W coachingu i mentoringu nie chodzi wyłącznie o cele. Równie ważne jest zrozumienie, co może je blokować. Jedną z takich przeszkód bywa FOMO, czyli lęk przed tym, iż coś nas omija, który potrafi skutecznie oddalić klienta od jego prawdziwych potrzeb i potencjału.
W praktyce coachingowej i mentoringowej najważniejsze jest nie tylko wspieranie coachee/mentee w osiąganiu celów, ale także pomoc w identyfikacji i zrozumieniu wyzwań, które mogą stać na drodze do jego pełnego potencjału. Jednym z takich wyzwań jest FOMO, czyli „Fear Of Missing Out” (lęk przed przegapieniem czegoś; obawa, iż coś nas omija). Rozpoznanie tego zjawiska u klienta to pierwszy krok do skutecznej pracy nad jego dobrostanem i realizacją autentycznych pragnień.
Czym jest klasyczne FOMO
FOMO to stan emocjonalny charakteryzujący się obawą, iż przegapimy coś ważnego lub ekscytującego, co dzieje się gdzie indziej. Jest to uczucie niepokoju związane z przekonaniem, iż inni mogą mieć bardziej satysfakcjonujące doświadczenia niż my, a my przez to tracimy. Definicja ta spopularyzowana m.in. przez doktora Andrew Przybylskiego w 2013 roku podkreśla, iż FOMO jest zjawiskiem zewnętrznie ukierunkowanym – odnosi się do życia innych ludzi, do którego mamy wgląd, często przez media społecznościowe.
Przybylski łączy też FOMO z „pragnieniem pozostawania w stałej łączności z innymi i wiedzy na temat tego, co robią”. Ostatecznie współcześnie zjawisko FOMO analizuje się głównie w kontekście m.in. uzależnień od Internetu, social media i telefonów. Dotyczy także samooceny; samopoczucia; samodeterminacji; satysfakcji z życia; stresu; potrzeby przynależności i akceptacji.
Ważne jest, aby odróżnić klasyczne FOMO od „wewnętrznego FOMO„. To drugie odnosi się do lęku przed przegapieniem własnych wewnętrznych możliwości czy potencjału. Chociaż wewnętrzne FOMO również jest ogromnym wyzwaniem, zewnętrznie sterowane FOMO jest szerzej opisywanym zjawiskiem społecznym i interpersonalnym.
Jak rozpoznać FOMO u klienta
Jako coach, mentor możesz zaobserwować lub usłyszeć od coachee/mentee szereg sygnałów wskazujących na doświadczanie FOMO. Aby rozpoznać FOMO warto zwracać uwagę na:
1. Ciągłe sprawdzanie mediów społecznościowych i niepokój. Klient może opowiadać o nieustannym logowaniu się do mediów społecznościowych, aby sprawdzić, co robią inni. Może wyrażać niepokój, gdy nie ma dostępu do internetu. Sygnałem jest także nadmierne spędzanie czasu w przeglądaniu postów innych osób. Coachee może też przyznać, iż rozpoczyna i kończy dzień z telefonem.
2. Porównywanie się z innymi i zazdrość. Klient często odnosi się do sukcesów, podróży czy życia towarzyskiego innych, co prowadzi do poczucia, iż jego własne życie jest mniej interesujące lub satysfakcjonujące. Może wyrażać zazdrość lub poczucie niedosytu z własnego życia.
3. Strach przed wykluczeniem. Coachee może obawiać się, iż nieuczestniczenie w konkretnych wydarzeniach lub aktywnościach spowoduje wykluczenie społeczne lub utratę połączenia z grupą rówieśniczą. Ta presja społeczna jest silnym motywatorem.
4. Podejmowanie pośpiesznych decyzji. Klient może opowiadać o impulsywnym decydowaniu się na udział w wydarzeniach, choćby jeżeli nie są one dla niego szczególnie interesujące, tylko po to, by uniknąć poczucia przegapienia czegoś.
5. Obniżona satysfakcja z życia i niska samoocena. Mimo potencjalnych osiągnięć, coachee może czuć brak zadowolenia z siebie i własnego życia. Ciągłe porównywanie się z idealizowanymi obrazami życia innych prowadzi do obniżenia poczucia własnej wartości.
6. Trudności z koncentracją i zaniedbywanie obowiązków. Klient może wspominać o utrudnionej koncentracji na innych zadaniach lub o ignorowaniu osobistych zobowiązań (praca, nauka, relacje) na rzecz próby uczestniczenia we wszystkim online.
7. Zmęczenie i przeciążenie. Fizyczne i emocjonalne wyczerpanie wynikające z ciągłego dążenia do bycia na bieżąco z każdym wydarzeniem lub aktywnością społeczną. Coachee może czuć presję, aby być wszędzie i robić wszystko.
Implikacje dla coachingu i mentoringu
Identyfikacja tych objawów jest najważniejsze dla coachów i mentorów. FOMO może prowadzić do zwiększonego poziomu lęku i stresu, a choćby przyczyniać się do depresji. Wpływa także na podejmowanie decyzji, które niekoniecznie są zgodne z autentycznymi wartościami i celami klienta.
Coachowie i mentorzy mogą rozpoznać FOMO obserwująć te sygnały. Na tej podstawie warto rozpocząć proces pracy z klientem od budowania świadomości na temat FOMO, analizy jego źródeł, a następnie przejść do określania wartości i priorytetów klienta. Ustalenie zdrowych granic w korzystaniu z technologii, praktykowanie uważności oraz zmiana perspektywy (reframing) to kolejne kroki, które coach lub mentor może wspierać w celu pomocy klientowi w odzyskaniu kontroli nad swoim życiem i skupieniu się na tym, co naprawdę dla niego ważne.
