Kiedy przeszłość wpływa na intymność: trauma, narcyzm i zachowania seksualne

Badacze postanowili sprawdzić, w jaki sposób trudne doświadczenia z dzieciństwa wpływają na życie seksualne w dorosłości. Szczególnie interesowało ich, co może prowadzić do rozwoju kompulsywnych zachowań seksualnych.

Narcyzm a kompulsywne zachowania seksualne (CSB)

Kompulsywne zachowania seksualne (CSB) to powtarzające się, trudne do opanowania zachowania seksualne, które realizowane są mimo negatywnych konsekwencji — zarówno osobistych, jak i społecznych. Takie zachowania bywają bardzo obciążające psychicznie i mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Już wcześniejsze badania wskazywały, iż osoby, które w dzieciństwie doświadczyły przemocy, zaniedbania lub wykorzystywania, są bardziej narażone na problemy z kontrolą zachowań seksualnych w dorosłości. WHO definiuje przemoc wobec dzieci jako wszelkie działania lub zaniechania, które szkodzą zdrowiu, bezpieczeństwu czy godności dziecka.

W badaniu zwrócono również uwagę na rolę narcyzmu. W kontekście seksualnym osoby te mogą skupiać się głównie na własnej przyjemności, ignorując potrzeby partnera. Potrafią być manipulujące, oczekiwać podporządkowania, a odrzucenie może wywoływać u nich silną, choćby agresywną reakcję.

Zebrane dane sugerują, iż trudne doświadczenia w dzieciństwie mogą prowadzić do rozwoju narcyzmu, który z kolei zwiększa ryzyko występowania kompulsywnych zachowań seksualnych.

Rozwój kompulsywnych zachowań seksualnych — badanie

W badaniu wzięło udział 118 osób w wieku od 18 do 59 lat. Uczestników podzielono na dwie równe grupy. Pierwszą grupę stanowiło 59 osób (36 mężczyzn i 23 kobiety) z rozpoznaniem kompulsywnych zachowań seksualnych (CSB). Diagnozę postawiono na podstawie wyniku powyżej 53 punktów w Inwentarzu Zachowań Hiperseksualnych (HBI) – narzędziu służącym do oceny nasilenia objawów hiperseksualnych. Uczestnicy tej grupy zostali zrekrutowani z grup wsparcia „Anonimowych Seksoholików”.

Grupę kontrolną również stanowiło 59 osób (36 mężczyzn i 23 kobiety), rekrutowanych z ogólnej populacji.

Wszyscy uczestnicy wypełnili anonimowe kwestionariusze online, zawierające pytania dotyczące wieku, płci i poziomu wykształcenia.

Zachowania hiperseksualne oceniano dzięki Inwentarza Zachowań Hiperseksualnych (HBI), który mierzy m.in. w jakim stopniu aktywność seksualna pełni funkcję regulującą emocje oraz jakie konsekwencje niesie dla codziennego funkcjonowania.
Narcyzm seksualny oceniano przy użyciu Skali Narcyzmu Seksualnego (SNS), badającej poczucie seksualnej wyższości, manipulowanie partnerami i brak empatii.
Trauma z dzieciństwa została zbadana dzięki Kwestionariusza Traumy Dziecięcej, uwzględniającego doświadczenia przemocy fizycznej, emocjonalnej, seksualnej oraz zaniedbania.

W celu analizy danych zastosowano zaawansowane metody statystyczne. Szczególną uwagę poświęcono analizie mediacyjnej, która pozwoliła ocenić, czy narcyzm seksualny pośredniczy w związku między traumą z dzieciństwa a nasileniem zachowań hiperseksualnych. Innymi słowy, badacze sprawdzili, czy skutki traumy mogą prowadzić do hiperseksualności poprzez wpływ na cechy narcystyczne w sferze seksualnej.

Co prowadzi do hiperseksualności?

Wyniki analizy ujawniły, iż na rozwój kompulsywnych zachowań seksualnych wpływa wiele czynników demograficznych i psychologicznych. Jednym z najistotniejszych okazała się płeć — mężczyźni znacznie częściej niż kobiety zgłaszali zachowania hiperseksualne.

Co ciekawe, znaczenie miała również religijność. W grupie osób z CSB, osoby religijne uzyskiwały wyższe wyniki w zakresie narcyzmu seksualnego i zachowań hiperseksualnych niż osoby niereligijne.

Istotne różnice zaobserwowano także w odniesieniu do orientacji seksualnej. Osoby biseksualne częściej zgłaszały zachowania hiperseksualne niż osoby heteroseksualne lub homoseksualne.

Na wyniki wpływało również wykształcenie. Uczestnicy bez wykształcenia akademickiego mieli wyższe wskaźniki narcyzmu seksualnego, traumy z dzieciństwa oraz zachowań hiperseksualnych.

Natomiast status związku (np. bycie w związku, bycie singlem czy w separacji) nie miał istotnego wpływu na żadne z analizowanych wskaźników.

Trauma a seksualność. Wpływ traumy z dzieciństwa

Analiza wyników wykazała wyraźny związek między traumą z dzieciństwa a nasileniem zachowań hiperseksualnych. Im wyższy poziom doświadczonej traumy, tym wyższy poziom zarówno narcyzmu seksualnego, jak i kompulsywnych zachowań seksualnych.

Kluczowym rezultatem badania było stwierdzenie, iż narcyzm seksualny pełnił funkcję mediatora w relacji między traumą z dzieciństwa a zachowaniami hiperseksualnymi. Oznacza to, iż doświadczenia maltretowania lub zaniedbania w dzieciństwie mogą sprzyjać rozwojowi cech narcystycznych w obszarze funkcjonowania seksualnego. To natomiast pośrednio zwiększa prawdopodobieństwo występowania dysfunkcyjnych i kompulsywnych zachowań seksualnych.

Zastosowany model mediacyjny okazał się statystycznie trafny i pozwolił wyjaśnić ponad 60% różnic w nasileniu zachowań hiperseksualnych.