autorka: Sylwia Wierzbicka – psycholożka, seksuolożka, Projekt Sekson Fundacji Avalon
Orgazm jest jednym z najbardziej fascynujących i złożonych zjawisk w ludzkiej seksualności. Choć wiele osób ma intuicyjne wyobrażenie o tym, jak wygląda, to rzeczywistość jest o wiele bardziej złożona. W artykule przyjrzymy się nie tylko temu, jak wygląda orgazm i jaki ma wpływ na nasze zdrowie, ale także wyzwaniom, z jakimi w obszarze satysfakcji seksualnej możemy się mierzyć, a zwłaszcza, kiedy jesteśmy osobami z niepełnosprawnościami. Zgłębimy, jak różne czynniki wpływają na możliwość osiągania orgazmu oraz jak społeczne i kulturowe normy przyczyniają się do tzw. „orgasm gap” – różnicy w częstotliwości orgazmów między cispłciowymi kobietami a mężczyznami. Skupimy się również na rosnącej presji na orgazm oraz jej wpływie na dobrostan seksualny.
Doświadczanie orgazmu a niepełnosprawność – co warto wiedzieć?
Niepełnosprawność ruchowa może wpływać na trudności w osiąganiu orgazmu na wiele sposobów. Jedną z trudności może być zmniejszona mobilność i problemy w przyjmowaniu komfortowych pozycji seksualnych, co ogranicza możliwość doświadczenia niezbędnej stymulacji prowadzącej do osiągnięcia orgazmu. W sytuacji urazu rdzenia kręgowego często występuje utrata czucia w dolnych partiach ciała, co może utrudniać odczuwanie przyjemności seksualnej. Dodatkowo spastyczność i ból, wynikające z napięcia mięśni, mogą zakłócać aktywność seksualną, wpływając negatywnie na zdolność do osiągnięcia orgazmu. Nie można również pominąć psychologicznych i emocjonalnych aspektów niepełnosprawności ruchowej, które nierzadko znacząco wpływają na samoocenę i poczucie własnej atrakcyjności, również tej seksualnej. Te wszystkie czynniki mogą przekładać się też na trudności w relacjach intymnych, komunikacji w związkach oraz umiejętności czerpania przyjemności z seksu partnerskiego.
Trudności z osiąganiem orgazmu – skąd się biorą?
Trudności z osiągnięciem orgazmu mają bardzo różne przyczyny – fizjologiczne, psychologiczne, związane z niepełnosprawnością czy relacyjne. Jedną z najczęściej występujących jest brak odpowiedniej stymulacji – zwłaszcza łechtaczki, która u wielu osób gra główną rolę w osiąganiu przyjemności. Istotny wpływ ma również niedostateczna edukacja seksualna prowadząca do braku wiedzy o własnym ciele oraz o tym, co sprawia nam przyjemność. Kolejnym powodem trudności w osiąganiu orgazmu są aspekty psychologiczne takie jak stres, lęk, niska samoocena czy problemy w związku, np. liczne konflikty, brak komunikacji i emocjonalnej bliskości. Znaczenie dla orgazmu mają też problemy zdrowotne – choroby, zaburzenia hormonalne czy niektóre leki (np. przeciwdepresyjne) mogą obniżać libido i utrudniać osiągnięcie orgazmu.
Istnieje również zjawisko znane jako „orgasm gap” (luka orgazmowa), które odnosi się do różnicy w częstotliwości osiągania orgazmu między mężczyznami a kobietami (badania uwzględniały tylko osoby cispłciowe).
Luka orgazmowa jest kształtowana przez kontekst kulturowy i społeczny. Społeczne normy i mity często bagatelizują przyjemność kobiet i osób z pochwą, co prowadzi do nierówności w doświadczeniach seksualnych. Dodatkowo wiele zbliżeń seksualnych koncentruje się na penetracji, która sama w sobie może nie być wystarczająco stymulująca dla wielu kobiet. Brak otwartej komunikacji na temat potrzeb i preferencji seksualnych oraz niewielka gotowość do eksperymentowania z różnymi formami stymulacji mogą również przyczyniać się do luki orgazmowej.
Warto zaznaczyć, iż w rzeczywistości nie ma różnych rodzajów orgazmów, a jedynie różne drogi stymulacji, które do niego prowadzą. Do lamusa odchodzą wszelkie podziały na orgazmy pochwowe, łechtaczkowe, lepsze, gorsze, mniej i bardziej „dojrzałe”. Orgazm jest wynikiem złożonej interakcji między układem nerwowym, hormonalnym i mięśniowym, niezależnie od tego, czy stymulacja pochodzi z łechtaczki, pochwy czy innych erogennych miejsc na ciele. Rozpoznanie i akceptacja różnorodnych ścieżek prowadzących do orgazmu może pomóc w zmniejszeniu presji i sprawić, iż nasze życie seksualne będzie bardziej swobodne i satysfakcjonujące.
Po co nam orgazm?
Korzyści z osiągania orgazmu jest wiele. Po pierwsze, orgazm przyczynia się do redukcji stresu, poprzez obniżanie poziomu kortyzolu dzięki uwalnianiu m.in. endorfin i oksytocyny. Kolejną korzyścią jest poprawa jakości snu i ułatwianie zasypiania poprzez rozluźnienie ciała. Orgazm ma również naturalne działanie przeciwbólowe. Poprawa nastroju to kolejny pozytywny efekt, wynikający z wzrostu poziomu tzw. hormonów szczęścia, takich jak serotonina i dopamina. Orgazm może wpływać także na wzrost pewności siebie i lepszą samoocenę, co przekłada się na ogólne poczucie własnej wartości. W kontekście relacji z osobą partnerską orgazm może wzmacniać więź emocjonalną, sprzyjać większej intymności i zadowoleniu ze związku. Dodatkowo orgazm poprawia krążenie, co przyczynia się do dbania o pracę serca i układ krążenia, a jego regularne osiąganie może wzmacniać funkcjonowanie układu odpornościowego.
Jak wygląda „kobiecy” orgazm? Media a rzeczywistość
Orgazm często jest przedstawiany w mediach w sposób uproszczony i stereotypowy. W filmach, serialach czy pornografii kobiety zwykle osiągają orgazm gwałtownie i bez większego wysiłku, a ich orgazmy są bardzo głośne i dramatyczne, z wyraźnymi krzykami i intensywnymi reakcjami. W tych przekazach osiąganie orgazmu odbywa się głównie podczas stosunku penetracyjnego, nie uwzględniając innych form stymulacji. Doświadczenia orgazmiczne są więc ukazywane jako jednolite dla wszystkich, bez brania pod uwagę indywidualnych różnic.
W rzeczywistości, aby osiągnąć taki orgazm często wymagana jest dłuższa i zróżnicowana stymulacja, szczególnie łechtaczki, a nie tylko penetracji. Reakcje na orgazm mogą być różnorodne – od subtelnych i cichych do intensywnych, ale nie zawsze głośnych. Doświadczenie orgazmu jest kwestią indywidualną– niektóre osoby mogą mieć orgazm szybciej, inne potrzebują więcej czasu i specyficznej stymulacji. Wiele osób osiąga orgazm głównie lub wyłącznie dzięki stymulacji łechtaczki, a nie podczas penetracji. Ponadto, orgazmy mogą się różnić w zależności od sytuacji, osoby partnerskiej, dnia cyklu menstruacyjnego, stanu emocjonalnego i wielu innych czynników. Ta różnorodność pokazuje, iż orgazm jest bardziej skomplikowany i zróżnicowany niż to, co możemy zobaczyć w mediach.
Czemu mój orgazm jest krótki?
Pozostając w temacie indywidualności doświadczeń – często osoby zadają sobie pytania, czy ich orgazm to na pewno „to”, czy u innych wygląda tak samo lub czy ich orgazm trwa odpowiednio długo? Orgazmy mogą różnić się długością i intensywnością z powodu wielu czynników: fizjologicznych, psychologicznych i indywidualnych doświadczeń.
Fizjologiczne aspekty, takie jak budowa anatomiczna, poziom hormonów, kondycja fizyczna czy faza cyklu menstruacyjnego, wpływają na wrażliwość i intensywność doznań. Psychologiczne czynniki – samoocena, stan emocjonalny, poziom stresu czy rozluźnienia, również odgrywają istotną rolę. Dodatkowo im bardziej pobudzona seksualnie jest osoba, tym intensywniejszy może być orgazm.
Doświadczenia seksualne i kontekst aktywności seksualnej mają równie duże znaczenie. Osoby z większym doświadczeniem mogą lepiej znać swoje ciało i preferencje, co przekłada się na możliwości doświadczania orgazmu. Otwarta komunikacja z osobą partnerską, zrozumienie własnych potrzeb oraz różnorodność stymulacji mogą znacząco poprawić „jakość” doznań.
Ponadto, choćby takie czynniki jak miejsce, czas i poziom prywatności mogą wpływać na intensywność orgazmu!
Orgazm – jak o niego zadbać?
Czy możliwości osiągania orgazmu różnią się w przypadku osób z niepełnosprawnością ruchową? Tak jak pisałam na początku artykułu – doświadczanie satysfakcji seksualnej może utrudniać kilka kwestii związanych bezpośrednio z niepełnosprawnością, jednak wiele z nich nie ma z nią w ogóle związku.
Osoby z niepełnosprawnością ruchową, w tym kobiety, mają wiele możliwości zadbania o swoją satysfakcję seksualną poprzez dostosowanie aktywności do swoich indywidualnych potrzeb dzięki m.in. różnym formom stymulacji (nie tylko miejsc intymnych, ale również eksplorowaniu innych stref erogennych), dostosowaniu pozycji seksualnych i technik oraz specjalistycznym gadżetom erotycznym czy narzędziom (takich jak np. pozycjonery, kliny, poduszki). Wsparciem może być również technologia – aplikacje i zdalnie sterowane gadżety erotyczne mogą być bardzo pomocne.
Realizowanie seksualności może odbywać się solo lub z osobą partnerską, gdzie wspólne eksperymentowanie z różnymi technikami i pozycjami oraz wzajemne zrozumienie potrzeb mogą znacząco poprawić doświadczenia seksualne w relacji. Wsparciem w temacie orgazmu dla osoby z niepełnosprawnością mogą okazać się również specjaliści i specjalistki np. z zakresu fizjoterapii, seksuologii czy uroginekologii. Zachęcam m.in. do skorzystania z konsultacji seksuologicznych oferowanych przez Projekt Sekson. Więcej informacji znajdziecie tutaj: Konsultacje z zakresu rehabilitacji seksualnej | Sekson
Bibliografia:
- Kaufman, M., Silverberg, C., Odette, F. Pełnosprawni – uniwersalny przewodnik po seksie dla tych, którzy żyją z niepełnosprawnością, chronicznym bólem i chorobą. Czarna Owca. 2013.
- Miller, M., Solot, D. Orgazm. Chcę więcej! Kompleksowy poradnik dla pragnących przyjemności. Znak Koncept. 2023.
- The Hotbed Collective. Dużo orgazmów proszę. Prószyński i S-ka. 2021.
