Jak przygotować się do gastroskopii?

Zła dieta, ograniczony wysiłek fizyczny i życie w pośpiechu nie sprzyjają dobrej kondycji układu pokarmowego. Wynikiem tego jest coraz większa skala różnych patologii dotykających narządów odpowiedzialnych za przyjmowanie, trawienie i wydalanie pokarmu. Lekarze coraz częściej kierują pacjentów na badanie gastroskopii, które może służyć zarówno samej diagnostyce, jak i podjęciu działania zabiegowego. Sprawdź jak przygotować się do tego badania, żeby przeżyć je przy minimalnym możliwym dyskomforcie.

Objawy choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego

W nomenklaturze medycznej przewód pokarmowy dzieli się na dwie główne części: górny i dolny odcinek przewodu pokarmowego. Do tego pierwszego zalicza się:

• przełyk,
• żołądek,
• dwunastnicę, będąca pierwszym odcinkiem jelita cienkiego.

Górny odcinek przewodu pokarmowego może być dotknięty przez różne stany chorobowe. Wywołują one szereg objawów. Wśród najczęstszych i najbardziej typowych można wymienić:

• ból – lokalizuje się zwykle w górnej części brzucha (w nadbrzuszu) i związany jest wówczas z chorobami żołądka i dwunastnicy. Może pojawiać się także w klatce piersiowej w przypadku refluksu przełykowego. W zależności od przyczyny bywa ostry lub przewlekły, o różnym stopniu nasilenia,
• utrudnione połykanie, czyli dysfagia – jest to wrażenie trudności w połykaniu lub utrudnionego przechodzenia pokarmu z jamy ustnej do żołądka. Pojawia się zwykle w chorobach neurologicznych i schorzeniach przełyku,
• bolesne połykanie, czyli odynofagia – to sytuacja, w której połykaniu pokarmu towarzyszy różnie nasilony ból w obrębie przełyku,
• nudności i wymioty – pojawiają się w zatruciach czy chorobach żołądka np. w niestrawności,
• halitoza – nieprzyjemny zapach z ust podczas wydychania powietrza. Jest związany z chorobami jamy ustnej, ale także przełyku i żołądka,
• krwawienie – może mieć różnorodne przyczyny wynikające z chorób każdego fragmentu górnego odcinka przewodu pokarmowego. Mało nasilone bywa niezauważone. O większym nasileniu wiąże się z występowaniem smolistych stolców (czyli krwi w kale) i krwistych wymiotów,
• zgaga – jest to uczucie pieczenia i palenia w klatce piersiowej, głównie za mostkiem. Niekiedy towarzyszy jej cofanie pokarmu do gardła czy jamy ustnej. Jest zwykle spowodowana refluksem.

Na czym polega gastroskopia?

Gastroskopia należy do badań endoskopowych. Polega na wprowadzeniu przez jamę ustną specjalnego giętkiego urządzenia (endoskopu) posiadającego źródło światła i kamerę. Endoskop posiada także kanały robocze, przez które można odessać treść pokarmową i wprowadzić różne akcesoria do pobierania materiału do badań czy przeprowadzenia procedur terapeutycznych. Lekarz wykonujący badanie ogląda dokładnie wnętrze kolejnych części górnego odcinka przewodu pokarmowego, w celu poszukiwania nieprawidłowości.

Przygotowanie do zabiegu

Do wykonania gastroskopii nie jest konieczne specjalne przygotowywanie się. Warto jednak zdać sobie sprawę, iż zabieg ten nie jest przyjemny i może się wiązać z dyskomfortem. Ważne, by zbudować w sobie odpowiednie podejście psychiczne i pamiętać, iż ta procedura ma wielką wartość diagnostyczną. Należy pamiętać o kilku zasadach:

• nie powinno się jeść przez 6 godzin przed badaniem,
• niewskazane jest spożywanie płynów na 4 godziny przed zabiegiem,
• jeżeli nosi się ruchome protezy zębowe, to przed badaniem należy je usunąć,
• rano należy przyjąć wszystkie niezbędne, stale stosowane leki,
• po badaniu przez 2 godziny nie powinno się jeść i pić.

Przebieg gastroskopii

Gastroskopie wykonuje się zwykle na lewym boku, rzadko leżąc na wznak. Przed badaniem usuwa się wyjmowane protezy zębowe i zakłada do ust plastikowy ochraniacz zabezpieczający wprowadzane urządzenie przed uszkodzeniem. Wykonuje się miejscowe znieczulenie gardła przy pomocy lidokainy. W dalszej kolejności lekarz wprowadza gastroskop i ogląda przełyk. Jednocześnie prosi badanego o przełykanie, tak by ułatwić przesuwanie się urządzenia. Następnie ogląda śluzówkę żołądka i dwunastnicy, aż do brodawki dwunastniczej większej. W czasie zabiegu lekarz ocenia:

• wielkość światła,
• budowę śluzówki,
• podatność na rozdymanie powietrzem,
• motorykę,
• wygląd śluzówki: kolor, rysunek powierzchni, obecność naczyń, występowanie zmian patologicznych.

Badający ocenia każdy odcinek dwukrotnie: przy wprowadzaniu i wycofywaniu endoskopu. Wykonuje się także manewr inwersji, czyli gastroskopii odwróconej, w celu oceny niektórych części żołądka. W zależności od przyczyny wykonywania badania pobiera się wycinki z różnych części przewodu pokarmowego i dokumentuje badanie wykonaniem zdjęć.