Dotyk Natury – scenariusz zajęć sensorycznych dla przedszkolaków z ASD

Przygotowanie

Cele:

• Rozwijanie świadomości ciała i zmysłów.
• Zwiększenie tolerancji sensorycznej na różne faktury i zapachy.
• Kształtowanie umiejętności opisu doznań zmysłowych.
• Wzmacnianie uważności na doznania płynące z otoczenia.

Materiały:

• Kosze sensoryczne z mchem, szyszkami, liśćmi, kamykami.
• Pojemniki z naturalnymi zapachami lawendy, mięty, wanilii, pomarańczy.
• Naturalne instrumenty: grzechotki z orzechów, deszczownica, drewniane kije.
• Miski z ciepłą woda z dodatkiem rozmarynu do zanurzania dłoni.
• Naturalne światło lub lampki w odcieniu bursztynowym.
• Piktogramy z wyrazami twarzy i fakturami.
• Maty do siedzenia i odtwarzacz muzyczny.
• Nagrania muzyki z odgłosami natury.

Miejsce:

• Dowolne.

Wprowadzenie

Zajęcia sensoryczne skoncentrowane są na praktycznym oddziaływaniu fizycznych bodźców na zmysły dziecka z ASD. Kontakt z naturą kształtuje adekwatne reakcje przedszkolaków.

Rozwój dziecka można postrzegać jako wynik dynamicznej relacji organizmu z otoczeniem. Zmysły to kanały przetwarzania realnych informacji, od których zależy regulacja emocji, adaptacja i komunikacja. Kontakt z naturą uruchamia mechanizmy tolerancji sensorycznej i reaktywności na realne warunki środowiskowe Scenariusz zajęć jest odpowiedzią na realne potrzeby układu nerwowego przedszkolaków z ASD i ma wymiar terapeutyczno-pragmatyczny.

Zajęcia zakorzenione są w materialnej rzeczywistości ciała i środowiska. Celem nie jest tylko estetyczne doświadczanie przyrody, ale rozwój integracji sensorycznej: lepsza orientacja w świecie bodźców i skuteczniejsze radzenie sobie z ich natężeniem.

Zajęcia adekwatne

1. Rozpoczęcie:

Nauczyciel wita dzieci spokojnym głosem, zaprasza je do zajęcia miejsc w kręgu na matach i mówi: „Dziś poczujemy naturę naszymi zmysłami. Będziemy dotykać, wąchać, słuchać i patrzeć tak, jakby świat przemawiał do nas ciepłem, zapachem i dźwiękiem.”

🌿 Czym jest natura? (dla dzieci)

– Natura to wszystko, co nie zostało stworzone przez ludzi.
To drzewa, kwiaty, ptaki, zwierzęta, chmury, rzeki, góry i wiatr. To wszystko, co możemy zobaczyć, poczuć, usłyszeć lub powąchać, kiedy jesteśmy na dworze.

🌳 Drzewo rośnie samo – człowiek go nie zrobił.
🦋 Motyl lata, ale nikt go nie uruchamia jak zabawkę.
☀️ Słońce świeci – to nie lampa, tylko część natury!

Natura to przyroda – świat, który żyje wokół nas.
Jesteśmy jej częścią, tak samo jak zwierzęta i rośliny. Możemy z nią być blisko, jeżeli dobrze jej słuchamy i o nią dbamy.

👃👀👂🖐️👅 Co to są zmysły?

Zmysły to nasze supermoce, dzięki którym poznajemy świat!
Każdy z nas ma 5 zmysłów:

1. 👀 Wzrok – patrzymy oczami, żeby zobaczyć kolory, kształty, zwierzęta, ludzi.
2. 👂 Słuch – uszami słyszymy dźwięki: śpiew ptaków, szum liści, deszcz.
3. 👃 Węch – nosem wąchamy: zapach kwiatów, świeżego powietrza, ziemi.
4. 👅 Smak – językiem smakujemy: truskawkę, miód, jabłko.
5. ✋ Dotyk – skórą czujemy: miękkość mchu, chłód wody, ciepło słońca.

Dzięki zmysłom możemy odczuwać naturę całym sobą! To one mówią nam, czy coś jest miłe, pachnące, głośne, gorące albo pyszne!

✨Przykład z życia dla dzieci:

„Wyobraź sobie, iż idziesz na spacer do lasu. Co czujesz?”
– Oczami widzisz zielone drzewa i skaczące wiewiórki.
– Uszami słyszysz śpiew ptaków i szelest liści.
– Nosem wąchasz zapach mchu i kwiatów.
– Rękami dotykasz kory drzewa – jest szorstka!
– Językiem możesz poczuć smak jagód (jeśli jesteś z dorosłym i one są bezpieczne!).

📌 Podsumowanie:

Natura to świat wokół nas. Zmysły to mosty, którymi się z nią łączymy.

2. Wystawa Zmysłów:

Dzieci podchodzą indywidualnie lub parami do koszy z naturalnymi materiałami. Każdy kosz zawiera materiał o innej fakturze (mech miękki, szyszka chropowata, liść suchy, kamień chłodny). Nauczyciel zachęca, by dzieci dotykały, pocierały, a następnie nazywały lub wskazywały, co czuły. Przedszkolaki mogą wyrażać swoje odczucia werbalnie albo niewerbalnie wskazywać adekwatne piktogramy z wyrazami twarzy i fakturami.

3. Aromatyczna Podróż:

Nauczyciel przynosi zamknięte pojemniki z zapachami lawendy, mięty, wanilii, pomarańczy. Dzieci wąchają i starają się pokazać, czy zapach był miły, ostry, znajomy. Można wykorzystać obrazki – buźki: uśmiechnięta, zdziwiona, krzywiąca się.

4. Naturalna Orkiestra:

Dzieci dostają naturalne instrumenty: grzechotki z orzechów, deszczownicę, drewniane kije. Wspólnie słuchają, jak każdy dźwięk brzmi, a potem próbują stworzyć muzykę.

5. Rytuał Uważności:

Każde dziecko zanurza dłonie w misie z ciepłą wodą i rozmarynem. Nauczyciel powoli mówi: „Poczuj, jak woda otula twoje palce. Czy jest ciepła? Czy pachnie? Zostań z tym uczuciem przez chwilkę. To jest twój moment spokoju.”

6. Podsumowanie:

Dzieci kładą się lub siadają wygodnie, słuchając odgłosów natury. Nauczyciel daje dzieciom liść – symbol uważności. Dzieci dotykają liścia, wdychają jego zapach lub przykładają do policzka.

źródło: Opracowanie własne