Eksperci: w Polsce ból, zwłaszcza przewlekły, jest źle leczony

W ramach obchodów Światowego Dnia Walki z Bólem Polskie Towarzystwo Badania Bólu zaprezentowało rekomendacje, mające na celu poprawę leczenia bólu przewlekłego w naszym kraju. Jak wskazała prezes PTBB, dr Magdalena Kocot-Kępska – w Polsce silne analgetyki opioidowe w leczeniu bólu stosujemy pięć razy mniej niż średnia europejska, co świadczy o niskiej jakości prowadzenia terapii tego problemu.

„Niestety w zużyciu opioidów, czyli również w jakości medycyny bólu, jesteśmy jeszcze na poziomie Czarnogóry, Rosji, Albanii” – wskazała prezes Polskiego Towarzystwa Badania Bólu (PTBB). Ekspertka przypomniała, iż dane pokazują, iż jedna piąta obywateli Europy (ok. 150 mln) cierpi z powodu bólu przewlekłego. W Polsce natomiast tę liczbę szacuje się na 8-8,5 mln.

Bólem należy się zająć

Jak zaznaczyła ekspertka, ból przewlekły jest jednym z najistotniejszych problemów współczesnej medycyny, ponieważ u pacjenta występuje wysokie ryzyko rozwoju depresji, lęku, zaburzeń poznawczych, zaburzeń snu. Poza tym leczenie bólu jest wysokim kosztem dla ochrony zdrowia oraz pracodawców i społeczeństwa. Ekspertka podkreśliła, iż koszty mogą choćby przekraczać te ponoszone w przypadku leczenia chorób sercowo-naczyniowych.

W lutym 2023 r. po wielu latach starań, jak wskazała dr Kocot-Kępska, udało się wprowadzić rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych. Dotyczy ono przede wszystkim podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS). Zdaniem ekspertki rozporządzenie to przełom, ponieważ wprowadziło ono standard oraz pokazało, w jaki sposób oceniać nasilenie bólu oraz wdrażać leczenie bólu, przede wszystkim przewlekłego i istotnego klinicznie.

Dyrektor Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia, Michał Dzięgielewski, wskazał, iż jest to bardzo duży krok. „Pokazaliśmy, iż bólem należy się zająć i dodatkowo poprowadzić odnośnie bólu osobną dokumentację, co wiąże się z tym, iż lekarz musi zainteresować się bólem i zaproponować pacjentowi jakieś leczenie. To bardzo dobry początek” – podkreślił.

Oddziały wysokospecjalistyczne dla pacjentów z bólem przewlekłym

Polskie Towarzystwo Badania Bólu we współpracy z Fundacją Eksperci dla Zdrowia opracowało również rekomendacje dotyczące wdrażania profilaktyki bólu przewlekłego oraz jego leczenia, w tym stosowania tzw. zintegrowanej medycyny bólu. Dr Kocot-Kępska zaznaczyła, iż istotną rekomendacją jest podniesienie wyceny świadczeń zdrowotnych udzielanych w ramach poradni leczenia bólu.

– Obecna wycena tych świadczeń nie jest adekwatna. W celu zwiększenia dostępności podejścia zintegrowanego w leczeniu bólu wnioskujemy o wpisanie porady psychologicznej w ramach poradni leczenia bólu – powiedziała. Porada psychologiczna nie jest płacona w poradniach.

Kolejny postulat Towarzystwa mówi o utworzeniu oddziałów wysokospecjalistycznych, w których pacjenci z bólem przewlekłym mogliby być leczeni wielokierunkowo, zgodnie z zasadami zintegrowanej medycyny bólu, które obejmuje zarówno farmakoterapię, jak i metody alternatywne, styl życia i psychoterapię.

– Muszą to być oddziały prowadzone przez specjalistów medycyny bólu, czyli osoby mające doświadczenie w medycynie bólu, które posiadają specjalizacje europejskie, czy są po studiach podyplomowych w tej dziedzinie. Bo to jest w tej chwili jedyna gwarancja odpowiedniej wiedzy w zakresie leczenia bólu – powiedziała prezes PTBB.

Eksperci wskazują, iż w Polsce konieczne jest utworzenie czterech oddziałów (łącznie ok. 20 łóżek szpitalnych) dla pacjentów w kryzysie bólowym. Jak ocenił dr hab. Dariusz Kosson z Sekcji Interwencyjnej PTBB, pacjenci potrzebują miejsca, gdzie w leczenie bólu włączy się wielospecjalistyczny zespół lekarzy, psychologów i terapeutów i w ciągu krótkiego czasu opanuje kryzys bólowy.

Leczenie bólu u pacjentów po przebytym półpaścu

Kolejna rekomendacja PTBB dotyczy stworzenia ścieżki leczenia dla pacjenta z neuralgią po przebytym półpaścu – najbardziej dokuczliwym powikłaniu półpaśca. Ból z tym związany może trwać choćby do końca życia pacjenta.

– Przede wszystkim chodzi o zaproponowanie metod leczenia ostrego bólu, a w celu zapobiegania neuralgii popółpaścowej rekomendujemy zwiększenie dostępności do szczepionki przeciwko półpaścowi – wskazuje dr Kocot-Kępska i zaznacza, iż wprowadzenie profilaktyki półpaśca może znacząco zmienić medycynę bólu.

Ponadto PTBB będzie wnioskować do Ministerstwa Zdrowia o wpisanie bólu przewlekłego na listę chorób przewlekłych. W opinii ekspertki w tej chwili najbardziej realne do zrobienia jest poszerzenie specjalności lekarskich, których reprezentanci będą mogli przyjmować w poradniach leczenia bólu i będzie to zakontraktowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. „Będą to lekarze posiadający umiejętność: medycyna bólu” – dodała prezes.

Ważną rekomendacją jest również zapewnienie pacjentom z bólem dostępu do odpowiedniej, zindywidualizowanej terapii przeciwbólowej. Jak wskazała dr Kocot-Kępska, „analgetyki opioidowe albo nie są refundowane, albo mają niejednolitą refundację. Dlatego ja się wcale nie dziwię, iż lekarze POZ nie chcą ich przepisywać”. Jej zdaniem refundacja tych leków wymaga ujenolicenia i uporządkowania. Wszystkie opioidy powinny być wprowadzone do refundacji jako leki pierwszego wyboru.

Zdaniem prezes PTBB część tych rekomendacji jest realna do zrobienia w najbliższym czasie.

Źródło: PAP