Niskodawkowa tomografia komputerowa używana do badań przesiewowych w kierunku raka płuc obejmuje dolną część szyi aż do górnej części brzucha. Może zatem ujawnić znacznie więcej zmian niż tylko w płucach i dostarczyć informacji na temat trzech z 10 głównych przyczyn zgonów na całym świecie:
– choroby niedokrwiennej serca,
– przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
– raka płuc.
Jedno badanie – kilka różnych chorób
Jak powiedziała dr n. med. Jelena Spasic, onkolog z Instytutu Onkologii i Radiologii Serbii w Belgradzie, podczas Europejskiego Kongresu Raka Płuc (ELCC) 2024, dzięki jednej niskiej dawce promieniowania możemy znaleźć kilka różnych problemów ze zdrowiem.
Pokazało to prospektywne badanie, nazwane 4-IN-THE-LUNG-RUN trial (4ITLR), prowadzone w sześciu krajach europejskich, w którym wykorzystano skany przesiewowe w kierunku raka płuc do poszukiwania zwapnień tętnic wieńcowych – markera miażdżycy.
Zwykle zwapnienia naczyń wieńcowych są uważane za przypadkowe wyniki badań przesiewowych w kierunku raka płuc i zgłaszane lekarzom pacjentów w celu oceny ryzyka chorób serca. Różnica w 4ITLR polega na tym, iż badacze aktywnie poszukują zmian chorobowych i określają ilościowo zakres zwapnień.
Sztuczna inteligencja poszukuje zwapnień tętnic
Jest to możliwe dzięki oprogramowaniu opartemu na sztucznej inteligencji, które jest wykorzystywane do odczytywania skanów. Oprócz generowania raportów dotyczących guzków płuc automatycznie oblicza również wynik Agatstona, czyli kwantyfikację stopnia zwapnienia tętnic wieńcowych dla wszystkich pacjenta.
W badaniu wzięły udział osoby palące papierosy
Na spotkaniu, które zostało zorganizowane przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, badacz 4ITLR dr Daiwei Han, poinformował o wynikach u pierwszych 2487 z 24 tys. przewidywanych uczestników. Aby kwalifikować się do badań przesiewowych, uczestnicy musieli być w wieku od 60 do 79 lat i być obecnymi palaczami, byłymi palaczami, którzy rzucili palenie w ciągu 10 lat, lub osobami z historią 35 lub więcej lat palenia tytoniu. Mediana wieku w badaniu wynosiła 68,1 roku.
Ogólnie rzecz biorąc, 53 proc. badanych miało wyniki Agatstona wynoszące 100 lub więcej, co wskazuje na potrzebę leczenia w celu zapobiegania aktywnej chorobie wieńcowej. Piętnaście procent było w grupie wysokiego ryzyka chorób serca z wynikami 400–999, wskazującymi na rozległe zwapnienie tętnic wieńcowych, a 16,2 proc. było w grupie bardzo wysokiego ryzyka, z wynikami 1000 lub wyższymi (informacje zostały udostępnione lekarzom uczestników).
Ryzyko chorób serca wyższe u mężczyzn
Ryzyko chorób serca było znacznie wyższe u mężczyzn, którzy stanowili 56 proc. badanej populacji. Podczas gdy kobiety miały medianę wyniku Agatstona 61,0, mediana wyniku dla mężczyzn wynosiła 211,1.
– Odkrycia ilustrują potencjał specjalnych badań przesiewowych układu sercowo-naczyniowego w ramach programów badań przesiewowych w kierunku raka płuc – powiedział dr Han, zauważając, iż 4ITLR będzie również obejmować ocenę ryzyka POChP.
– Badanie pokazuje również zwiększony wpływ programów badań przesiewowych w kierunku raka płuc, gdyby obrazy z tomografii komputerowej były w większym stopniu wykorzystywane do poszukiwania innych chorób – stwierdziła dr Spasic.
.
