Czym jest angina?
Ostre zapalenie gardła to inaczej stan zapalny w obrębie błony śluzowej gardła. Gdy przebiega on z zajęciem tkanki limfatycznej gardła, czyli migdałków, nazywamy go anginą. Może on być wywołany zakażeniem lub podrażnieniem. Angina jest częstą przypadłością, zwykle atakującą zimą i wczesną wiosną, choć w rzeczywistości można na nią zachorować przez cały rok. Szacuje się, iż w 70-95 proc. angina wywoływana jest przez infekcję wirusową, zwłaszcza u osób dorosłych. Innymi czynnikami, wywołującymi anginę, mogą być bakterie - te dominują zwłaszcza u małych dzieci, jak i u dorosłych z trudnym do wyleczenia i nawracającym zapaleniem gardła.Reklama
Wirusowe zapalenie gardła
Jednym z pierwszych objawów zapalenia gardła o etiologii wirusowej jest ból gardła o średnim nasileniu, któremu zwykle towarzyszy ból głowy i poczucie ogólnego rozbicia. Może wystąpić podwyższona temperatura: stan podgorączkowy, rzadziej - gorączka. Czasem dochodzą do tego bóle mięśni lub stawów, nieżyt nosa i towarzyszące zapalenie spojówek. Niekiedy mogą pojawiać się owrzodzenia w błonie śluzowej gardła (zapalenie wywoływane przez enterowirusy i wirus HSV-1). Czasem do objawów dochodzi katar i kaszel.
Okres wylęgania wirusowego zapalenia gardła wynosi od jednego do sześciu dni, okres zakaźności zaś od 1 do 2 dni przed wystąpieniem objawów do 3 tygodni po wystąpieniu objawów. Do zakażenia dochodzi u 2/3 osób pozostających w domowym kontakcie z osobą chorą.
Bakteryjne zapalenie gardła
Paciorkowcowe zapalenie gardła to to, które najczęściej określamy mianem anginy. Wywoływane jest przez bakterię Streptococcus pyogenes - tzw. paciorkowca grupy A. Cechuje je nagły początek: intensywny ból gardła, gorączka, ból głowy, czasem ból brzucha (głównie u dzieci). Migdałki i błona śluzowa gardła są żywoczerwone i bardzo bolesne. Występuje charakterystyczny, malinowy język. Na migdałkach obecne są śluzowo - ropne naloty, śluzówka gardła jest bolesna i obrzęknięta. Występują bóle mięśni i stawów. Charakterystycznym objawem, który odróżnia anginę paciorkowcową od innych jest brak kataru i kaszlu oraz ból gardła tak intensywny, iż utrudnia choćby mówienie.
Okres wylęgania choroby wynosi od 12 godzin do 4 dni. Okres zakaźności kończy się do 24 godzin po rozpoczęciu skutecznej antybiotykoterapii, bądź około tygodnia po ustąpieniu objawów, jeżeli chory nie był leczony. Ryzyko zachorowania u współmieszkańców wynosi około 25 proc.
Zapalenie gardła a higiena jamy ustnej
Fusobacterium necrophorum to beztlenowa bakteria, będąca źródłem zakażeń człowieka. Wywołuje ona zakażenia głównie w obrębie głowy i szyi oraz zapalenie wsierdzia. W gardle może wywoływać ostre, ale również przedłużające się i nawracające anginy, których objawy podobne są do anginy paciorkowcowej. Szczególną postacią anginy, wywoływanej przez F. necrophorum jest angina Plauta-Vincenta, z którą mamy do czynienia zwłaszcza u osób młodych, zaniedbujących higienę jamy ustnej. Chorzy skarżą się na uczucie zawadzania w gardle, cuchnący oddech i zwykle jednostronny ból gardła. Oprócz F. necrophorum, u chorych z anginą Plauta-Vincenta, izoluje się z gardła także bakterie Leptotrichia buccalis i Treponema vincenti. Nie ma jednak jednoznacznego konsensusu, czy to bakterie wywołują chorobę, czy nadkażenie nimi jest kolejnym etapem tej infekcji.
Objawem anginy Plauta-Vincenta jest zwykle jednostronny nalot na górnym biegunie migdałka, pod którym znajduje się dotkliwe, bolesne owrzodzenie.
Leczenie anginy
W przypadku wirusowej etiologii zakażenia zwykle zalecanym sposobem postępowania jest leczenie objawowe: choremu zaleca się odpoczynek, nie nadużywanie gardła, oraz korzystanie z miejscowych i ogólnoustrojowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
W przypadku anginy paciorkowcowej leczeniem celowanym jest antybiotykoterapia: najczęściej podaje się lek z grupy penicylin, a w przypadku uczulenia - klindamycynę lub cefalosporynę. W przypadku podejrzenia zakażenia F. necrophorum zwykle wykonuje się kierunkowy posiew wymazu z gardła, aby potwierdzić etiologię choroby, a w leczeniu wybiera się antybiotykoterapię - penicylinę, metronidazol lub klindamycynę.
Jak uniknąć anginy?
Zalecane środki ostrożności, które pomogą nam w uniknięciu anginy, są - podobnie, jak przy innych chorobach zakaźnych - skupione na higienie i unikaniu kontaktu z osobami chorymi. Przede wszystkim i na pierwszym miejscu jest mycie rąk i pilnowanie, aby brudnymi rękoma nie dotykać okolic ust i nosa. Zdecydowanie odradza się częste zmiany temperatur (jak na przykład niskich temperatur klimatyzacji i jedzenia lodów w czasie upałów), należy uważać na przeziębienie i przewianie dróg oddechowych. O ile to możliwe, nie należy przebywać w otoczeniu osób chorych na anginę i należy unikać dużych skupisk ludzi.
Źródła:
Anderson J, Paterek E. Tonsillitis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544342/Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
CZYTAJ TAKŻE:
