W dotychczasowych, nielicznych i niewielkich badaniach sugerowano, iż u pacjentów z reumatoidalnym oraz łuszczycowym zapaleniem stawów leczonych biologicznymi lub syntetycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby (LMPCh) istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia śródmiąższowej choroby płuc; niejasna pozostawała rola metotreksatu, często stosowanego w jednym z wymienionych wskazań. Rozstrzygnięcie tego ważnego problemu klinicznego zaprezentowano i skomentowano podczas tegorocznej edycji kongresu EULAR.
Zespół skandynawskich naukowców przeprowadził analizę danych pochodzących z rejestrów szpitali i zgonów w pięciu krajach (Dania, Norwegia, Finlandia, Islandia i Szwecja) i porównał je z populacją ogólną. Do analizy włączono w sumie 37 010 pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów, 12 341 z łuszczycowym zapaleniem stawów i czasem trwania choroby odpowiednio 10 lat i 8,9 roku oraz 569 451 osób zdrowych. Łącznie z jednym z LMPCh metotreksat był dodatkowo stosowany u 49 proc. pacjentów z RZS i 41 proc. z ŁZS, a większość z nich otrzymywała już metotreksat, gdy rozpoczęto leczenie kolejnym LMPCh. Najczęściej stosowanymi lekami biologicznymi były etanercept, infliksymab i adalimumab.
Wykazano, iż częstość występowania śródmiąższowej choroby płuc w ciągu 5 lat od rozpoczęcia leczenia biologicznym lub celowanym syntetycznym lekiem modyfikującym przebieg choroby wynosiła 0,8 proc. u pacjentów z RZS, 0,2 proc. z ŁZS i 0,1 proc. w populacji ogólnej, co przekłada się na 10-krotny wzrost ryzyka u pacjentów z RZS i 5-krotny wzrost w przypadku ŁZS; stosowanie metotreksatu nie wiąże się z dodatkowym wzrostem ryzyka.
To badanie jest pierwszym tego typu, pokazującym istotny i bardzo duży wzrost ryzyka śródmiąższowej choroby płuc u pacjentów z RZS i ŁZS. Badacze podkreślają, iż powyższe odkrycia niekoniecznie oznaczają związek przyczynowy – równie możliwa jest korelacja. Obecność powyższych schorzeń skłania jednak ku uważnej obserwacji, czy dany pacjent rozwija kolejną z bardzo groźnych chorób.
Opracowanie: lek. Damian Matusiak
