują szczepionkę przeciw krztuścowi w ramach rutynowego programu szczepień. Potrzebują jednak trzech dawek i nie są dobrze chronione aż do szóstego miesiąca życia, mówi Borwein. To sprawia, iż są one słabo chronione w okresie, w którym są najbardziej narażone na poważne komplikacje.
„Z tego powodu szczepionka jest w tej chwili rutynowo podawana kobietom w ciąży w każdej ciąży. Wykazano, iż zapewnia to bierną odporność ich dzieciom w pierwszych kilku miesiącach życia i stanowi poważny postęp w zmniejszaniu liczby ofiar krztuśca u niemowląt” – dodaje.
U młodzieży i dorosłych szczepionka stanowi część szczepionki przeciw tężcowi i błonicy (Tdap lub szczepionka przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi). Zaleca się przyjmowanie jednej dawki co 10 lat.
Według Borweina część ekspertów uważa, iż okres ten należy skrócić, ponieważ skuteczność leku znacznie spada po około pięciu latach. choćby po naturalnej infekcji odporność z biegiem lat słabnie i istnieje możliwość ponownego zakażenia.
Bakterie wywołujące krztusiec można wyeliminować dzięki zwykle przepisywanych antybiotyków, jeżeli diagnoza zostanie postawiona w ciągu pierwszych trzech tygodni choroby.
Specyficzne antybiotyki, takie jak azytromycyna, mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo przeniesienia choroby na inne osoby, ale nie łagodzą objawów.
Niestety, istnieje ograniczona liczba skutecznych leków kontrolujących sam kaszel, choć niektóre leki mogą złagodzić gorączkę i katar.
Nie ma szybkiego sposobu na napady kaszlu; Kong radzi zachować cierpliwość, ponieważ objawy zwykle ustępują z czasem.
Unikaj narażenia na inne infekcje dróg oddechowych, dużo odpoczywaj, nawadniaj się i unikaj kontaktu z substancjami drażniącymi, takimi jak dym, kurz i opary chemiczne – mówi.
Nawilżacz z chłodną mgłą może pomóc w rozrzedzeniu śluzu i złagodzeniu kaszlu.
„Większość ludzi próbuje różnych środków, w tym leków na kaszel i inhalatorów, ale nie wykazano, aby żadne leki znacząco pomagały” – mówi Borwein.
„Najlepiej jest być na bieżąco ze szczepieniami, aby przede wszystkim zapobiegać krztuścowi lub go łagodzić”.
