Zdarzają się w życiu nieoczekiwane i naładowane potężnym ładunkiem emocjonalnym sytuacje, które są w stanie przekroczyć możliwości adaptacyjne psychiki człowieka. Może wtedy dojść do tak zwanej dekompensacji. Na czym dokładnie polega ten termin? Dekompensacja – co to jest, jak się objawia i jak ją leczyć? Wyjaśniamy w artykule.
Co to znaczy dekompensacja?
Dekompensacja emocjonalna to inaczej zaburzenie adaptacyjne, kryzys psychiczny. W psychologii mówi się tak o sytuacji, w której dochodzi do załamania się mechanizmów obronnych jednostki. Człowiek traci zdolność do utrzymania równowagi psychicznej, co najczęściej wywołane jest przez trudne, wręcz traumatyczne wydarzenia. Dekompensacja wiąże się z uaktywnieniem różnego rodzaju tendencji, które dotychczas były uśpione, także tych psychotycznych. To stan, kiedy osoba nie potrafi funkcjonować adekwatne do okoliczności oraz kontrolować swoich emocji, myśli i percepcji.
Przyczyny dekompensacji
Dekompensacja – co to zaburzenie adaptacyjne może wywołać? Najczęściej kryzys psychiczny powodują silnie stresujące doświadczenia, które wyzwalają w jednostce daną reakcję. Mowa tutaj o sytuacjach zagrożenia życia, śmierci bliskiej osoby czy doświadczeniu poważnych urazów. Dekompensację mogą więc powodować wypadki komunikacyjne, katastrofy naturalne, traumy, np. gwałt czy inne przypadki doświadczenia przemocy. Wśród przyczyn tego zaburzenia wymienia się także sytuacje stresowe utrzymujące się przez dłuższy czas, a więc np. stałe odczuwanie napięcia związanego z pracą, mobbing, problemy w związku lub małżeństwie, ciągły stres psychiczny wynikający np. z konieczności opiekowania się bliską, chorą osobą.
Sprawdź też: Co to jest nerwica i jak ją leczyć
Dekompensacja – objawy
Spektrum objawów dekompensacji jest bardzo szerokie. Począwszy od fobii, poprzez delirium, aż po objawy somatyczne. Dodatkowo wystąpienie tego zaburzenia może uaktywnić dotychczas ukrytą patologię i doprowadzić do psychozy, a choćby chronicznej psychopatii. Jednym z rodzajów dekompensacji jest właśnie dekompensacja psychotyczna. Objawy w tym przypadku to m.in. halucynacje oraz urojenia, a więc słyszenie głosów, widzenie obiektów, które nie istnieją czy wyrażanie przekonań niezgodnych z rzeczywistością. Symptomy dekompensacji psychotycznej mogą się nasilać, wpływając na wiele aspektów życia chorego. Konieczna jest wówczas pomoc doświadczonych specjalistów. Diagnostykę i leczenie zaburzeń psychicznych, w tym dekompensacji oferuje Dolnośląskie Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego. Zapraszamy do kontaktu.
Dekompensacja osobowości i inne, czyli rodzaje dekompensacji
Dekompensacja w psychoterapii dzieli się na kilka rodzajów:
- Dekompensacja psychotyczna – obejmuje przede wszystkim zaburzenia przypominające psychozę i pojawia się najczęściej u osób z pogranicznym zaburzeniem osobowości (borderline).
- Dekompensacja behawioralna – dotyczy sytuacji, kiedy w wyniku załamania psychicznego człowiek pragnie odebrać sobie życie lub zdrowie, a choćby kogoś zabić. zwykle dochodzi do niej na skutek bolesnych lub traumatycznych wydarzeń.
- Dekompensacja psychoneurotyczna – odnosi się przede wszystkim do osób starszych, które czują się zagubione i nie potrafią odnaleźć się w nowej sytuacji, np. śmierci dziecka lub małżonka, zmianie otoczenia, środowiska funkcjonowania. Jej skutkiem często są problemy ze zdrowiem fizycznym oraz psychicznym, zaburzenia odżywiania, spadek nastroju, dezorientacja czy mania.
- Dekompensacja strukturalna – znana również jako dekompensacja osobowości, ponieważ polega na załamaniu struktury osobowości. W tym przypadku inaczej niż przy odmianie behawioralnej, do kompensacji dochodzi w strukturze osobowości. U pacjenta może się to objawiać zaburzeniami umysłowymi, paranoją lub ostrym stanem depresyjnym.
Dekompensacja – leczenie
W przypadku takiego zaburzenia jak dekompensacja, leczenie w pierwszej fazie polega zwykle na interwencji kryzysowej lub spotkaniu z psychiatrą bądź psychologiem. W pierwszym wypadku można uzyskać szybką i bezpłatną pomoc, co ma szczególne znacznie w stanach zagrażających zdrowiu lub życiu chorego lub jego otoczenia. Interwencja kryzysowa ma jednak charakter doraźny, dlatego nie będzie w stanie całkowicie zastąpić psychoterapii, w której dąży się do poradzenia sobie nie tylko z objawami, ale także przyczyną problemu. Rozmowa z terapeutą świetnie sprawdzi się w przypadkach, gdy stan chorego jest już ustabilizowany, a więc nie zagraża on ani sobie, ani otoczeniu. Dekompensacja w psychoterapii polega na leczeniu długoterminowym i w zależności od przypadku może też być wspierana środkami farmakologicznymi przepisanymi przez psychiatrę. U pacjentów psychotycznych w wyniku tego procesu czasem pojawia się dekompensacja depresyjna. Wychodząc ze stanu bezrefleksyjnej psychozy i integrując rozszczepione elementy osobowości, chory zaczyna pojmować własną odpowiedzialność i przechodzi w stan depresji.
