Choć niektóre badania przedkliniczne i analizy post hoc randomizowanych badań sugerowały, iż przyjmowanie analogów GLP-1 może zwiększać ryzyko wystąpienia raka tarczycy, najnowsze badania zaprzeczyły tym sugestiom. Naukowcy zastrzegają jednak, iż zastosowali stosunkowo krótki okres obserwacji.
Badania przedkliniczne i niektóre analizy post hoc randomizowanych badań sugerują możliwy związek między przyjmowaniem GLP-1 a wystąpieniem raka tarczycy. Dlatego w Stanach Zjednoczonych leki te zawierają ostrzeżenie o możliwym ryzyku, sugeruje sie też, iż osoby z osobistą lub rodzinną historią raka rdzeniastego tarczycy lub zespołu mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 2 powinny unikać leków.
I chociaż dowody w tej sprawie były niespójne, a niektóre badania obserwacyjne nie wykazały zwiększonego ryzyka, jedno z ostatnich godnych uwagi badań z udziałem ponad 2500 pacjentów z rakiem tarczycy wykazało, iż osoby leczone GLP-1 przez 1-3 lata w ciągu 6 lat od badania miały znaczny wzrost zachorowań na raka tarczycy i rdzeniastego raka tarczycy.
Porównano ryzyko rozwoju nowotwóru u osób przyjmujących GLP-1 oraz DPP-4is
Aby dokładniej zbadać krótkoterminowy związek dr Anton Pottegard z Farmakologii Klinicznej, Farmacji i Medycyny Środowiskowej na Wydziale Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Południowej Danii w Odense i jego współpracownicy przeanalizowali bazy danych w Kanadzie, Danii, Norwegii, Korei Południowej, Szwecji i na Tajwanie z lat 2007 i 2023. Wyniki opublikowano w „Thyroid”.
Pacjenci z cukrzycą typu 2 poddani terapii GLP-1, zostali zidentyfikowani i porównani z tymi, którzy rozpoczęli leczenie inhibitorami dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4is). DPP-4is zostały wybrane jako aktywny komparator, ponieważ leki te są stosowane w podobnym stadium cukrzycy w okresie badania i zostały wprowadzone w podobnym czasie co GLP-1.
Ogółem w badaniu wzięło udział 98 147 użytkowników GLP-1 i 2 488 303 użytkowników DPP-4is. Wszyscy pacjenci byli w wieku ≥ 40 lat i byli leczeni metforminą w poprzednim roku. Przy medianie czasu obserwacji wśród użytkowników GLP-1 wynoszącej od 1,8 do 3,0 lat i dla kohorty DPP-4i wynoszącej od 2,8 do 6,8 roku, nie zaobserwowano istotnej różnicy w ryzyku rozwoju raka tarczycy między grupami (HR, 0,81; CI, 0,59-1,12), z wynikami spójnymi we wszystkich 6 ośrodkach badania.
Wyniki były również spójne w różnych podgrupach, w tym pod względem wieku, rodzaju GLP-1 i skumulowanej dawki. Dalsza analiza nie wykazała zwiększonego ryzyka raka tarczycy w zależności od czasu od rozpoczęcia stosowania GLP-1. Zmniejszone ryzyko raka tarczycy zaobserwowano wśród kobiet (HR, 0,62) w porównaniu z mężczyznami stosującymi GLP-1 (HR, 1,32).
Analiza raka rdzeniastego tarczycy nie była możliwa ze względu na małą liczbę tych nowotworów. Dalsze analizy nie wykazały różnicy w ryzyku raka tarczycy wśród osób leczonych GLP-1 w porównaniu z osobami otrzymującymi inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego-2 (HR, 1,08), jednak ryzyko było wyższe w porównaniu z osobami leczonymi pochodnymi sulfonylomocznika (HR, 1,80).
Nie ma dowodów, iż stosowanie GLP-1 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka tarczycy
– W naszym dużym, wieloośrodkowym badaniu, w którym wykorzystano dane z 6 populacyjnych baz danych, nie znaleźliśmy dowodów na to, iż stosowanie GLP-1 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka tarczycy przy obserwacji w okresie od 1,8 do 3,0 lat. Daje to zapewnienie pacjentom i klinicystom co do krótkoterminowego bezpieczeństwa tych leków – donoszą autorzy badania.
– Chociaż nie możemy wykluczyć rozwoju choroby za 20 lat, możemy powiedzieć, iż nie widzimy tego samego krótkoterminowego związku, o którym mówili inni. To sprawia, iż wyniki są bardzo cenne, ponieważ dają pewność, iż ostatnie obawy nie wydają się być poparte danymi – powiedział dr Anton Pottegard z Farmakologii Klinicznej, Farmacji i Medycyny Środowiskowej na Wydziale Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Południowej Danii w Odense.
Dr Juan Brito z Wydziału Endokrynologii, Cukrzycy, Metabolizmu i Żywienia w Mayo Clinic w Rochester w stanie Minnesota zauważył, iż badanie wyróżnia się dużą skalą i solidną metodologią ale podkreślił ograniczenie, iż krótka mediana okresu obserwacji wynosząca 1,8-3,0 lat w grupie GLP-1 jest niewystarczająca do oceny długoterminowego ryzyka, co jest szczególnie istotne, biorąc pod uwagę opóźnienie związane z rozwojem raka tarczycy po ekspozycjach takich jak promieniowanie - ok. 2,5 roku.
Wyniki uspokajają klinicystów i pacjentów, zwłaszcza tych, którzy nie mają czynników ryzyka raka rdzeniastego tarczycy.
