Gniew – jak sobie radzić z trudnymi emocjami?
Gniew jest trudną emocją, której wbrew pozorom doświadczamy często. Może mieć różne nasilenie, może także maskować inne problemy – wybuchamy gniewem w momencie, kiedy nie potrafimy inaczej rozwiązać problemu lub konfliktu. Żadnej emocji nie należy się jednak bać, a jedynie nauczyć konstruktywnie sobie z nią radzić.
W placówkach MindHealth doświadczeni specjaliści mogą Ci pomóc nauczyć się radzić sobie z wybuchami gniewu, a także znaleźć przyczynę, z powodu której do takich wybuchów dochodzi. jeżeli potrzebujesz pomocy lub chcesz porozmawiać o swoim problemie – zapraszamy do umówienia wizyty.
Gniew i złość – czy to te same emocje?
Złość to nie to samo, co gniew. Pojawia się w odpowiedzi na sytuację – kiedy ktoś nas oszukał, zaatakował, zdenerwował, wywiera na nas presję. Złość objawia się w formie irytacji, zniecierpliwienia, frustracji czy zakłopotania i może przerodzić się w wybuch wściekłości. Złość jest ograniczona czasowo, co oznacza, iż kiedy bodziec mija, organizm uspokaja się. Co więcej złość jest formą wyrażenia stłumionej agresji, ale nie ma w sobie takiej mocy, takiej siły sprawczej, aby pomóc w osiągnięciu celu, nie daje energii do działania. Pojawia się i znika, często pozostawiając niesmak związany np. z wybuchem i użyciem agresji słownej.
Gniew natomiast jest bardziej “długoterminowy”. Pojawia się w momencie, kiedy jedna z naszych potrzeb jest niezaspokojona, gdy mamy trudności w osiągnięciu celu, a do tego wszystkiego dorabiamy określoną ideologię. Pojawienie się gniewu zawsze jest spowodowane jakimś ważnym czynnikiem. Gniew trwa dużo dłużej niż złość, można choćby powiedzieć, iż cały czas jest obecny, a aktywuje się w konkretnych sytuacjach, które są dla nas potwierdzeniem, sygnałem, iż nasz gniew jest słuszny. Nad gniewem można panować i można go “magazynować” – mimo tego, iż się gniewamy możemy przemyśleć całą sytuację i wykorzystać energię z gniewu w konstruktywny sposób.
Źródła gniewu
Gniew ma swoje źródło w naszej psychice – sposobie myślenia i postrzegania świata. jeżeli go odczuwamy to znaczy, iż jakaś nasza potrzeba nie jest zaspokojona albo czujemy, iż nasz dobrobyt w szerokim tego słowa znaczeniu jest zagrożony. W reakcji na braki lub zagrożenie pojawia się gniew i tylko od nas zależy, jak go wyrazimy. Dla niektórych osób gniew będzie wiązał się z kłótnią, krzykami, złością, co tylko zaogni konflikt. Dla innych będzie sygnałem alarmowym, iż dzieje się coś niepokojącego. Odczuwając gniew zawsze należy w pierwszej kolejności skupić się na sobie, na swoich uczuciach, swoim wnętrzu. Znaleźć źródło dyskomfortu i gniewu, a dopiero później zdecydować się na działanie.
Gniew – jaką ma moc?
Gniew ma dużą moc – w sytuacji, kiedy zaczyna się pojawiać, czujemy się doenergetyzowani. Gniew, podobnie jak agresja, ma moc sprawczą, co oznacza, iż popycha nas do działania. Mówi się, iż gniew to agresja poddana świadomości i użyta w obronie czegoś lub kogoś (np. autonomii, zdrowia, wyznawanych wartości).
To, w jaki sposób wyrażamy gniew, zależy w dużej mierze od tego, jak bardzo mamy rozwiniętą inteligencję emocjonalną. Osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej potrafią wykorzystać gniew do konstruktywnych zachowań i pozytywnych zmian w swoim życiu. Na ogół gniew odczuwamy wtedy, kiedy w jakiś sposób jesteśmy zagrożeni lub zagrożona jest bliska nam osoba. Wtedy konstruktywne działanie pomaga pokonać problemy.
Co robić, kiedy czujemy gniew? Jak wyrażać gniew?
W pierwszej kolejności należy nauczyć się rozpoznawać gniew i odróżniać go od złości. Silny i nagły gniew może zniekształcać rzeczywistość, dlatego należy spróbować zachować spokój. W tym celu można zastosować różne techniki relaksacyjne, np. oddechowe. Dopiero po ochłonięciu i pierwszym spojrzeniu na sytuację należy podjąć działania w reakcji na bodziec.
Gniew, nad którym nie umiemy panować, może przerodzić się w agresję – fizyczną lub słowną, dlatego zawsze należy spróbować zapanować nad nim i zareagować z opóźnieniem. W ujęciu psychologicznym gniew jest korzystny, gdyż pozwala na obronę przed środowiskiem zewnętrznym.
Nad gniewem należy nauczyć się panować, a także przemieniać go na konstruktywne działanie. jeżeli twoje emocje są zbyt silne i tracisz nad sobą panowanie, to znak, iż należy poszukać przyczyn tak skrajnych stanów i odzyskać kontrolę nad sytuacją. Pomóc w tym może szczera rozmowa z psychologiem lub psychoterapeutą, którzy będą w stanie spojrzeć na twoją sytuację z boku i pomóc ci zauważyć pewne rzeczy, których nie dostrzegasz.
Co się dzieje w organizmie, kiedy odczuwamy gniew?
Poza tym, co się dzieje w naszej psychice, gniew wpływa na cały organizm. Przede wszystkim przygotowuje on organizm do walki lub ucieczki, działając podobnie do stresu. Zresztą emocją, która często występuje wraz z gniewem, jest silny stres i złość. Uczucie gniewu stymuluje układ nerwowy, a krew dystrybuowana jest do narządów centralnych (serce, mózg), a więc jej przepływ w kończynach spada a akcja serca przyspiesza, ulegają spowolnieniu procesy trawienne, wzrasta potliwość, poszerzają się źrenice. Zwiększa się także wydzielanie adrenaliny, która stymuluje do działania i zmniejsza wrażliwość na ból.
Źródła
- L. Carter, F. Minirth, Gniew jak nad nim zapanować, Ustroń 2015;
- E. Mostofsky, E. Penner, M. A. Mittleman, Outbursts of anger as a trigger of acute cardiovascular events: a systematic review and meta-analysis. European heart journal, dostęp 15.01.2024;
- M. Pasterski, Jak wyrażać gniew i unikać konfliktów, dostęp 15.01.2024.
Szukasz dobrego psychologa? Sprawdź ofertę MindHealth:
- Psycholog Białystok
- Psycholog Gdynia
- Psycholog Gdańsk
- Psycholog Katowice
- Psycholog Kraków
- Psycholog Poznań
- Psycholog Rzeszów
- Psycholog Warszawa
- Psycholog Wrocław