Kangurowanie to istotny aspekt opieki nad wcześniakami

Zdjęcie: 123RF


– Kangurowanie, czyli kontakt skóra do skóry niemowlęcia z matką lub ojcem, to istotny aspekt opieki nad wcześniakami, który łagodzi stres związany z pobytem na intensywnej terapii – powiedziała prof. Ewa Gulczyńska, neonatolog z Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.

– Na naszym oddziale prowadzimy zindywidualizowaną opiekę, a więc dajemy wcześniakom nie tylko standardowe leczenie, jak opieka w inkubatorze. Myślimy jeszcze o wielu innych aspektach, jak zachowanie ciszy, ochrona wzroku, specjalne ułożenie, ochrona przed bólem. Kangurowanie, które łagodzi stres związany z pobytem na intensywnej terapii, jest częścią tej filozofii – powiedziała PAP prof. Ewa Gulczyńska, która kieruje Kliniką Neonatologii, Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.

Prowadzona przez nią klinika została właśnie wyróżniona w plebiscycie przeprowadzonym wśród rodziców wcześniaków przez Fundację MatkoweLove jako jeden z pięciu oddziałów w Polsce przyjaznych kangurowaniu przedwcześnie urodzonych niemowląt.

Jak wyjaśniła prof. Gulczyńska, kangurowanie, czyli umożliwienie dziecku kontaktu skóra do skóry z matką, a coraz częściej także z ojcem, narodziło się w Kolumbii. Niemające dostępu do inkubatorów matki ogrzewały tam swoje maleńkie dzieci własnym ciałem.

– Okazało się, iż ta czynność daje tak dużo korzystnych efektów, iż przeniesiono ją z państw o niewielkich zasobach do państw rozwiniętych, z dostępem do najnowszych technologii medycznych. Te ośrodki mogą pozwolić sobie na tyle inkubatorów, ile potrzeba, a mimo to zalecają także kontakt skóra do skóry nie tylko u dzieci donoszonych, ale też u wcześniaków – dodała.

Kolejnym etapem było umożliwienie kangurowania u wcześniaków wymagających wsparcia oddechowego, podłączonych do aparatury. Lekarze, pielęgniarki i sami rodzice mieli z początku wiele oporów przed wyjmowaniem z inkubatora maleńkich pacjentów podłączonych do respiratorów czy linii dożylnych.

– To był lęk przed rozłączeniem tej aparatury, ale korzyści, jakie daje kangurowanie, z czasem go pokonały. Bliskość pozwala na regulację temperatury, nawiązywanie więzi uczuciowej między mamą i dzieckiem. U małych wcześniaków pozycja półpionowa zapobiega refluksowi. Kolejna korzyść to zmniejszenie ryzyka zakażeń, które niestety w czasie długiej hospitalizacji są dużym zagrożeniem. Udowodniono też, iż kontakt skóra do skóry przyspiesza przyrost masy ciała i dzieci mogą szybciej opuścić szpital – wyliczyła prof. Gulczyńska.

Zdaniem neonatolog, która w swoim oddziale promuje kangurowanie co najmniej od 20 lat, jest ono zaledwie częścią zindywidualizowanego podejścia w opiece nad najmniejszymi pacjentami.

– Wcześniaki, oprócz tego, iż muszą być leczone, muszą także bardzo intensywnie się rozwijać. To okres bardzo intensywnego i najszybszego rozwoju w życiu człowieka; później to wzrastanie jest już coraz wolniejsze. Nie ukrywajmy, środowisko wewnątrzmaciczne jest zupełnie inne w stosunku do tego, co my możemy zaoferować wcześniakom. A więc staramy się modyfikować środowisko intensywnej terapii, by było dla nich jak najbardziej przyjazne – podkreśliła prof. Gulczyńska.

Gdy przekracza się próg Kliniki Neonatologii w ICZMP, uderza panująca tam cisza, mimo iż na oddziale oprócz personelu przez większość czasu przebywają też rodzice dzieci. Specjalne fotele umożliwiają wygodne kangurowanie, a pielęgniarki zachęcają i pomagają w nawiązaniu bliskości między mamą i tatą a dzieckiem, które zamiast w domu swoje pierwsze tygodnie życia spędza w szpitalu.

Zdaniem ekspertki bezpośredni kontakt skóra do skóry, bliskość z mamą, gdy dziecko słyszy jej bicie serca i głos, czuje ciepło, zapach – bo niemowlęta potrafią rozróżnić zapach rodziców – wszystko to łagodzi stres związany z pobytem na intensywnej terapii, ale też pomaga w opiece neurorozwojowej, której efekty obserwuje się w dalszym życiu pacjenta.

– Interesuje nas nie tylko to, aby dzieci przeżyły. Chcemy zapewnić im jak najlepsze funkcjonowanie w dalszym życiu. Jest wiele publikacji dowodzących, iż opieka alternatywna, wszystko, co możemy dać dodatkowo poza standardowym leczeniem, wpływa faktycznie na ich bardzo niedojrzały mózg. A rozwój mózgu w tym okresie jest niesłychanie szybki i może na niego oddziaływać każdy niekorzystny bodziec związany z intensywną terapią, co będzie miało wpływ na funkcjonowanie pacjenta w przyszłości. Opieka w intensywnej terapii może wiązać się z procedurami bólowymi, z poczuciem dyskomfortu czy separacji. Wiadomo, iż bliźnięta, które przez kilka miesięcy rozwijają się jedno obok drugiego, mogą odczuwać dyskomfort, o ile ułożymy je osobno w inkubatorze. Wydaje się, iż to są drobiazgi, ale to są takie cegiełki, które próbujemy poukładać, aby efekty były jak najlepsze – wytłumaczyła prof. Gulczyńska.