Fakty i mity na temat astmy. Przypominamy w Światowy Dzień Astmy…

Stan zapalny dróg oddechowych stanowi przyczynę skurczu oskrzeli
FAKT

Astma stanowi chorobę cywilizacyjną. Częstość jej występowania w Polsce stale rośnie [1]. Szacuje się, iż objawy tego schorzenia ma około 10 proc. populacji polskiej [2]. Astma oskrzelowa to heterogenna jednostka chorobowa, która charakteryzuje się występowaniem przewlekłego zapalenia dróg oddechowych. Stan zapalny to przyczyna nawracającego albo uporczywego skurczu oskrzeli, manifestującego się zespołem objawów zmiennych w intensywności, a także czasie [2]. Przewlekłe zapalenie stanowi przyczynę nadreaktywności oskrzeli, a także współwystępowania duszności, ucisku, napadów świszczącego oddechu czy kaszlu [3].

Kaszel nigdy nie jest jedynym objawem choroby
MIT

Właściwe rozpoznanie astmy to pierwszy krok do osiągnięcia kontroli schorzenia. Astma stanowi często przyczynę nawracającego kaszlu oraz świstów. Niemniej przy ustalaniu rozpoznania powinno się brać także inne przyczyny obturacji dróg oddechowych. Wiele innych schorzeń może współwystępować z astmą i utrudniać jej rozpoznanie oraz terapię. Szczególnie łatwy do przeoczenia jest kaszlowy wariant tego schorzenia. Przewlekły kaszel może stanowić podstawowy albo i jedyny objaw astmy, w szczególności u małych dzieci. W takim przypadku farmakoterapia powinna opierać się na typowym schemacie leczenia astmy [4].

Badanie spirometryczne to podstawa w rozpoznaniu astmy
MIT

Rozpoznanie astmy opiera się na charakterystycznym wywiadzie klinicznym, który dotyczy objawów oraz okoliczności ich pojawiania się [1,4]. zwykle jest ono potwierdzane badaniami czynnościowymi układu oddechowego, które wykazują zmienną obturację dróg oddechowych, występującą w czasie nasilenia objawów schorzenia. Jednak ważne jest nie samo występowanie objawów ze strony układu oddechowego, ale ich specyficzny przebieg i obraz, gdyż te same objawy mogą pojawiać się w różnych przewlekłych oraz ostrych chorobach innych narządów i układów [1]. Wskazanie do badania spirometrycznego stanowią objawy ze strony układu oddechowego, takie jak duszność, świsty, uczucie ucisku w klatce piersiowej. Badanie to nie jest niezbędne do rozpoznania astmy, ale bez niego trudno mieć pewność schematy rozpoznania klinicznego [3].

Kwas acetylosalicylowy jest zawsze przeciwwskazany u osób z astmą
MIT

Nie ma przeciwwskazań do stosowania kwasu acetylosalicylowego oraz innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych u pacjentów z astmą, u których w wywiadzie nie stwierdzono reakcji alergicznych na te preparaty. jeżeli jednak podczas ich stosowania objawy astmy ulegną nasileniu, należy je odstawić [5].

Zmniejszona aktywność życiowa to normalny stanu osoby chorej na astmę
MIT

Celem leczenia astmy jest osiągnięcie dobrej kontroli schorzenia z zachowaniem optymalnego poziomu bezpieczeństwa stosowanych leków. Zgodnie ze standardami GINA (Światowa Inicjatywa na Rzecz Astmy, Global Initiative for Asthma) przez dobrą kontrolę astmy rozumie się zmniejszenie obciążeń dla chorego, które wynikają ze schorzenia, czyli spadek nasilenia objawów dziennych (kaszlu, duszności, ucisku w klatce piersiowej) oraz nocnych (przebudzenia nocne, jakie wynikają z objawów astmy), dobrą tolerancję wysiłku i codziennych aktywności, minimalne użycie leków ratunkowych, a także możliwość uprawiania rekreacyjnego sportu [6].

• Czytaj również: Tylko 10 proc. pacjentów z astmą ciężką w Polsce leczonych biologicznie

Pacjenci nie powinni traktować zmniejszenia aktywności życiowej czy potrzeby częstszego stosowania krótko działających β-mimetyków jako typowego stanu dla osoby z astmą. Schorzenie to określane jest jako dobrze kontrolowane, jeśli: objawy występują nie częściej niż dwa razy w tygodniu, nie częściej niż dwa razy w tygodniu stosowane są krótko działające β₂-mimetyki, pacjent nie ogranicza jakiejkolwiek aktywności życiowej z jego powodu, w ciągu ostatniego roku wystąpiło najwyżej jedno zaostrzenie choroby, a nocne przebudzenia pojawiają się nie częściej niż dwa razy w miesiącu. Niespełnienie któregokolwiek kryterium oznacza brak dobrej kontroli astmy i jest wskazaniem do rozważenia przez lekarza zmiany planu terapii [4].

Astma częściej rozwija się u dzieci z atopowym zapaleniem skóry
FAKT

Astma najczęściej rozwija się u dzieci oraz młodzieży ze współistniejącymi innymi chorobami alergicznymi, takimi jak atopowe zapalenie skóry czy alergiczny nieżyt nosa [3].

Wysiłek fizyczny może nasilać objawy astmy
FAKT

Dla astmy oskrzelowej charakterystyczny jest zmienny przebieg choroby, czyli okresy dobrej kontroli przeplatane okresami zaostrzeń [6]. Napadowe objawy najczęściej występują w nocy albo nad ranem. Mogą pojawiać się albo nasilać pod wpływem takich czynników, jak infekcje wirusowe, wysiłek fizyczny, kurz domowy, alergeny zwierzęce, dym tytoniowy, pyłki roślin wiatropylnych, silne emocje, ostre zapachy, pleśnie, odstawienie leków kontrolujących chorobę. U kobiet dodatkowo występuje związek z cyklami menstruacyjnymi [4,6].

Zanieczyszczenie powietrza ma wpływ na kontrolę astmy
FAKT

Zanieczyszczenie środowiska, a w szczególności obecne w powietrzu cząstki PM2,5 oraz PM10 (particulate matter), są szkodliwe dla układu oddechowego człowieka. Również cząsteczki pochodzące z silników wysokoprężnych oraz zawieszonych pyłów mogą pogarszać kontrolę astmy i zwiększać ryzyko pojawienia się zaostrzeń [3,7].

Wziewne glikokortykosteroidy to podstawa terapii
FAKT

Do głównych grup leków stosowanych w leczeniu astmy należą leki przeciwzapalne, a także bronchodylatacyjne [8]. U pacjentów z przewlekłą astmą, niezależnie od ich wieku, podstawę leczenia przeciwzapalnego stanowią leki kontrolujące przebieg choroby. To głównie glikokortykosteroidy wziewne w różnych dawkach. Według aktualnych wytycznych GINA 2024 podstawowa terapia – zarówno podtrzymująca, jak i ratunkowa – opiera się na zastosowaniu wziewnego glikokortykosteroidu (budezonid, dwupropionian beklometazonu) w połączeniu z formoterolem w jednym inhalatorze (inhalator ciśnieniowy dozujący – pMDI, inhalator suchego proszku – DPI) [4,6].

Ścieżkę alternatywną stanowi stosowanie wGKS, zwykle propionianu flutykazonu, w kombinacji z dowolnym długo działającym β₂-mimetykiem (LABA, long acting β₂ agonists). Najczęściej jest to salmaterol, najlepiej w postaci jednego inhalatora (pMDI, DPI). W tej ścieżce terapię ratunkową stanowi krótko działający β₂-mimetyk (SABA, short acting β₂ aginists) albo SABA w połączeniu z wGKS [9]. Podstawową zasadę stanowi intensyfikacja leczenia, czyli zwiększanie dotychczas stosowanych dawek albo dołączenie nowych grup leków, gdy kontrola astmy nie jest osiągana. W leczeniu astmy pomocnicze znaczenie mają: leki antyleukotrienowe, glikokortykosteroidy systemowe, metyloksantyny, leki antycholinergiczne. Stosuje się też nowoczesne leki biologiczne (humanizowane przeciwciała, takie jak: omalizumab, benralizumab, mepolizumab, dupilumab). Mają one zastosowanie przede wszystkim u pacjentów z najcięższymi postaciami schorzenia [6].

Przeczytałeś 30% tego artykułu!
Całość dostępna w najnowszym numerze magazynu MGR.FARM