Jak poprawić wynik EGFR?

Pacjenci, którzy obawiają się o zdrowie swoich nerek, często interesują się tym, jak oblicza się wartość EGFR oraz w jaki sposób interpretuje się wyniki badania EGFR. W niniejszym artykule podpowiadamy, o czym może świadczyć zbyt niskie lub zbyt wysokie EGFR. Zapraszamy do lektury.

Jak oblicza się wartość EGFR?

Wartość EGFR (szacowany współczynnik przesączania kłębuszkowego, z języka angielskiego estimated glomerular filtration rate) jest wykorzystywana w medycynie celem monitorowania zdrowia nerek [1]. Na czym polega badanie EGFR? Co to takiego? Celem jest oszacowanie, ile krwi oczyszczają kłębuszki nerkowe w ciągu minuty. Badanie EGFR jest wykonywane zarówno przy monitorowaniu przewlekłych chorób nerek, jak i profilaktycznie [3]. Analizę EFGR przeprowadza się np. u pacjentów, którzy znajdują się w grupie ryzyka chorób nerek, ze względu na zdiagnozowane [1]:

• choroby serca,
• cukrzycę,
• infekcję dróg moczowych,
• wady wrodzone nerek,
• wysokie ciśnienie krwi.

Precyzyjne testy do pomiaru GFR nie są powszechnie dostępne, wykonuje się je wyłącznie do celów badawczych lub transplantacyjnych. W odniesieniu do pacjenta używa się tzw. szacunkowego GFR (EGFR), badanie to jest wykonywane na podstawie próbki krwi [2]. Opiera się ono o analizę kreatyniny w surowicy (jest to produkt odpadowy, który powstaje w wyniku trawienia białka oraz normalnego zużycia mięśni), następnie uzyskany wynik jest interpretowany w oparciu o informacje takie jak masa ciała, wiek, wysokość ciała czy też płeć [1] [2].

Rezultat badania EGFR jest podawany w mililitrach na minutę na 1,73 m2 powierzchni ciała, im większe stężenie kreatyniny oraz pacjent jest starszy, tym niższe wartości będzie przyjmować wskaźnik EGFR. Interpretacją wyniku badania EGFR zajmuje się lekarz. W sytuacji, gdy pacjent nie ma możliwości, aby udać się do przychodni specjalistycznej, dobrym rozwiązaniem jest e-wizyta oraz e-recepta. Dzięki tym rozwiązaniom można skonsultować się z lekarzami różnych specjalizacji (w tym również nefrologiem) na odległość.

Wysoki lub niski EGFR – jak interpretować wyniki badań?

Badanie krwi EGFR mierzy poziom produktu odpadowego kreatyniny we krwi. W sytuacji, gdy nerki są zdrowe, kreatynina jest uwalniana do krwi i następnie wydalana z moczem, a co za tym idzie, wskaźnik EGFR przyjmuje wysokie wartości. Natomiast niski EGFR może wskazywać na nadmierne gromadzenie się w organizmie kreatyniny, co sugeruje pewne nieprawidłowości. Poniższa tabela ukazuje, w jaki sposób najczęściej są interpretowane wyniki badania krwi EGFR, co oznacza EGFR poniżej normy oraz przy jakim EGFR można zauważyć niepokojące objawy.

Tabela 1. Interpretacja wyników badania EGFR. Opracowanie własne na podstawie: https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/21593-estimated-glomerular-filtration-rate-egfr oraz https://www.kidney.org/atoz/content/gfr.

Po otrzymaniu nieprawidłowego wyniku badania EGFR lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak np. analiza moczu w kierunku białkomoczu, USG nerek, test klirensu kreatyny czy też biopsja nerki [1]. Przewlekła choroba nerek jest zwykle rozpoznawana, gdy wartość EGFR utrzymuje się przez 3 miesiące na poziomie niższym niż 60 ml/min./1,73 m2 utrzymuje się przez 3 miesiące [3].

Pamiętajmy, iż interpretacja wyniku EGFR zawsze należy do zadań lekarza. Jedynie specjalista jest w stanie prawidłowo ocenić funkcję nerek na podstawie rezultatu badania, biorąc pod uwagę różnorodne czynniki. Wartości EGFR mogą się różnić np. w zależności od wieku — u młodszych osób wskaźnik EGFR jest wyższy, natomiast u starszych — niższy [1]. Poniższa tabela ukazuje, jak bardzo wyniki EGFR badania mogą odbiegać od normy, w zależności od wieku pacjenta. Jak widać pojęcie EGFR norma u dorosłych wcale nie jest jednoznaczne.

Tabela 1. Wpływ wieku pacjenta na wyniki badania EGFR. Opracowanie własne na podstawie: https://www.kidney.org/atoz/content/gfr.

Na wartości EGFR mogą wpłynąć również [2] [3]:

• ciąża,
• cukrzyca (w przebiegu cukrzycy może dojść do tzw. hiperfiltracji kłębuszkowej, charakterystycznym objawem jest wtedy kreatynina EGFR powyżej normy),
• dieta ubogobiałkowa (np. skrajnie wegetariańska),
• niedożywienie,
• odwodnienie organizmu,
• otyłość,
• stosowanie niektórych leków lub odżywek zawierających kreatynę,
• waga mięśni.

Jak poprawić wyniki badania EGFR?

Bez względu na poziom EGFR warto dbać o nerki poprzez [4] [5]:

• monitorowanie ciśnienia krwi,
• regularne kontrolowanie poziomu cukru we krwi,
• stosowanie diety, która jest przyjazna dla nerek, ubogiej w tłuszcze nasycone i sól,
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
• zrezygnowanie z palenia papierosów,
• zwiększenie aktywności fizycznej w ciągu dnia (w przypadku osób mających problemy z nerkami rodzaj wysiłku powinien zostać skonsultowany z lekarzem).

EGFR niskie — jak leczyć?

Gdy otrzymano rezultat EGFR poniżej normy, aby poprawić wyniki badania EGFR, a także ze względu na ryzyko rozwoju poważniejszych zaburzeń związanych z nerkami, wskazana jest konsultacja u lekarza nefrologa. Specjalista zaleci dalsze badania oraz podpowie, nie tylko jak podwyższyć GFR, ale także, w jaki sposób dbać o nerki, aby zahamować toczącą je chorobę.