Ottava to pierwszy robot do chirurgii tkanek miękkich integrujący ramiona ze stołem operacyjnym przy użyciu synchronizującej funkcji twin motion. Pierwsze operacje kliniczne przeprowadzono z sukcesem. Ottava zapewnia szeroki zakres procedur, kompatybilność z instrumentami Ethicon – szeroko stosowanymi w chirurgii laparoskopowej i jest częścią Polyphonic, czyli szerszego ekosystemu cyfrowego firmy Johnson&Johnson. Brak modułowych ramion zapewnia przestrzeń przy stole operacyjnym – 360 stopniowy dostęp do pacjenta.
Opracowany przez Johnson&Johnson MedTech robotyczny system Ottava wszedł w fazę klinicznego testowania. W kwietniu 2025 roku w Memorial Hermann–Texas Medical Center przeprowadzono pierwsze operacje z jego użyciem, w tym pomostowanie żołądka metodą Roux-en-Y, wykonane przez dr. Erika Wilsona z UT Health Houston. Robot Ottava – to zintegrowany ze stołem operacyjnym system chirurgiczny do zabiegów w zakresie tkanek miękkich. Jak podaje producent, został zaprojektowany z myślą o operacjach wymagających dostępu do wielu kwadrantów jamy brzusznej. Platforma ma obsługiwać szeroki zakres procedur, takich jak rękawowa resekcja żołądka, resekcja jelita cienkiego czy naprawa przepukliny rozworu przełykowego.
Ottavę wyróżnia zintegrowanie ze stołem operacyjnym, w którym ukryto cztery robotyczne ramiona. Po zakończeniu procedury ramiona można całkowicie schować, dzięki czemu system nie zajmuje przestrzeni w sali operacyjnej, a jego obecność nie wpływa na inne etapy zabiegowe. Funkcja „twin motion” umożliwia zsynchronizowaną pracę stołu i ramion. Pozwala ona zmieniać pozycję pacjenta w trakcie operacji bez konieczności przerywania zabiegu. Z technicznego punktu widzenia to radykalne uproszczenie procesu operacyjnego i rozwiązanie, które może zrewolucjonizować przepływy pracy na bloku operacyjnym.
W odróżnieniu od systemów opartych na wózkach, które są podsuwane do stołu operacyjnego, jak da Vinci czy Hugo, robot Ottava nie zajmuje dużej powierzchni na sali. Został zaprojektowany z myślą o szpitalach o ograniczonych możliwościach infrastrukturalnych oraz rosnącym segmencie ambulatoryjnych centrów chirurgicznych. Kompatybilność z instrumentami Ethicon, szeroko stosowanymi w chirurgii laparoskopowej – to kolejny ukłon w stronę chirurgów, którzy nie muszą zmieniać swoich przyzwyczajeń narzędziowych. Jak podkreślił Hani Abouhalka, prezes grupy ds. robotyki i rozwiązań cyfrowych w J&J, wielu chirurgów już dziś używa staplerów Ethicon w operacjach robotowych, co świadczy o ich jakości i znajomości środowiska.
System Ottava ma być częścią szerszego ekosystemu cyfrowego Polyphonic, zakładającego integrację z narzędziami analitycznymi, wspomaganiem decyzji klinicznych, możliwością zdalnej współpracy oraz analizą danych operacyjnych w czasie rzeczywistym. To zapowiedź transformacji chirurgii robotycznej w kierunku chirurgii cyfrowej, spersonalizowanej i opartej na danych. Rocco De Bernardis, prezes programu Ottava, zaznaczył, iż to nie tylko urządzenie, ale element systemowego podejścia do rozwoju opieki chirurgicznej.
Integracja z narzędziami Ethicon, choć cenna, nie jest cechą unikalną – konkurenci tacy jak Intuitive również oferują w pełni zintegrowane narzędzia. Dodatkowo, niektórzy eksperci, w tym Steve Bell, krytykują zmianę pierwotnej koncepcji z sześcioma ramionami na architekturę czteroramienną, twierdząc, iż to krok wstecz wynikający z wewnętrznych kompromisów projektowych.
Pojawiają się też wątpliwości dotyczące potencjalnych ograniczeń użytkowych – zintegrowany stół może zmniejszać elastyczność infrastruktury w salach operacyjnych, a ewentualna awaria jednego ramienia może oznaczać konieczność wyłączenia całego systemu z użycia. Mimo to pierwsze opinie chirurgów biorących udział w testach są pozytywne. Dr Eduardo Parra-Davila z Palm Beach Digital Surgery Institute podkreślał, powiedział – „Branża potrzebuje systemu, który jest elastyczny, łatwy w użyciu i utrzymuje przestrzeń na sali operacyjnej. Jako chirurdzy potrzebujemy przestrzeni, aby usprawnić przepływ pracy na sali, zwiększyć bezpieczeństwo i umożliwić 360 stopniowy dostęp do pacjenta, abyśmy mogli wykonywać operacje z taką wydajnością, jakiej oczekujemy. Właśnie tutaj wkracza OTTAVA.”
Z perspektywy rynkowej Ottava pojawia się późno, a pełna komercjalizacja planowana jest dopiero po 2026 roku. Jednak rynek robotów chirurgicznych ma dużą przestrzeń do rozwoju – w tej chwili zabiegi robotowe stanowią mniej niż 5 proc. operacji tkanek miękkich. Opóźnione wejście może paradoksalnie działać na korzyść J&J, dając czas na dopracowanie systemu i przetestowanie go w warunkach klinicznych. W połączeniu z zaawansowaną infrastrukturą produktową i cyfrową oraz silną pozycją firmy w segmentach narzędzi chirurgicznych, Ottava może odegrać znaczącą rolę w przyszłości robotyki medycznej – niekoniecznie poprzez rewolucję technologiczną, ale dzięki przemyślanej integracji, funkcjonalności i adaptacyjności do realnych warunków sal operacyjnych.
