Lęk przed zajściem w ciążę i porodem dotyczy, aż 10% kobiet. Tego rodzaju strach został określony mianem tokofobii. W zależności od przyczyn wywołujących tokofobię, lęk ten może objawiać się w różny sposób. Wszystkie objawy tego rodzaju fobii są niezwykle uciążliwe, utrudniają przede wszystkim planowanie powiększenia rodziny. Tokofobię można i należy leczyć. W innym wypadku tokofobia może prowadzić do trwałego obniżenia nastroju, stając się tym samym przyczyną rozwoju depresji. Co można zrobić, by lęk przed ciążą i porodem przestał zaprzątać głowy przyszłych mam?
Czym jest tokofobia
Nazwa tokofobia to połączenie dwóch greckich wyrazów ‘tokos’ oznaczającego poród, oraz ‘phobos’ czyli lęk lub strach przed czymś, pewnymi zachowaniami, rzeczami czy sytuacjami. Tokofobia jest lękiem specyficznym, czyli wywoływanym przez konkretną sytuację. Lęk przed ciążą i porodem może mieć wpływ na decyzję o posiadaniu potomstwa, czy sposobie, w jaki ciąża zostanie rozwiązana. W przypadku silnej tokofobii kobieta może zdecydować się na aborcję lub na całkowitą rezygnację z życia seksualnego. Jak więc widzimy, lęk tego rodzaju jest wyjątkowo uciążliwy i ma ogromny wpływ na całe życie kobiety. Lęk ten jest niekontrolowany, z jego powodu cierpi około 10% pań na całym świecie. Wyróżnia się trzy rodzaje lęku przed porodem:
- tokofobię pierwotną
- tokofobię wtórną
- tokofobia, jako objaw depresji
Bez względu na to, co przyczynia się do rozwoju tego lęku, tokofobia wywiera ogromny wpływ na życie kobiety i jej najbliższej rodziny, znacznie obniżając jego komfort. Nieleczona tokofobia może prowadzić do pojawienia się i rozwoju innych zaburzeń na tle emocjonalnym. Przyjrzyjmy się, jak objawia się ta fobia, oraz w jaki sposób kobiety mogą nad nią zapanować.
Lęk przed zajściem w ciążę – przyczyny
Skąd bierze się lęk przed zajściem w ciążę? Jakie są przyczyny tego rodzaju fobii? Tokofobię dzieli się przede wszystkim na pierwotną i wtórną. Podział ten wynika ze specyfiki przyczyny lęku.
Tokofobia pierwotna
Tokofobia pierwotna dotyczy tej grupy kobiet, które jeszcze nigdy nie rodziły dzieci. Lęk przed ciążą i porodem w tym wypadku może być wynikiem:
- molestowania seksualnego
- przeżycia poronienia
- dokonania aborcji
- śmierci własnej matki podczas porodu
- traumatyczne wspomnienia własnej matki dotyczące porodu
Tokofobia wtórna
Tokofobia wtórna jest fobią, która pojawia się u kobiet, które już urodziły dziecko. Przyczyną wystąpienia takiego lęku mogą być bolesne doświadczenia z okresu ciąży oraz samego porodu. Tokofobia częściej diagnozowana jest u matek, które po porodzie cierpiały z powodu depresji poporodowej.
Tokofobia może również występować, jako jeden z objawów depresji. W tym wypadku może dotyczyć pierwszej ciąży, oraz każdej kolejnej. Strach przed ciążą i porodem jest więc zatem wynikiem innego zaburzenia psychicznego.
Strach przed ciążą i porodem – objawy
Jak zachowuje się kobieta cierpiąca z powodu tokofobii? Lęk przed zajściem w ciążę i porodem może objawiać się na różny sposób. Niektóre koiety tak bardzo przeżywają ten stan, iż jego skutki mogą odbijać się na całym życiu kobiety. W niektórych wypadkach lęk jest tak silny, iż przyszła matka decyduje się na aborcję. Jak już wcześniej wspomniano, konsekwencją tego rodzaju fobii może być całkowite unikanie kontaktów seksualnych. Rezygnacja ze zbliżeń cielesnych może z kolei stać się powodem kryzysu małżeńskiego i późniejszego jego rozpadu. Ze względu na fakt, iż żadna z dostępnych na rynku metod antykoncepcji, nie jest w stanie dać kobiecie stuprocentowej ochrony przed poczęciem dziecka, zdarza się, iż panie stosują kilka metod naraz, w obawie przed poczęciem niechcianego dziecka. Kobiety cierpiące z powodu tokofobii w tracie ciąży mogą skarżyć się na dolegliwości takie, jak:
- koszmary senne
- uporczywe oraz nawracające myśli związane z porodem oraz nadmierne rozmyślanie na temat pojawienia się ewentualnych komplikacji dotyczących samego porodu, zdrowia nienarodzonego dziecka oraz stanu zdrowia samej matki po porodzie
- lęk dotyczący śmierci przy porodzie
- potęgowanie się uczuć takich jak rozdrażnienie i silny niepokój wraz z rozwojem ciąży
- ataki paniki
- dolegliwości somatyczne takie jak bóle głowy, bóle brzucha, duszności, nagłe kołatanie serca
- problemy z koncentracją
- naleganie na cesarskie cięcie
Odczuwanie tego typu dolegliwości przez cały okres trwania ciąży może poważnie nadszarpnąć zdrowie psychiczne matki, co w pewien sposób może odbić się na zdrowiu nienarodzonego dziecka. Nie od dziś przecież wiadomo, iż kobiety w ciąży nie powinno się niepotrzebnie denerwować. Kobieta cierpiąca z powodu tokofobii przestaje normalnie funkcjonować. Ciągły lęk i strach skutecznie obniża jej komfort codziennego życia. Powstaje zatem pytanie, czy lęk przed zajściem w ciążę oraz późniejszym porodem powinno się leczyć? A jeżeli tak, to w jaki sposób?
Czy należy leczyć lęk przed ciążą i porodem?
Jakie podejście powinno się mieć do tego rodzaju lęku? Jak już wspomnieliśmy, konsekwencje przeżywania przez kobietę tego rodzaju fobii mogą mieć wpływ na jej dalsze życie. Właśnie dlatego nie powinno się bagatelizować problemu. Choć wiele pań stara się zapanować nad swoją fobią na własną rękę, to poleca się skorzystanie z pomocy specjalisty w tej sprawie. Dobrym pomysłem z całą pewnością nie będzie ucieczka od problemu, albo udawanie, iż go w ogóle nie ma. Panie, które mają problem ze strachem przed porodem, powinny starać się szukać pomocy w momencie kiedy ten problem staje się zauważalny. Niestety w większości przypadkach kobiety, dopiero zdają sobie sprawę z tego, iż potrzebują pomocy dopiero pod koniec ciąży. Niestety nie jest do dobry czas na rozpoczęcie skutecznego leczenia.
Jak pozbyć się lęku przed porodem?
Jak pokonać lęk przed zajściem w ciążę i porodem? Specjaliści w dziedzinie zdrowia psychicznego kobietom cierpiącym z powodu tokofobii, zalecają podjęcie psychoterapii oraz w niektórych przypadkach skorzystanie z farmakoterapii. Psychoterapia w wypadku tokofobii jest niezwykle ważna. Dlaczego? Przede wszystkim ze względu na to, iż skupia się na odnalezieniu źródła lęku i strachu oraz pracy nad jego opanowaniem. Podczas regularnych sesji z psychoterapeutą kobieta jest w stanie zrozumieć, skąd bierze się w niej nieadekwatny do rzeczywistości lęk. Dzięki zrozumieniu jego istoty łatwiej jest nad nim zapanować. Leczenie farmakologiczne zalecane jest w przypadkach silnej fobii. Dotyczy to przede wszystkim kobiet cierpiących z powodu depresji. Lekarz dobierający leki bierze pod uwagę nie tylko zdrowie matki, ale również zdrowie nienarodzonego dziecka. Dużą rolę w zniwelowaniu lęku przed porodem, odgrywa również położnik. Poza otoczeniem większą opieką ciężarnej będzie mógł jej wyjaśnić, iż obawy związane z porodem, oraz wystąpienie ewentualnych powikłań jest niskie.
Kobieta, u której pojawia się strach przed ciążą i porodem, nie powinna bagatelizować swoich odczuć. Ważne by jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą. Dzięki podjęciu adekwatnych starań, kobieta zdoła opanować zatruwający lęk przed porodem. Przyszła matka będzie w spokoju oczekiwać narodzin dziecka, bez obaw o jego oraz swoje życie i zdrowie. Wiele pań cierpiących z powodu tokofobii, decyduje się na opiekę psychoterapeuty przez cały okres ciąży. Specjalista pracujący w tym obszarze problemowym dobrze rozumie, na czym polega lęk przed porodem i udziela swojej pacjentce wsparcia i pomaga zachować równowagę psychiczną.
