Obwód mózgowy uczestniczy w wywołaniu efektu placebo – wynika z badania opublikowanego w „Nature”. Naukowcy mają nadzieję, iż jest to pierwszy krok, by zrozumieć, dlaczego placebo łagodzi ból u ludzi.
Niedawno zidentyfikowana droga w mózgu myszy może wyjaśnić, dlaczego placebo, czyli interwencje medyczne zaprojektowane bez efektu terapeutycznego (np. podanie pigułki cukrowej zamiast środka przeciwbólowego), czasami łagodzą ból.
Opracowanie leków, które celują w ten obszar, może prowadzić do opracowania bezpieczniejszych alternatyw dla leków przeciwbólowych, takich jak opioidy.
Czym jest efekt placebo?
Efekt placebo jest dobrze znanym zjawiskiem, w którym same oczekiwania ludzi łagodzą objawy choroby, choćby bez skutecznego leczenia. – Nasz mózg, samodzielnie, jest w stanie rozwiązać problem bólu na podstawie oczekiwania, iż lek lub terapia mogą zadziałać – powiedział Gregory Scherrer z Uniwersytetu Północnej Karoliny w Chapel Hill, cytowany przez „New Scientist”.
Aby zrozumieć, jak mózg to robi, naukowiec i jego współpracownicy odtworzyli efekt placebo u 10 myszy, używając klatki z dwiema komorami. Jedna miała bardzo gorącą podłogę, podczas gdy druga nie. Po trzech dniach zwierzęta nauczyły się kojarzyć drugą komorę z ulgą w bólu.
Utrwalony nawyk neuronów
Następnie badacze wstrzyknęli do mózgów gryzoni cząsteczkę, która powoduje, iż aktywne neurony świecą pod mikroskopem. Umieścili myszy z powrotem w klatce – ale tym razem obie podłogi były podgrzane. Chociaż obie komory były teraz równie gorące, zwierzęta przez cały czas wolały drugą, wykazując mniej objawów bólu, takich jak lizanie łap.
Wykazywały również większą aktywność neuronów w obręczy – obszarze mózgu zaangażowanym w przetwarzanie bólu – w porównaniu z dziewięcioma myszami, które nie brały udziału w pierwszej części badania.
Dalsze eksperymenty pomogły wskazać drogę łączącą neurony przetwarzające ból z komórkami w jądrach mostu i móżdżku – dwóch obszarach mózgu, których rola w łagodzeniu bólu nie była wcześniej poznana.
Ważna rola obwodu mózgu
Aby potwierdzić, iż obwód mózgu uczestniczy w łagodzeniu bólu, naukowcy użyli techniki zwanej optogenetyką, która włącza i wyłącza komórki dzięki światła. Pozwoliło to im aktywować nowo odkrytą drogę neuronową w oddzielnej grupie myszy umieszczonych na gorącej podłodze.
Średnio zwierzęta czekały trzy razy dłużej, zanim zaczęły lizać swoje łapy, w porównaniu z tymi, które nie miały aktywowanego obwodu. Dla naukowców była to wskazówka, iż odczuwały mniej bólu. – jeżeli ta droga neuronowa rzeczywiście wyjaśnia efekt placebo, może to otworzyć nowe strategie rozwoju leków – powiedziała „New Scientist” Luana Colloca z Uniwersytetu Maryland, która nie była zaangażowana w badanie.
– jeżeli będziemy mieli leki aktywujące efekt placebo, będzie to wspaniała strategia zarządzania bólem. Oczywistym zastrzeżeniem jest to, iż doświadczenie placebo u ludzi jest znacznie bardziej skomplikowane niż u zwierząt – stwierdził Gregory Scherrer. Wierzy on jednak, iż opisane odkrycie znajdzie zastosowanie u ludzi, ponieważ drogi bólowe u gryzoni i ludzi są bardzo podobne.
