Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów na świecie. Zawarta w niej kofeina wpływa na metabolizm, układ nerwowy i gospodarkę hormonalną. Jednak czy diabetycy powinni pić kawę bez obaw? Jak kofeina wpływa na poziom cukru we krwi? Oto, co mówią badania.
Czy kawa podnosi poziom cukru?
Kofeina wpływa na organizm poprzez stymulację układu nerwowego i wzrost poziomu adrenaliny. W przypadku osób z cukrzycą może to prowadzić do:
- Tymczasowego wzrostu poziomu glukozy we krwi ze względu na zwiększoną produkcję glukozy przez wątrobę.
- Obniżenia wrażliwości na insulinę, co może prowadzić do trudniejszej kontroli cukru u niektórych diabetyków.
- Przyspieszenia metabolizmu, co może mieć pozytywne skutki w przypadku nadwagi i otyłości [1].
Niektóre osoby mogą więc zauważyć skoki cukru po wypiciu kawy, zwłaszcza jeżeli towarzyszą jej dodatki, takie jak mleko, cukier czy syropy.
Kawa a ryzyko cukrzycy typu 2
Długoterminowe badania pokazują, iż regularne picie kawy może obniżać ryzyko cukrzycy typu 2. Jak to możliwe?
- Polifenole zawarte w kawie działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, co pomaga chronić komórki beta trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny.
- Kawa zwiększa spalanie tłuszczu i poprawia metabolizm, co może wspierać utrzymanie prawidłowej masy ciała – kluczowego czynnika w prewencji cukrzycy.
- Osoby pijące 3-4 filiżanki kawy dziennie mają o 25% niższe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w porównaniu do osób unikających kawy [2].
Co ciekawe, te korzystne efekty dotyczą zarówno kawy kofeinowej, jak i bezkofeinowej, co sugeruje, iż inne składniki kawy – a nie tylko kofeina – odgrywają tu istotną rolę.
Kofeina a wrażliwość na insulinę
Kofeina może jednak obniżać wrażliwość na insulinę, co może być problemem dla osób z już rozwiniętą cukrzycą. W praktyce oznacza to, że:
- U niektórych diabetyków kawa może prowadzić do wyższych poziomów cukru na czczo.
- Efekt ten jest silniejszy u osób, które nie są regularnymi konsumentami kawy.
- Niektóre badania sugerują, iż organizm może się „przyzwyczaić” do działania kofeiny i efekt podwyższonego cukru może osłabnąć przy długotrwałym piciu kawy [3].
Dlatego diabetycy powinni monitorować reakcję swojego organizmu na kawę i dostosować jej spożycie do indywidualnych potrzeb.
Jak pić kawę, aby nie szkodziła cukrzycy?
Aby cieszyć się kawą bez negatywnego wpływu na poziom cukru, warto przestrzegać kilku zasad:
- Pij kawę bez cukru – dodatek cukru, syropów czy bitej śmietany może prowadzić do gwałtownych skoków cukru we krwi.
- Unikaj nadmiaru mleka – mleko zawiera laktozę, która również podnosi poziom glukozy.
- Zwróć uwagę na porę spożycia – u niektórych osób kawa na czczo może powodować większe skoki cukru niż kawa wypita po posiłku.
- Spróbuj kawy bezkofeinowej – może zapewnić niektóre korzyści zdrowotne bez wpływu kofeiny na poziom insuliny [4].
Kawa a stres i kortyzol
Kortyzol, znany jako hormon stresu, wpływa na poziom cukru we krwi, a jego podwyższony poziom może przyczyniać się do insulinooporności. Kofeina może zwiększać wydzielanie kortyzolu, co u niektórych osób prowadzi do:
- Podwyższenia poziomu cukru we krwi, zwłaszcza rano.
- Większej reakcji organizmu na stres, co może utrudniać kontrolę cukrzycy.
- Zaburzeń snu, co pośrednio wpływa na gospodarkę cukrową [5].
Osoby, które mają podwyższony poziom stresu i problemy z regulacją cukru, mogą rozważyć ograniczenie kofeiny lub jej spożycie w godzinach porannych.
Podsumowanie
Kawa i kofeina mają złożony wpływ na gospodarkę cukrową. Z jednej strony, regularne picie kawy może zmniejszać ryzyko cukrzycy typu 2, ale z drugiej – może prowadzić do tymczasowego wzrostu poziomu cukru we krwi. Każdy organizm reaguje inaczej, dlatego warto monitorować swój poziom glukozy po wypiciu kawy i dostosować jej spożycie do własnych potrzeb. Najlepiej wybierać czarną kawę bez cukru i mleka oraz unikać picia jej na czczo.
