Narodowy Fundusz Zdrowia opublikował sprawozdanie z kontroli przeprowadzonych w aptekach w III kwartale 2025 roku. Dane zawarte w raporcie jasno wskazują, iż skala błędów w realizacji recept refundowanych pozostaje bardzo duża. Spośród 14 051 przeanalizowanych realizacji aż 10 761 — czyli 77 procent, zawierało nieprawidłowości. W 75 procentach przypadków wiązały się one z nienależną refundacją, którą placówki muszą zwrócić do Funduszu. Łączne skutki finansowe zakończonych postępowań kontrolnych przekroczyły 1,8 mln zł, a przeciętna kara przypadająca na jedną kontrolę wyniosła ponad 35 tys. zł.
Skala i charakter stwierdzonych nieprawidłowości
W III kwartale 2025 roku przeprowadzono 52 postępowania kontrolne obejmujące zarówno poprawność realizacji recept, jak i prawidłowość danych przekazywanych do NFZ. Analiza raportu pokazuje, iż najczęściej występującym problemem była realizacja recept przez personel nieposiadający wymaganych uprawnień zawodowych. W praktyce oznacza to przede wszystkim techników farmaceutycznych, którzy realizowali recepty na leki bardzo silnie działające lub na produkty, których wydanie jest zastrzeżone wyłącznie dla farmaceuty.
Kontrolerzy wskazywali także na błędne otaksowanie recept, nieprawidłowe ilości wydawanych produktów oraz przekazywanie do NFZ danych o obrocie, mimo iż same realizacje zawierały uchybienia. W wielu przypadkach błędy te nakładały się na siebie, prowadząc do wysokich sankcji finansowych.
Najbardziej rażące naruszenia
Najwyższe kary odnotowano w województwie śląskim. W jednej z aptek, kontrolowanej przez TWK XII w Katowicach, aż 96,25 procent skontrolowanych recept zostało zrealizowanych przez techników farmaceutycznych nieposiadających odpowiednich uprawnień. W sumie zweryfikowano tam 534 realizacje dotyczące 463 recept, a sankcja finansowa nałożona przez NFZ przekroczyła 100 tys. zł.
Podobne nieprawidłowości stwierdzono w aptekach warszawskich. W jednej z placówek kontrolerzy odnotowali, iż ponad 81 procent realizacji recept obejmowało wydanie leków bardzo silnie działających przez techników. Co więcej, ponad 80 procent tych recept w ogóle nie powinno zostać sprawozdanych jako podstawa do wypłaty refundacji. Kara nałożona w tym przypadku wyniosła ponad 73 tys. zł. W innej aptece odsetek błędnych realizacji sięgnął niemal 99 procent, co również przełożyło się na sankcje sięgające ponad 60 tys. zł.
Technicy farmaceutyczni – źródło większości naruszeń
Raport potwierdza, iż największa część nieprawidłowości wynika z udziału w realizacji recept osób nieuprawnionych. W praktyce są to najczęściej technicy farmaceutyczni, którzy — zgodnie z art. 91 Prawa farmaceutycznego — nie mogą wydawać leków zawierających substancje bardzo silnie działające (wykaz A), substancji odurzających ani substancji psychotropowych z grup I-P i II-P. To właśnie recepty obejmujące takie produkty stanowiły główną część zakwestionowanych realizacji.
Warto zwrócić uwagę na dodatkowy czynnik, który będzie miał coraz większe znaczenie w kolejnych kontrolach. Od 26 września 2025 roku technik farmaceutyczny, który nie uzyskał wpisu do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, traci prawo wykonywania czynności zawodowych. Każda realizacja recepty przez taką osobę jest traktowana przez NFZ jak realizacja przez personel całkowicie nieuprawniony, co automatycznie rodzi obowiązek zwrotu refundacji i kary umowne.
Wnioski z III kwartału 2025 roku
Analiza wyników kontroli prowadzonych przez NFZ w III kwartale wskazuje jednoznacznie, iż nieprawidłowości w realizacji recept refundowanych są przez cały czas powszechne i często mają charakter systemowy. Największym problemem pozostaje dopuszczanie do realizacji recept osób nieposiadających adekwatnych uprawnień — zarówno w zakresie wykazu A, jak i formalnego prawa wykonywania zawodu. Naruszenia dotyczą również otaksowania recept oraz schematy danych przekazywanych do Funduszu.
W konsekwencji apteki muszą liczyć się z wysokimi sankcjami finansowymi, a kierownicy — z koniecznością stałego monitorowania uprawnień personelu i zgodności procesów realizacji recept z obowiązującymi przepisami. Dane za III kwartał 2025 r. wskazują, iż będzie to jeden z kluczowych obszarów kontroli również w kolejnych miesiącach.
Źródło: NFZ
