Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na konkretny produkt spożywczy, np. mleko krowie, cytrusy czy jajka kurze. NFZ szacuje, iż w Polsce około 12 mln osób cierpi na jakiś rodzaj alergii, w tym także tę pokarmową. Uczulenie na składniki spożywcze często zdarza się też u niemowląt i małych dzieci, objawiając się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (m.in. wymiotami i biegunkami), ale też alergicznymi zmianami skórnymi, np. pokrzywką.
Informacje o alergenach na opakowaniu
Zgodnie z przepisami producenci żywności muszą umieszać na opakowaniach informacje dotyczące alergenów znajdujących się w składzie danego produktu. To cenna informacja nie tylko dla alergików, ale i osób przygotowujących dla nich posiłki. Sposoby informowania o alergenach mogą być różne: może np. być to osobna wzmianka albo wyróżnienie w liście składników pogrubioną czcionką, innym kolorem itd.
Na opakowaniu musi też znaleźć się informacja o możliwej zawartości konkretnego alergizującego składnika, choćby jeżeli produkt go nie zawiera, ale w zakładzie produkowana jest inna żywność z jego zawartością.
Jakie alergeny muszą być wykazane na opakowaniu produktów spożywczych? Zgodnie z unijnym prawem jest ich 14:
orzeszki ziemne
orzechy inne, w tym laskowe
soja
gorczyca
jaja
łubin
mleko
ryby
zboża zawierające gluten
sezam
seler
dwutlenek siarki
mięczaki
skorupiaki.
Najczęstsze alergeny pokarmowe
Wśród produktów spożywczych, które uczulają najczęściej, wymienia się m.in.:
mleko krowie i jego przetwory. Uczulać mogą białka mleka krowiego (kazeina i białko serwatkowe) oraz laktoza. O ile oczywistym wydaje się, iż dziecko uczulone na produkty zawierające mleko krowie powinno unikać jedzenia serów, śmietany, masła czy jogurtów, rodzice powinni być świadomi, iż mleko i jego składniki mogą znajdować się również w innej żywności: wypiekach, pieczywie, sosach, a choćby wędlinach i kiełbasach (także w lubianych przez dzieci parówkach!).
Gluten. Choć alergia na gluten nie jest częstą chorobą, to roślinne białko może powodować również celiakię lub nietolerancję glutenu. Osoby, które nie powinny jeść glutenu, powinny wystrzegać się pszenicy (także orkiszu), żyta, jęczmienia, owsa. Oznacza to unikanie nie tylko pieczywa, kasz czy makaronów wyprodukowanych z mąki z tych zbóż, ale również szeregu gotowych dań, przekąsek, wędlin, sosów.
Orzechy. To najsilniejszy i najczęstszy alergen. Reakcje alergiczne na orzechy mogą być bardzo poważne, a choćby zagrażające życiu. Mowa zarówno o lekkich objawach skórnych, jak i poważnych przypadkach podrażnień układu pokarmowego, oddechowego, ogólnego osłabienia organizmu (w tym omdleń) aż po wstrząs anafilaktyczny. Uczulać mogą m.in.:
- orzeszki ziemne (arachidowe)
- migdały
- orzechy laskowe
- orzechy włoskie
- orzechy nerkowca.
Orzechy znajdziesz też w produktach pochodnych, m.in. w ciastach i ciasteczkach, curry, deserach, sosach.
Uczulać mogą też np. soja, sezam, seler i gorczyca. Wszystkie te pokarmy mogą znajdować się w składzie innych produktów spożywczych, dlatego jeżeli masz w domu alergika, zawsze czytaj uważnie etykiety.
Zalecenia EFSA w przypadku alergii pokarmowych
Oprócz uważnego czytania etykiet, naukowcy z EFSA zalecają alergikom:
regularne konsultacje się z lekarzem lub dietetykiem, aby uzyskać spersonalizowane porady dotyczące zastępowania poszczególnych produktów w diecie
pytanie o dokładny skład posiłków (np. w restauracji)
unikanie dań gotowych i przetworzonych o skomplikowanym składzie
samodzielnie przygotowywanie w domu posiłków na bazie sprawdzonych produktów
informowanie rodziny, przyjaciół lub opiekunów (szczególnie ważne w przypadku dzieci na wyjazdach) o tendencjach alergicznych.
