Frustracja – co to jest i do czego może prowadzić?

Frustracja w większym lub mniejszym stopniu dotyka każdego. Gdy staje się nie do zniesienia, może niestety doprowadzić do przeciążenia psychicznego. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci. W artykule wyjaśniamy, co to jest frustracja i radzimy, jak się jej pozbyć.

Frustracja – co to jest?

Frustracja to zespół emocji, które są bezpośrednio związane z niemożnością realizacji celu lub zaspokojenia jakiejś potrzeby. Słowo pochodzi od łacińskiego frustratio, które oznacza zawód, udaremnienie. Często każdą sytuację, która powoduje przykre reakcje tj. irytacja, lęk, ból, złość, gniew określa się słowem frustracja. Definicja zawiera też informację, iż uczucie frustracji ściśle łączy się zwykle z nakładem pracy, która finalnie nie doprowadza do osiągnięcia zamierzonego celu. Można więc przyjąć, iż jest to swego rodzaju żal lub wyrzuty sumienia wobec samego siebie, które znajdują ujście m.in. we frustracji. Jest to nieświadomy, instynktowny mechanizm, który wynika z osobistych uwarunkowań i doświadczeń każdego człowieka.

Frustracja a psychologia

Podczas psychoanalizy frustracja (czyli brak możliwości zaspokojenia potrzeb i popędów) jest traktowana jako czynnik, który wpływa na rozwój człowieka. Frustracja bezpośrednio przyczynia się do dojrzewania osobowości. o ile dziecko w okresie rozwoju nie przeżywałoby żadnej frustracji, wystąpiłaby tzw. fiksacja rozwojowa. Podobna sytuacja miałaby miejsce wówczas, gdy w życiu dziecka byłby nadmiar frustracji i stresujących zdarzeń. Skutki frustracji nie zawsze muszą mieć wyłącznie negatywny wydźwięk. Czasem frustracja potrafi przyczynić się do rozwoju osobowości.

Jakie są objawy frustracji?

U wielu osób frustracja objawia się tym, iż mają ochotę wycofać się z dotychczasowego życia i tego, co do tej pory robili. Nie chcą też słuchać o przełomowych momentach w życiu innych ludzi, czują dużą bezsilność, która w pewnym momencie rzutuje na całą codzienność. Frustracja może prowadzić też do takich konsekwencji jak agresja czy apatia i obojętność. Gdy próby pokonania jakiejś życiowej przeszkody się nie powiodą, może wystąpić także regresja czyli nieświadomy mechanizm obronny, który polega na cofnięciu się do wcześniejszego etapu rozwojowego.

Frustracja – jak sobie radzić?

Na pytanie jak pozbyć się frustracji mamy kilka odpowiedzi.

• Przyznaj przed samym sobą, iż czujesz frustrację. Nazwij po imieniu swoje emocje i uczucia. Zaakceptuj swoje obecne położenie. o ile dasz radę przyznać, iż Twoja sytuacja jest trudna, to będziesz gotów, aby podjąć działania naprawcze.
• Nie zrzucaj winy na innych. Weź odpowiedzialność za swoje życie. Wybacz innym, by móc pójść dalej.
• Pomyśl o lepszej przyszłości. Nie skupiaj się ciągle na bieżących problemach, ale bardziej skoncentruj się na obserwacji tego, jak reagujesz na to, co dzieje się wokół Ciebie. Wyobraź sobie radosne zakończenie Twoich bolączek i pomyśl gdzie chciałbyś się znaleźć, co osiągnąć.
• Porozmawiaj z kimś bliskim. Zastanów się komu mógłbyś się zwierzyć z tego, co przeżywasz. Znajdź zaufanego słuchacza, który nie będzie Cię osądzał. Rozmowa pomoże Ci ubrać w słowa to, co siedzi w Twoim wnętrzu.
• Znajdź czas, aby docenić siebie. W codziennej gonitwie, zarezerwuj chwilę czasu w spokojne przemyślenia. Zapisz to, z czego jesteś dumny i zadowolony. Zanotuj wszystkie sukcesy. Pomoże Ci to nabrać siły i odsunąć w cień poczucie bezsilności i rozczarowania.
• Nie pozwól, by negatywne emocje Cię pochłonęły. Pomyśl, iż przecież to Ty tu rządzisz, a nie Twój umysł. Nie pozwól mu malować czarnych scenariuszy. Odstresuj się i przekieruj myśli na jaśniejsze tory. Pomyśl o tym, co pcha Cię do przodu i wywołuje w Tobie dobre skojarzenia i pozytywne uczucia każdego dnia.
• Ustal konkretnie, co możesz zrobić w tej sytuacji. Zamiast tylko zastanawiać się jak pozbyć się frustracji, przygotuj listę rzeczy, które możesz teraz zrobić, by wydostać się z trudnej sytuacji i poczuć się lepiej. Wizyta u terapeuty? Wyjazd na kilkudniowy wypoczynek? Oddanie się pasji? Odpuszczenie pewnych tematów i zamknięcie niedokończonych spraw? Zacznij wdrażać swoje kroki od razu w życie.

Pamiętaj, iż walka z frustracją to proces. jeżeli w tej chwili odczuwasz już jej liczne skutki, to najprawdopodobniej będzie potrzeba trochę czasu, zanim wrócisz do równowagi. Bądź dla siebie wyrozumiały i cierpliwy.