Wyroby medyczne wbrew pozorom stanowią istotną część produktów przepisywanych na receptach, a ich prawidłowe dawkowanie nierzadko warunkuje to, czy i w jaki sposób dana recepta może zostać zrealizowana. Od marca 2024 roku obowiązują znowelizowane zasady dotyczące obliczania ilości wyrobów medycznych przez system teleinformatyczny P1, które znacząco wpływają na codzienną praktykę farmaceutyczną. Z kolei od lipca 2024 roku wprowadzono dodatkowe liberalizacje w zakresie wydawania wyrobów medycznych przy błędnym lub nieprecyzyjnym dawkowaniu.
Jakie wyroby medyczne można spotkać na receptach?
Obecny wykaz wyrobów medycznych wydawanych na receptę jest rozległy i obejmuje różnorodne produkty niezbędne w terapii i diagnostyce. Do najczęściej przepisywanych wyrobów medycznych należą paski do oznaczania glukozy we krwi, które są niezbędne w monitorowaniu przebiegu cukrzycy. Paski do glukometru są dostępne zarówno bez recepty, jak i z refundacją dla pacjentów z cukrzycą typu 1 i 2. Inne istotne kategorie to cewniki urologiczne różnych typów. Pielęgniarki i położne mogą przepisywać cewniki jednorazowe urologiczne do 180 sztuk miesięcznie oraz worki do zbiórki moczu do 12 sztuk. Znaczącą grupę stanowią także materiały opatrunkowe – od podstawowych opatrunków przez specjalistyczne opatrunki hydrożelowe i opatrunki ze srebrem o działaniu antybakteryjnym.
Problematyczne przypadki dawkowania na receptach
W praktyce aptecznej regularnie spotykamy się z nieprawidłowo wystawionymi receptami na wyroby medyczne. Za precyzyjne dawkowanie uznaje się liczbę jednostek dawkowania oraz częstotliwość ich stosowania. Problemy najczęściej dotyczą trzech sytuacji.
- Brak dawkowania na recepcie – to klasyczny problem, z którym borykają się farmaceuci. Zgodnie z nowymi przepisami od 20 lipca 2024 roku, gdy na recepcie nie określono sposobu dawkowania, można wydać maksymalnie 4 najmniejsze opakowania danego wyrobu medycznego – wcześniej limit wynosił tylko 2 opakowania. Ta zmiana znacząco poprawia dostępność wyrobów medycznych dla pacjentów przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa terapii.
- Nieprecyzyjne dawkowanie z samą częstotliwością stosowania stanowi szczególny przypadek. Dla wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, takich jak paski do glukometru, wystarczające jest podanie przynajmniej częstotliwości stosowania. Zapis „6x” można interpretować jako „6 razy na dobę”, choć brakuje w nim precyzyjnej liczby jednostek dawkowania. o ile lekarz zalecił stosowanie pasków 2 razy dziennie, pacjent ma prawo otrzymać całą wypisaną ilość.
- Błędne dawkowanie lub nieczytelny zapis to trzecia kategoria problemów. Nowe przepisy umożliwiają farmaceucie samodzielne określenie dawkowania, gdy zostało ono zapisane w sposób nieczytelny, błędny lub nieprawidłowy. Pozwala to na wydanie większej ilości wyrobu medycznego na podstawie posiadanej wiedzy farmaceutycznej. Dodatkowo, gdy z różnych elementów recepty wynikają różne ilości produktu, farmaceuta wydaje największą z zapisanych ilości.
Aktualne regulacje prawne i ich praktyczne zastosowanie
W ostatnich latach wiele kwestii dotyczących dawkowania na receptach (w tym tych obejmujących wyroby medyczne) uległo modyfikacji, a w zasadzie liberalizacji. Dzięki temu farmaceuta może w tej chwili wykazać większą elastyczność w interpretacji zapisów receptowych, zawsze kierując się dobrem pacjenta i dostępną wiedzą farmaceutyczną. Dodano m.in. zapis, który umożliwia wydanie większej ilości produktów do stosowania zewnętrznego na skórę lub wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro mimo braku określenia sposobu dawkowania – pod warunkiem podania częstotliwości stosowania. To przełomowa zmiana, szczególnie istotna dla pasków do glukometru i podobnych wyrobów diagnostycznych.
Szczególną uwagę należy zwrócić na recepty roczne. W przypadku recept rocznych na wyroby medyczne do diagnostyki in vitro, gdy dawkowanie zawiera wyłącznie częstotliwość, po upływie 30 dni od wystawienia recepty pacjent nie może otrzymać produktu. To ograniczenie wymaga precyzyjnego planowania terapii przez lekarzy.
Warto również pamiętać, iż od czerwca 2024 roku pielęgniarki i położne utraciły możliwość wystawiania recept na paski do oznaczania glukozy we krwi.
Opracował: mgr farm. Mateusz Jabłoński
