Naukowcy z Uniwersytetu Kolorado przeprowadzili przełomowe badanie, które rzuca nowe światło na sposób działania dopaminy w mózgu. Wyniki sugerują, iż dopamina działa na znacznie bardziej lokalnym i precyzyjnym poziomie, niż wcześniej sądzono. Oznacza to, iż jej wpływ na poszczególne neurony może być dużo bardziej złożony i zróżnicowany.
Lepsze zrozumienie mechanizmów działania dopaminy może mieć istotne znaczenie dla opracowania nowych, bardziej skutecznych terapii schorzeń takich jak choroba Parkinsona, depresja czy ADHD. Odkrycie to otwiera nową perspektywę dla neurologii i psychiatrii, podkreślając znaczenie precyzyjnych szlaków sygnałowych w funkcjonowaniu mózgu.
Czytaj także: Dopamina a cechy autystyczne w ADHD
Dopamina
Dopamina to neuroprzekaźnik syntetyzowany głównie w ciałach komórek nerwowych zlokalizowanych w istocie czarnej śródmózgowia. Odgrywa kluczową rolę w wielu szlakach neuronalnych, które regulują funkcje motoryczne, procesy poznawcze oraz działanie układu nagrody. Bierze również udział w kontroli zachowań emocjonalnych i popędowych, a jej zaburzenia mogą wiązać się z rozwojem objawów psychotycznych.
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu dopaminergicznego mogą prowadzić do rozwoju takich zaburzeń jak choroba Parkinsona, depresja, ADHD czy schizofrenia. Mimo intensywnych badań wciąż nie znamy jeszcze w pełni mechanizmów działania dopaminy. Naukowcy przez cały czas dążą do lepszego zrozumienia jej roli w zdrowiu psychicznym i funkcjonowaniu mózgu.
Czytaj także: Palenie papierosów i ADHD
Nowa teoria działania dopaminy
Naukowcy postanowili dokładniej przyjrzeć się mechanizmom działania dopaminy na poziomie pojedynczych neuronów w strukturze mózgu zwanej prążkowiem. W tym celu wykorzystali zaawansowane techniki obrazowania oraz pomiaru aktywności neuronalnej, które pozwoliły im analizować odpowiedzi komórek nerwowych na obecność neuroprzekaźnika.
Okazało się, iż substancja ta działa w mózgu w sposób wysoce lokalny i precyzyjny. Sygnały dopaminergiczne wywoływały odrębne reakcje w poszczególnych dendrytach – wypustkach neuronów – w zależności od typu aktywowanych receptorów. Oznacza to, iż dopamina działa jako swoisty „molekularny klucz”, który otwiera konkretne „zamki” w ściśle określonych miejscach neuronu.
Co istotne, sposób, w jaki neurony odbierały i przetwarzały sygnały dopaminowe, zależał również od szlaków wewnątrzkomórkowych, które aktywował receptor. To sugeruje, iż dopamina działa niejednolicie, a jej wpływ silnie zależy od kontekstu molekularnego i typu komórki. To rzuca nowe światło na złożoność jej funkcji w mózgu.
Czytaj także: Przełom w terapii chorób neurodegenracyjnych
Droga do nowych terapii
Odkrycie precyzyjnego, lokalnego działania dopaminy pozwala na głębsze zrozumienie mechanizmów, dzięki których neuroprzekaźnik ten wpływa na funkcjonowanie mózgu. Autorzy badania mają nadzieję, iż uzyskane wyniki staną się podstawą do opracowania bardziej celowanych i skutecznych terapii zaburzeń neurologicznych i psychiatrycznych związanych z dysfunkcjami układu dopaminergicznego.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Science.
