Bakteria Helicobacter pylori jest zaliczana do najważniejszych czynników odpowiedzialnych za rozwój chorób wrzodowych, do których należy m.in. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Miejscem jej bytowania jest przede wszystkim nabłonek błony śluzowej żołądka, a zakażenie bakterią przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo.
Zakażenie bakteriąHelicobacter pylori (H. pylori)ma najczęściej miejsce w dzieciństwie i zwykle ma charakter bezobjawowy. Zdarza się jednak, iż u niektórych pacjentów pojawiają się dolegliwości związane z bytowaniem bakterii w żołądku, a wówczas chory może się zmagać z takimi symptomami jak zgaga, bóle nadbrzusza czy nudności. Nieleczona infekcjaH. pylori może się jednocześnie przyczynić do poważnych problemów zdrowotnych takich jak choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, a choćby zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu żołądka. Co jeszcze należy wiedzieć o H. pylori, drogach zakażenia i objawach mogących wskazywać na infekcję? Czy Helicobacter jest groźny? Co można, a czego nie można jeść przy Helicobacter pylori? Szczegółowe informacje dotyczące bakterii Helicobacter pylori znajdują się w poniższym artykule!
Spis treści
- Co to jest Helicobacter pylori? Czy Helicobacter jest groźny?
- Jak dochodzi do zakażenia Helicobacter pylori?
- Helicobacter pylori – objawy zakażenia
- Helicobacter pylori – jak wykryć zakażenie?
- Helicobacter pylori – dieta
- Helicobacter pylori – leczenie
Co to jest Helicobacter pylori? Czy Helicobacter jest groźny?
Produkty wspomagające w stosowaniu diety
Helicobacter pylori to bakteria Gram-ujemna, której miejscem bytowania jest przede wszystkim powierzchnia błony śluzowej żołądka. Bakteria dobrze radzi sobie w kwaśnym środowisku żołądka. Jest w stanie przetrwać w niekorzystnych warunkach bytowych dzięki umiejętności zobojętniania kwaśnego środowiska w swoim najbliższym otoczeniu. Jest to związane z wytwarzaniem enzymu ureaza, który jest odpowiedzialny za rozkład mocznika do dwutlenku węgla i amoniaku, co ostatecznie prowadzi do neutralizacji kwasu solnego.
Szacuje się, iż znaczna część społeczeństwa może być zakażona H. pylori, jednak wiele osób nie ma żadnych niepokojących objawów infekcji. Pojawia się zatem pytanie, czy Helicobacter pylori jest groźny? Należy wiedzieć, iż Helicobacter pylori wytwarza toksyny, które mają niekorzystny wpływ na żołądek, przyczyniając się m.in. do uszkodzenia jego komórek, co wywołuje przewlekłe stany zapalne, a w niektórych przypadkach może prowadzić do transformacji nowotworowej. Poważną konsekwencją infekcji jest rozwój choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Helicobacter pylori jest dodatkowo jedną z przyczyn rozwoju choroby Ménétriera, czyli nadmiernego przerostu fałdów błony śluzowej żołądka.
Jak dochodzi do zakażenia Helicobacter pylori?
Bakteria Helicobacter pylori jest zaraźliwa i łatwo przenosi się z człowieka na człowieka. Do zakażenia może dojść już w dzieciństwie. Bardzo łatwo o przekazanie dziecku bakterii drogą pokarmową, w tym przez picie z jednej butelki czy używanie tych samych naczyń. Do zakażania bardzo często dochodzi również przez kontakt usta-usta – np. przez pocałunek. Zakażenie Helicobacter pylorijest również możliwe drogą ustno-kałową. Do najważniejszych czynników ryzyka infekcji H. pylori zalicza się złe warunki mieszkaniowe i ekonomiczne. Predyspozycje genetyczne to kolejne przyczyny zakażenia Helicobacter pylori, poza tym na zakażenie są także podatne osoby, które nie przestrzegają podstawowych zasad higieny osobistej, czyli rzadko myją ręce czy piją nieprzegotowaną wodę, a także osoby spożywające w nadmiarze alkohol i nałogowi palacze.
Helicobacter pylori – objawy zakażenia
Infekcja Helicobacter pylori zwykle ma charakter bezobjawowy, dlatego osoby zakażone mogą latami nie wiedzieć, iż w ich żołądku bytuje bakteria. Wiele osób o zakażeniu dowiaduje się dopiero w momencie pojawienia się dyskomfortu w przewodzie pokarmowym. Wówczas mogą się pojawiać objawy w postaci bólu lub dyskomfortu w nadbrzuszu. Charakterystyczne objawy to również mdłości i problemy z apetytem. Inne możliwe objawy zakażenia Helicobacter pylorito krwawienia z przewodu pokarmowego i problemy z wypróżnianiem. U części pacjentów mogą także wystąpić takie objawy jak:
- wzdęcia,
- niestrawność,
- biegunka,
- stan podgorączkowy.
Inne możliwe objawy zakażenia bakterią H. pylori to uczucie pełności po spożyciu posiłku oraz nieprzyjemna zgaga i kwaśne odbijanie.
Helicobacter pylori – jak wykryć zakażenie?
Aby można było wdrożyć odpowiednie leczenie, należy prawidłowo zdiagnozować obecność bakterii Helicobacter pylori. Test oddechowy jest jednym z popularnych sposobów wykrycia tej bakterii. Polega na ocenie obecności mocznika w wydychanym powietrzu. U pacjentów z podejrzewaną infekcją Helicobacter pylori, test z kału również można wykonać i to w warunkach domowych, otrzymując wynik po 10 minutach. Jest to proste badanie na obecność antygenów bakterii w kale, którego zasada opiera się na reakcji antygen-przeciwciało. Inną metodą diagnostyki Helicobacter pylori jest oznaczanie przeciwciał Helicobacter we krwi. Badanie to polega na wykryciu przeciwciał swoistych dla bakterii Helicobacter pylori, a jego zaletą jest także to, iż można test przeprowadzić w domu, uzyskując wynik już po 5 minutach.
Diagnostyka Helicobacter pylori obejmuje również gastroskopię polegającą na pobraniu wycinka błony śluzowej żołądka, która następnie jest badana pod kątem obecnych zmian. W ramach tego badania wykonuje się również test ureazowy, który wykorzystuje zdolność bakterii do rozkładania mocznika.
Helicobacter pylori – dieta
Pacjenci, u których została wykryta bakteria Helicobacter pylori, powinni zwrócić szczególną uwagę na swoją codzienną dietę. Czego nie można jeść przy Helicobacter pylori? Osoby zakażone H. pylori powinny unikać spożywania następujących produktów i napojów:
- ostrych przypraw,
- tłustych, smażonych i pieczonych potraw,
- produktów wędzonych,
- mocnych rosołów i wywarów z mięsa i warzyw,
- produktów wzdymających takich jak kapusta, grzyby, czosnek, cebula,
- czekolady,
- napojów gazowanych,
- mocnej kawy i herbaty,
- kakao.
Dieta przy Helicobacter pylori powinna być lekkostrawna, jednak pełnowartościowa. Warto spożywać pokarmy częściej, jednak w mniejszych ilościach. Szczególnie wskazane jest spożywanie ryb, a także chudego mięsa drobiowego, królika i chudego nabiału. Ważne jest również regularne nawadnianie organizmu. Polecane są herbaty ziołowe i zielona herbata, która hamuje działanie ureazy. Dobrą opcją są również zioła i rośliny hamujące namnażanie się Helicobacter pylori takie jak imbir, cynamon, szałwia, bazylia, oregano, majeranek, rozmaryn i kolendra.
W diecie nie powinno zabraknąć owoców – polecane są przede wszystkim truskawki, jeżyny, borówki amerykańskie, maliny i jagody. najważniejsze jest też spożywanie warzyw – szczególnie polecana jest marchew, buraki, brokuł, brukselka, cukinia i szpinak. Wskazane jest również spożywanie miodu, który wykazuje działanie bakteriostatyczne wobec Helicobacter pylori. Warto dodatkowo rozważyć przyjmowanie probiotyków, które zawierają m.in. szczepy Lactobacillus spp. i Bifidobacterium.
Helicobacter pylori – leczenie
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, a także dyspepsja to najważniejsze wskazania do leczenia Helicobacter pylori. Leczenie wiąże się ze stosowaniem kilku leków w określonym czasie. Najczęściej w Polsce w celu leczenia H. pylori są przepisywane jednocześnie leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP), które hamują wydzielanie kwasu żołądkowego, a także sole bizmutu o działaniu bakteriobójczym w stosunku do H. pylori, a całość terapii uzupełnia włączenie dwóch antybiotyków (zwykle metronidazolu i tetracykliny, ale można również wybrać amoksycylinę). Terapia trwa najczęściej 14 dni. Podczas leczenia wskazana jest lekkostrawna i wartościowa dieta, o czym mowa była już wcześniej. Wspomagająco podczas leczenia eradykacyjnego H. pylori można stosować leki łagodzące działania niepożądane ze strony układu pokarmowego. Zaleca się również stosowanie probiotyków o działaniu immunomodulującym.
Bibliografia:
- https://www.termedia.pl/Rozpoznawanie-i-leczenie-zakazenia-Helicobacter-pylori-rekomendacje-Grupy-Roboczej-Polskiego-Towarzystwa-Gastroenterologii-w-pigulce,98,51767,1,0.html [dostęp online 01.2025],
- http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2012_022-027.pdf [dostęp online 01.2025],
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2018/9379480 [dostęp online 01.2025],
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210740118302171?via%3Dihub [dostęp online 01.2025],
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/80640,leczenie-zakazenia-eradykacja-helicobacter-pylori [dostęp online 01.2025],
- https://www.termedia.pl/poz/Eradykacja-Helicobacter-pylori-siedem-grzechow-glownych,45166.html [dostęp online 01.2025],
- https://www.gastroenterologia-forum.pl/artykul/eradykacja-helicobacter-pylori-sukces-niejedno-ma-imie [dostęp online 01.2025],
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/134806,helicobacter-pylori [dostęp online 01.2025].
