1 sierpnia obchodzimy Światowy Dzień Raka Płuca. W Polsce ten nowotwór to największy zabójca wśród chorób onkologicznych. Zdaniem ekspertów możemy jednak wiele zrobić, żeby mu zapobiegać, szybciej diagnozować i lepiej leczyć.
Ponad 25 proc. wszystkich zgonów w Polsce z powodu nowotworów złośliwych dotyczy osób chorujących na raka płuca. Jak mówi prezes Polskiej Grupy Raka Płuca prof. Rodryg Ramlau, „naszym celem jest, aby w ciągu najbliższej dekady ten odsetek uległ zmniejszeniu do 15 proc. Konieczna jest także poprawa odsetka 5-letnich przeżyć z obecnych 14 proc. co najmniej do 20 proc. we wszystkich grupach wiekowych”. Kluczowymi kierunkami zmian w obszarze diagnostyki i leczenia powinny być zdaniem ekspertów: profilaktyka, diagnostyka oraz leczenie i organizacja.
Czego potrzebujemy żeby skuteczniej leczyć raka płuc? Oto kilka wypowiedzi ekspertów publikowanych na stronach „Menedżera Zdrowia”:
Wdrożenie Lung Cancer Units
– W tej chwili pacjent z podejrzeniem raka płuca często czeka tygodniami na pełną diagnostykę i rozpoczęcie leczenia. W tym czasie choroba postępuje, zmniejszając szanse na skuteczną terapię. Skuteczne leczenie raka płuca wymaga błyskawicznej diagnostyki, dostępu do nowoczesnych terapii i ścisłej współpracy lekarzy różnych specjalizacji. Niezwykle istotnym rozwiązaniem jest utworzenie Lung Cancer Units (LCU), wyspecjalizowanych, wielodyscyplinarnych ośrodków poświęconych wyłącznie pacjentom z rakiem płuca. W Lung Cancer Units diagnostyka mogłaby być realizowana kompleksowo, w jednym miejscu i w jak najkrótszym czasie – prof. Rodryg Ramlau.
Skuteczny program badań przesiewowych
Według ekspertów i organizacji pacjentów skuteczny program badań przesiewowych, w tym trwałe uwzględnienie niskodawkowej tomografii komputerowej w koszyku profilaktycznych programów zdrowotnych, jest konieczny, aby diagnozować raka płuca na wczesnym etapie, kiedy możliwości skutecznego leczenia są największe. Z danych wynika, iż w tej chwili większość przypadków wykrywana jest w zaawansowanym stadium, kiedy szanse na wyleczenie są znacznie ograniczone.
– Wcale nie jest tak, iż od samego początku pacjent ma przypięty szyld „rak płuca” i jest kierowany na dobrze opisaną ścieżkę diagnostyczną, którą chcemy jak najlepiej realizować. Chorzy zgłaszają się z bardzo różnymi nieswoistymi objawami. Pierwszym etapem jest powzięcie podejrzenia, iż przyczyną objawów może być rak płuca. Dopiero wtedy chory jest kierowany na swoistą ścieżkę diagnostyki, która powinna być realizowana jak najszybciej – prof. Rafał Krenke z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Profilaktyka pierwotna i wtórna
– Na pierwszym miejscu w zapobieganiu zachorowaniu jest profilaktyka pierwotna. Gdyby dzisiaj wszyscy przestali palić, to za 20 lat nie mielibyśmy raka płuca. A na drugim miejscu znajduje się profilaktyka wtórna, w której najważniejszy jest dostęp do niskodawkowej tomografii komputerowej. Dzięki niej możemy wykrywać większość wczesnych postaci raka płuca. Choroba wykryta odpowiednio gwałtownie daje szanse pacjentowi na wyleczenie – prof. Tadeusz Orłowski, wiceprezes Polskiej Grupy Raka Płuca.
Wznowienia akredytacji zakładów patomorfologii
Eksperci zwracają uwagę na potrzebę wznowienia akredytacji zakładów patomorfologii, która nie tylko gwarantuje jakość badań diagnostycznych, ale też umożliwia ich pełne finansowanie przez płatnika publicznego.
– Nie możemy zacząć leczenia, jeżeli nie ma rozpoznania histopatologicznego i odpowiedniego zakwalifikowania pacjenta do leczenia. To jest podstawa. Mamy świetny program leczenia raka płuca, ale żeby odniósł odpowiedni skutek i żeby dobrze były wydatkowane pieniądze, które na niego zostały przeznaczone, konieczna jest diagnostyka. A ciągle o niej zapominamy. W tej chwili część badań nie jest zlecanych, ponieważ gros zakładów nie ma akredytacji, a od ponad roku nie jest ona kontynuowana – prof. Renata Langfort, prezes Polskiego Towarzystwa Patologów.
Nowoczesne terapie dla osób z rakiem z mutacją w genie EGFR
Wyniki najnowszych badań przedstawionych podczas ELCC 2025 wskazują, iż pacjenci z rakiem płuc, zwłaszcza z mutacją w genie EGFR, mają szanse na nowe opcje terapeutyczne, które wydłużają życie, a także leczenie wspomagające redukujące działania niepożądane.
– Dzięki możliwościom terapeutycznym, które mamy w tej chwili – czy to ozymertynib, czy też skojarzenie ozymertynibu z chemioterapią, a niedługo być może jeszcze awantamabu z lazertynibem – możemy zastosować bardzo skuteczną terapię. Ta skuteczność jest na pewno mocniej wyrażona niż w przypadku chorych bez mutacji, którym podajemy samą chemioterapię lub chemioimmunoterapię. Mediany całkowitego przeżycia tych chorych są zdecydowanie dłuższe. Co więcej, mogą oni przez cały czas w pełni, aktywnie cieszyć się życiem rodzinnym, zawodowym i społecznym. Mamy całkiem sporo pacjentów, którzy normalnie pracują, wychowują dzieci, jeżdżą na wakacje. Dlatego zmienia się myślenie o raku płuca, myślimy o nim już nie tylko jako o chorobie śmiertelnej, ale jak o chorobie przewlekłej – dr n. med. Katarzyna Stencel, kierownik Oddziału Onkologii Klinicznej z Pododdziałem Dziennej Chemioterapii Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów.
Edukacja pacjentów i lekarzy
– Edukacja dotycząca szkodliwości palenia powinna zacząć się już w szkole podstawowej, bo obserwujemy dramatyczny wzrost kontaktu z różnego rodzaju używkami u dzieci. A jeżeli chodzi o profilaktykę i edukację wśród dorosłych, liczymy bardzo na pomoc lekarzy rodzinnych, bo to dzięki nim będziemy mogli we adekwatnym czasie i we adekwatny sposób zająć się naszymi chorymi – prof. Rodryg Ramlau.
Zapraszamy serdecznie do uczestnictwa w konferencji Top Oncological Trends, która odbędzie się 28 i 29 listopada w Katowicach. Jedna z sesji poświęcona zostanie zagadnieniu terapii raka płuca. Między innymi będzie można wysłuchać wykładu prof. dr hab. n. med. Ewy Kalinki, która będzie mówiła na temat leczenia zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuca. Więcej informacji w załączonym linku: Top Oncological Trends.
