Nieżyt nosa: co to jest? Z czego wynika katar?
Nos jest oczywiście pierwszym elementem uczestniczącym w procesie oddychania. Ma też zabezpieczać układ oddechowy przed rozwojem infekcji. Wciągane i przepuszczane przez niego powietrze jest bowiem oczyszczane z wirusów, drobnoustrojów, kurzu i większych zanieczyszczeń, a także nawilżane i ogrzewane, nim wleci do gardła, oskrzeli i płuc.
To wszystko dzięki śluzowi wytwarzanemu przez śluzówkę nosa. o ile jednak dojdzie do jej przesuszenia i osłabienia układu odpornościowego (np. przez duże i szybkie zmiany temperatury), a potem zacznie rozwijać się jakaś infekcja bądź reakcja alergiczna w postaci zapalenia błony śluzowej nosa, to dochodzi do wzmożonej produkcji płynnej (surowiczej) lub gęstej (śluzowej) wydzieliny. Tak powstaje nieżyt nosa, określany po prostu jako katar.
Katar to reakcja obronna organizmu, który dzięki tej wydzielinie chce pozbyć się przyczyny problemu, czyli wirusów, drobnoustrojów (bakterii lub grzybów) czy alergenów. Jednak katar może być nie tylko objawem alergii (katar sienny) lub infekcji typu przeziębienie lub zapalenie zatok.
Kiedy jest zimno, organizm chce utrzymać równomierną temperaturę całego ciała, również nosa. Stara się o odpowiedni przepływ krwi, więc naprzemiennie rozszerza i zwęża naczynia krwionośne, co wpływa na pracę błony śluzowej i powstawanie wodnistego kataru.
W przypadku stanów zapalnych często, szczególnie przy znacznym obrzęku błon śluzowych, wydzieliny pojawia się tak dużo, iż zaczyna zalegać i całkowicie zatyka noc, co znacznie utrudnia oddychanie, a także upośledza odczuwanie smaków i zapachów. Przy katarze mogą występować też świąd gardła i nosa oraz łzawienie oczu (w alergii); kichanie, ból głowy, pogorszony nastrój, zmęczenie, czasem też podwyższona temperatura (przy infekcji).
Kolor wydzieliny i jej konsystencja też mają znaczenie. Przeważnie z biegiem czasu zmienia się z wodnistej i bezbarwnej w gęstszą i nieco ciemniejsza, o zielonkawym lub żółtawym odcieniu. W takim przypadku zmiana sygnalizuje zwalczanie stanu zapalnego.
Jeśli objawy dodatkowe nie ustępują lub się pogarszają, a wydzielina robi się ciemniejsza, brązowawa lub brunatna i ma nieprzyjemny zapach, a my czujemy ucisk w okolicach oczu, czoła i kości policzkowych lub mamy tzw. gluty także w gardle, powinniśmy udać się do lekarza, by przepisał nam odpowiednie leki i antybiotyki.
Jak pozbyć się kataru w 5 minut? Co na katar?
W przypadku zwykłych infekcji katar powinien przejść normalnie po 7-10 dniach. Nie możemy się wtedy na stałe całkowicie pozbyć się wydzieliny, bo i tak będzie się wytwarzać jako reakcja obronna przy zwalczaniu stanu zapalnego.
Możemy jednak znacznie zmniejszyć uciążliwość kataru, nie tylko poprzez dokładne wydmuchiwanie nosa i oczyszczanie nozdrzy – co swoją drogą jest absolutnie kluczowe. Podajemy więc tanie i szybkie domowe sposoby na złagodzenie lub tymczasowe pozbycie się kataru.
Gorący prysznic i gorące okłady na zatkany nos
W rozgrzaniu nas, złagodzeniu opuchlizny błon śluzowych, udrożnieniu nosa i zatok oraz nawilżeniu śluzówek wymiernie pomoże wzięcie gorącej kąpieli i wdychanie gorącego, wilgotnego powietrza. W tym samym celu można też zastosować cieple, niemal gorące okłady na czoło. Najlepiej wtedy zmoczoną i wyciśniętą z wody szmatkę trzymać na głowie ok. 15-20 min.
Olejki eteryczne i maści w walce z katarem
Zarówno do kąpieli, jak i okładów warto dodać olejki eteryczne: przede wszystkim z drzewa herbacianego, sosnowy, tymiankowy, miętowy, nagietkowy, eukaliptusowy lub majerankowy. Zadziałają orzeźwiająco i pomogą odetkać nos. Wykazują też adekwatności bakteriobójcze i przeciwwirusowe.
Wcześniej wymienionymi olejkami można dodatkowo nasmarować klatkę piersiową. Zamiast nich możemy zastosować intensywnie pachnące maści odżywcze i/lub antyseptyczne z wcześniej wymienionych roślin albo zwykły Amol i posmarować którymś z nich czoło oraz skrzydełka nosa.
Inhalacja z olejkami, solą morską lub naparami
Świetnym rozwiązaniem na upłynnienie i pozbycie się nadmiaru wydzieliny, a tym samym na ułatwienie oddychania, jest inhalacja. Możemy ją zrobić z soli fizjologicznej (wodnego roztworu chlorku sodu o stężeniu 0,9 proc.) przy pomocy zakupionego w aptece inhalatora (nebulizatora).
Inną opcją jest zrobienie inhalacji roztworem, który przygotujemy sami. Musimy nalać gorącą wodę do miski, dodać olejki albo sól morską/kuchenną w proporcjach: łyżeczka soli na każdą szklankę wody.
Nachylamy głowę nad miską, przykrywamy się szmatką i wdychamy parujący roztwór przez 10-15 minut. Taką "parówkę" można również robić z naparów z suszonych ziół bądź liści eukaliptusa czy herbaty. Inhalację warto wykonywać choćby do 3 razy na dobę. Jest jednak odradzana u najmłodszych, żeby nie dopuścić do poparzenia się wodą.
Masaż na odetkanie nosa
Kolejny sposób na walkę z katarem i zatkanym nosem to masaż. Po 30-35 razy wykonujemy następujące ruchy:
robimy małe (trwające sekundę) kółka opuszkami palców wskazujących i środkowych z tyłu głowy, w lekkich zagłębieniach po obu stronach miejsca łączenia się czaszki z kręgosłupem (prawą ręką zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a lewą – na odwrót);
takie szybkie kółka wykonujemy opuszką jednego palca wskazującego także w tym dołeczku, gdzie łączą się szyja i głowa;
lekko przyciskamy opuszki palców wskazujących u nasady brwi i przeciągamy je jednocześnie przez sekundę w dół do nasady nosa i z powrotem do góry;
przeciągamy w ten sam sposób (ale tylko w dół) kostki zgiętych palców wskazujących: od nasady nosa u góry do skrzydeł nosa i nozdrzy przednich;
ruszamy lekko opuszkami palców wskazujących delikatnie przyciśniętych do miejsc przy podstawie nosa i krawędziach nozdrzy.
Jak robić taki masaż można zobaczyć m.in. w tym filmie zamieszczonym na YouTube.
Płukanie nosa i zatok
Podczas pierwszych dni infekcji warto raz lub dwa razy na dzień zrobić płukanie nosa i zatok: przy użyciu kupionego gotowego zestawu lub zrobionego samemu. Do butelki, irygatora medycznego lub gruszki (które muszą być sterylne) dodajemy sól fizjologiczną lub roztwór w postaci wody o temperaturze ciała z solą kuchenną/morską (na 0,5 l jedna płaska łyżeczka soli).
Następnie stajemy nad umywalką z przechyloną na bok głową: tak, by ucho dotykało ramienia. Następnie – co ważne – zaczynamy oddychać ustami, a do znajdującej się wyżej dziurki od nosa wsadzamy płytko sprzęt z roztworem i lekko naciskamy, by wprowadzić płyn.
Płyn powinien dostać się do jamy nosowej, następnie do zatok nosowych i wypłynąć drugą dziurką. jeżeli kilka kropli trafi do ust, trzeba je wypluć. Potem w ten sam sposób płuczemy drugą dziurkę. Na koniec przedmuchujemy każdą dziurkę nosa z osobna (i jednocześnie przytykamy palcem drugą z nich).
Takich zabiegów odradza się u osób po niedawnych operacjach lub urazach nosa, mających całkowicie zablokowane przegrody nosowe albo uszkodzoną śluzówkę, cierpiących na infekcje ucha, zaburzenia równowagi, drgawki, mających uczulenie na któryś ze składników roztworu.
Można też w nieco delikatniejszy sposób oczyścić nos przy pomocy roztworu wody morskiej, wpuszczając do niego kilka kropli podczas leżenia, i po kilkudziesięciu sekundach wydmuchać rozpuszczoną wydzielinę.
Jedzenie gorących i ostrych rzeczy
Jeżeli nie mamy mocno podrażnionego gardła i śluzówek, możemy zjeść coś pikantnego o mocnym zapachu, co rozgrzeje nasze błony śluzowe oraz uwolni potok wydzieliny z nosa i przy okazji łez z oczu. Sprawdzą się tutaj przede wszystkim wszelkie odmiany ostrego chili, imbir, zwykły chrzan oraz wasabi.
Porządnie rozgrzeją nas również gorące potrawy, a szczególnie zupy, w tym rosół. Natomiast zwalczać wirusy i bakterie pomogą nam nie tylko wcześniej wspomniane produkty, ale też m.in. czosnek i cebula, natka pietruszki, maliny czy owoce dzikiej róży.
Picie ciepłej herbaty
Po pierwsze – zawsze należy dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, bo jest to najważniejsze dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. To pomoże także pozbyć się kataru i nadmiernej wydzieliny w gardle.
Warto pić gorącą herbatę z dodatkiem imbiru, czystka, malin, cytryny, miodu (wtedy herbata powinna być po prostu bardzo ciepła), soku z dzikiej róży lub czarnego bzu, żeby wzmocnić naszą odporność. Można też pić napary z majeranku, tymianku, mięty czy nagietka.
Spanie w odpowiednich warunkach
Katar bywa szczególnie uciążliwy, kiedy chcemy zasnąć. By zmniejszyć niedogodności, powinniśmy spać w wentylowanym, wywietrzonym, ale odpowiednio ogrzanym pomieszczeniu. Kiedy będziemy leżeć na boku, a pod głową umieścimy większą poduszkę, ułatwi to spływanie wydzieliny.
