Grzybica pochwy – dlaczego leczenie przeciwgrzybicze pochwy nie zawsze jest skuteczne? Odpowiada mgr inż. Magdalena Gawlik, dietetyk kliniczny, technik farm.
Grzybica pochwy – Jak rozpoznać infekcję?
Produkty po ukąszeniu owadów
Kandydozy pochwy i sromu to jedne z najczęściej występujących infekcji intymnych. Doskwierające objawy najczęściej dotyczą: świądu, pieczenia, białych, serowatych upławów (często bezzapachowych), bólu w czasie stosunku i oddawania moczu, uczucia opuchnięcia i zaczerwienienie okolic intymnych. Kandydoza pochwy i sromu jest bardzo powszechnym i wstydliwym schorzeniem, który dotyczy prawie 80% kobiet i około 40% ciężarnych, stanowiąc zagrożenie dla płodu. W mniejszym stopniu grzybica narządów intymnych pojawia się u mężczyzn, u których najczęściej przebiega bezobjawowo. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone infekcje grzybicze prowadzą najczęściej do ich nawrotów.
Według CDC (Centrum Kontroli Zakażeń i ich Zapobiegania) w USA grzybica pochwy i sromu dotyczy około 3/4 wszystkich kobiet przynajmniej raz w życiu. Szacuje się, iż trzy czwarte kobiet w wieku rozrodczym co najmniej raz w ciągu swojego życia zachoruje na drożdżakowe zapalenie pochwy i sromu. Trend ten stale wzrasta.
Grzybica pochwy – Przyczyny nawrotów infekcji
Temat oporności na leki stosowane przeciwgrzybiczo potocznie zwane „azolami” jest problemem w leczeniu infekcji grzybiczych, zwłaszcza pochwy. Skłania to do poszukiwania innych, bezpiecznych związków chemicznych wykazujących działanie przeciwgrzybicze, takich jak kwas borny czy np. miedź.
Istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do nawrotów grzybicy pochwy. Ma to związek z nadużywaniem leków, tj: antybiotyków i sterydów, co prowadzi do spadku odporności i rozwoju infekcji grzybiczych. Do osób predysponowanych do częstszych nawrotów infekcji grzybiczych pochwy zaliczamy też: pacjentów z cukrzycą, z zaburzeniami hormonalnymi czy kobiety ciężarne. Duży wpływ na ryzyko nawrotów grzybic mają również ryzykowane zachowania seksualne, nieprawidłowa dieta m.in. obfitująca w cukry proste czy błędy higieniczne.
Jak zapobiegać kandydozie pochwy?
Infekcje grzybicze pochwy wymagają leczenia. Należy jednak działać prewencyjnie i zapobiegać nawrotom kandydozy.
Grzybica pochwy a dieta
Dieta przeciwgrzybiczna wspomaga leczenie oraz zapobiega nawrotom grzybicy pochwy. Warto zadbać o zbilansowane, regularne posiłki i ograniczyć ilość prostych węglowodanów (cukier, miód, owoce) na korzyść produktów wysokobłonnikowych oraz kiszonek i fermentowanych napojów mlecznych.
Prawidłowa higiena intymna i higiena życia seksualnego
Warto pamiętać o regularnej higienie intymnej przy użyciu emulsji dedykowanych do higieny intymnej. jeżeli korzystamy z basenów, saun, należy bezwzględnie używać własnego ręcznika. Po umyciu miejsca intymne należy osuszyć. Dobrze jest zadbać o luźną, oddychającą bieliznę, jak i odzież niekrępującą ruchów w tej okolicy (niezbyt obcisłe i przewiewne stroje).
Grzybica pochwy i sromu, a także infekcje mogą często wynikać z ryzykownych zachowań seksualnych, jak również dużej liczny partnerów seksualnych. Do środków zaburzających mikroflorę pochwy należą: środki plemnikobójcze, żele intymne czy stosowanie wibratorów. Mogą prowadzić do mikrouszkodzeń śluzówki pochwy, zwiększając ryzyko infekcji.
Warto wspomnieć, iż leczenie kandydozy musi dotyczyć obojga partnerów seksualnych. Niekiedy grzybica może przebiegać bezobjawowo.
Terapie przeciwgrzybicze
Do leków stosowanych najczęściej w leczeniu infekcji grzybiczych można zaliczyć chemioterapeutyki azolowe tj.:
- klotrimazol
- flukonazol
- nystatyna
Powszechne zastosowanie azoli sprawia, iż drożdżaki nabywają oporności na stosowane leki, a ich skuteczność się obniża.
Problem oporności na azole, tj.: klotrimazol, flukonazol opisywany był od lat głównie dla gatunków non-albicans tj.: Candida glabrata i Candida krusei. Ostatnie doniesienia wskazują, iż zjawisko to dotyczy również Candida albicans.
Skala oporności na azole zwiększa się, stąd poszukiwania bezpiecznych i skutecznych terapii przeciwgrzybiczych, zapobiegających nawrotowych infekcji grzybiczych.
Kwas borny
Skuteczność kwasu bornego w leczeniu zakażeń pochwy wywołanych przez Candida albicans znana jest od lat. Produkty z kwasem bornym są lekami z wyboru w leczeniu ostrego i nawrotowego, grzybiczego zapalenia pochwy i sromu wywołanego przez inne gatunki grzybów niż Candida albicans. Kwas borny jest rekomendowany w przypadku leczenia świądu, zaczerwienień i podrażnień wynikających z często nawracających infekcji grzybiczych i bakteryjnych pochwy. Jak podkreślają eksperci z dziedziny ginekologii i położnictwa, kwas borny w postaci globulek dopochwowych jest skuteczny nie tylko w leczeniu infekcji Candida albicans, ale i non-albicans (C.glabrata oraz C.krusei).
Mikromiedź
Wśród nowoczesnych środków stosowanych przeciwdrobnoustrojowo, szczególną uwagę zwraca się na nanocząsteczki. Miedź, to metal wykazujący silne adekwatności przeciwgrzybicze. Zaletą stosowania mikromiedzi w infekcjach ginekologicznych jest możliwość długotrwałego stosowania. Także szerokie spektrum działania biobójczego nie tylko na komórki grzybów, ale również bakterii i wirusów (w tym MRSA i VRE). Miedź używana jest ponadto w leczeniu ran, ale i preparatach higienicznych (tampony, podpaski). Od niedawna stosowana jest także i w płynach do higieny intymnej.
Podsumowanie
Nawracające infekcje grzybicze, w tym sromu i pochwy stanowią poważny problem nie tylko epidemiologiczny, ale i społeczny. Wzrost ich występowania ma związek m.in. z ginekologicznymi zabiegami chirurgicznymi, powszechnie stosowaną antybiotykoterapią i farmakoterapią. Wzrost liczby i częstości stosowanych leków przeciwgrzybiczych skutkuje szczepoopornością, co skłania do poszukiwania związków, które będą wykazywały działanie przeciwgrzybicze, przy jednoczesnej skuteczności działania i zmniejszaniu ryzyka nawrotów kandydoz pochwy i sromu. Grzybicę pochwy i sromu należy oczywiście leczyć. Warto jednak być świadomym i zapobiegać epizodom kandydozy, poprzez odpowiedni styl życia, higienę życia intymnego oraz adekwatną dietę.
Bibliografia:
- Karimiyan A. et al.: Antifungal Effect of Magnesium Oxide, Zinc Oxide, Silicon Oxide and Copper Oxide Nanoparticles Against Candida albicans. Zahedan J Res Med Sci. 2015;17(10):e2179
- Arendsen LP, Thakar R, Sultan AH. The Use of Copper as an Antimicrobial Agent in Health Care, Including Obstetrics and Gynecology. Clin Microbiol Rev. 2019 Aug 14;32(4):e00125-18
- Zimmer M. i wsp.: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników – zastosowanie antyseptyków w przypadkach nieswoistych stanów zapalnych pochwy, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020 r.
- Mendling W. Guideline: Vulvovaginal Candidosis. Mycoses 2015; 58: 1–15.
- Centers for Disease Control and Prevention. Vulvovaginal candidiasis. 2015. https://www.cdc.gov/std/tg2015/candidiasis.html.
- Bohbot J.M. et al. The etiologic diversity of vaginitis. Gynecol Obstet Fertil 2012; 40: 578–581.
- Centers for Disease Control and Prevention. Vulvovaginal candidiasis. 2015. https://www.cdc.gov/std/tg2015/candidiasis.html.
- Whaley SG. Et al.: Azole Antifungal Resistance in Candida albicans and Emerging Non-albicans Candida Species. Front Microbiol. 2017 Jan 12;7:2173
