Indywidualny Program Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR) to narzędzie, które pozwala dopasować proces edukacyjno-terapeutyczny do unikalnych potrzeb ucznia z autyzmem. Współczesne podejście do rewalidacji opiera się nie tylko na tradycyjnych metodach korekcyjnych, ale także na nowoczesnych strategiach wspierających rozwój społeczny, komunikacyjny i emocjonalny.

Dlaczego indywidualny program jest tak ważny?

Każde dziecko ze spektrum autyzmu ma odmienny profil funkcjonowania. Niektóre radzą sobie dobrze w sferze poznawczej, ale potrzebują wsparcia w komunikacji. Inne z kolei mają trudności w obszarze regulacji emocji czy w relacjach rówieśniczych.

Indywidualny program zajęć rewalidacyjnych:

• zapewnia spersonalizowaną ścieżkę wsparcia,
• pozwala na elastyczne dobieranie metod pracy,
• chroni ucznia przed przeciążeniem,
• wzmacnia mocne strony i kompensuje trudności,
• wspiera nauczycieli i terapeutów w planowaniu działań.

Elementy nowoczesnego programu rewalidacyjnego

1. Diagnoza funkcjonalna
   • Opiera się na obserwacji, testach funkcjonalnych oraz analizie dokumentacji (IPET, WOPFU).
   • Powinna obejmować wszystkie obszary: poznawczy, społeczny, emocjonalny, komunikacyjny i sensoryczny.
2. Cele ogólne i szczegółowe
   • Przykład celu ogólnego: rozwój komunikacji alternatywnej.
   • Cele szczegółowe: „Uczeń potrafi wskazać potrzebę dzięki piktogramu”, „Uczeń rozpoznaje podstawowe emocje na ilustracjach”.
3. Metody i formy pracy
   • TEACCH – porządkowanie przestrzeni i wprowadzanie przewidywalnej struktury.
   • SCERTS – nacisk na komunikację społeczną i regulację emocjonalną.
   • ABA – wykorzystanie wzmocnień pozytywnych.
   • Metody polisensoryczne – integracja sensoryczna, logorytmika, elementy muzykoterapii.
4. Indywidualizacja materiałów
   • Piktogramy, tablice komunikacyjne, aplikacje AAC.
   • Zadania multimedialne, interaktywne gry edukacyjne.
   • Materiały wizualne o wysokim kontraście, jeżeli uczeń tego potrzebuje.
5. Monitorowanie postępów
   • Regularne notatki i obserwacje,
   • krótkie testy funkcjonalne,
   • udział rodziców i specjalistów w ewaluacji.

Przykładowe obszary działań w programie

• Komunikacja: nauka gestów, znaków, piktogramów, rozwijanie mowy funkcjonalnej.
• Umiejętności społeczne: odgrywanie scenek, trening współpracy, zabawy w parach.
• Samoregulacja: ćwiczenia oddechowe, kącik wyciszenia, techniki relaksacyjne.
• Funkcje poznawcze: zadania rozwijające pamięć roboczą, uwagę, logiczne myślenie.
• Motoryka: ćwiczenia grafomotoryczne, zadania ruchowe wspierające integrację bilateralną.

Współpraca z rodzicami i zespołem specjalistów

Nowoczesny IPZR nie może być dokumentem tworzonym „na papierze”. To żywy plan, który powinien być regularnie omawiany z rodzicami i modyfikowany w zależności od potrzeb ucznia. Wspólna praca nauczyciela, pedagoga specjalnego, logopedy, psychologa i terapeuty integracji sensorycznej daje największe efekty.

Poniżej szablon Indywidualnego Programu Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR) w formacie PDF. Możesz go pobrać tutaj:

📂 Pobierz plik IPZR_szablon_autyzmwszkole_OK.pdf

Przykładowy szablon Indywidualnego Programu Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR) dla ucznia ze spektrum autyzmu. To dokument wypełniany przez nauczyciela/specjalistę, który można łatwo dostosować do konkretnego dziecka.

Indywidualny Program Zajęć Rewalidacyjnych (IPZR)

Imię i nazwisko ucznia: ………………………………………………………..
Klasa / grupa: ………………………………………………………..
Okres realizacji programu: od ………. do ……….
Osoba opracowująca program: ………………………………………………………..
Data opracowania: ………………………………………………………..

1. Podstawy opracowania programu

• Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego / opinia PPP
• WOPFU (Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia)
• Obserwacje nauczycieli i specjalistów
• Rozmowy z rodzicami

2. Diagnoza funkcjonalna – mocne strony i trudności

Mocne strony ucznia:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………

Trudności wymagające wsparcia:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………

3. Cele programu

Cele ogólne:

• Wspieranie rozwoju komunikacji (werbalnej / alternatywnej).
• Rozwijanie umiejętności społecznych i współpracy.
• Ćwiczenie samoregulacji emocjonalnej i zachowań adaptacyjnych.
• Stymulacja funkcji poznawczych (uwaga, pamięć, myślenie).
• Rozwój motoryki małej i dużej.

Cele szczegółowe (przykłady do modyfikacji):

• Uczeń potrafi wskazać emocję na obrazku (radość, smutek, złość).
• Uczeń stosuje gest/obrazek/piktogram do wyrażenia potrzeby.
• Uczeń wykonuje 3-etapowe polecenia.
• Uczeń potrafi uczestniczyć w zabawie w parze przez min. 5 minut.
• Uczeń poprawnie trzyma kredkę i odwzorowuje proste kształty.

4. Metody i formy pracy

• Strukturalizacja otoczenia i czasu (TEACCH).
• Komunikacja alternatywna i wspomagająca (AAC, PECS, piktogramy).
• Ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe (Self-Reg, mindfulness dla dzieci).
• Trening Umiejętności Społecznych (TUS).
• Zajęcia polisensoryczne (muzyka, ruch, logorytmika).
• Indywidualna praca przy stoliku i zajęcia w małych grupach.

5. Środki dydaktyczne i materiały

• Pomoce wizualne: piktogramy, obrazki, tablice.
• Materiały plastyczne, gry edukacyjne, karty pracy.
• Programy multimedialne, aplikacje edukacyjne.
• Przybory do ćwiczeń ruchowych (piłki, obręcze, maty).

6. Monitorowanie i ewaluacja

• Systematyczne notatki z zajęć.
• Arkusz obserwacji postępów ucznia.
• Spotkania zespołu nauczycieli i specjalistów co 3 miesiące.
• Współpraca z rodzicami (konsultacje, przekazywanie wskazówek).

7. Uwagi końcowe

…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………

Podsumowanie

Indywidualny program zajęć rewalidacyjnych dla ucznia ze spektrum autyzmu jest fundamentem skutecznego wsparcia w szkole. Współczesne podejście łączy metody klasyczne z nowoczesnymi technologiami, stawia na komunikację, emocje i relacje, a nie tylko na „korygowanie deficytów”. To narzędzie, które nie tylko wspiera rozwój dziecka, ale także ułatwia nauczycielom codzienną pracę.

#arkusz #ASD #Asperger #aspiepozytywni #AspieZaklinaczka #autyzm #czytanie #dostosowanie #edukacja #emocje #IPET #kolorowanie #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #mindfulness #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #pozytywnyprzekazwspektrum #premium #przedszkole #psycholog #relaksacja #rewalidacja #rozwój #scenariusz #sensoryka #SI #społeczne #SylwiaBagińska #szkoła #terapia #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zajęcia #ZespółAspergera #zmysły #ćwiczenia

Godzina wychowawcza

Jak rozmawiać z klasą i dziećmi z ASD o możliwych zagrożeniach

przez Sylwia Merchut (Iwan) 11 września 2025

Zajęcia logopedyczne

📘 Logorytmika w pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu w wieku wczesnoszkolnym – ćwiczenia, zabawy i scenariusze eBook 19 zł

przez Sylwia Merchut (Iwan) 10 września 2025

Terapia ASD

Od czego rozpocząć pracę terapeutyczną z uczniem ze spektrum autyzmu?

przez Sylwia Merchut (Iwan) 8 września 2025