Czym jest złość i jakie są jej przyczyny?

Złość to naturalna emocja, której doświadcza każdy z nas. To również zupełnie normalna reakcja na atak lub poczucie zagrożenia, która przyczynia się do zainicjowania instynktu samoobrony i przetrwania. Złość pomaga też w obronie własnego zdania i wyrażenia swojej opinii. Co jednak w przypadku, gdy nie potrafimy adekwatnie okazywać złości? Wtedy może powodować szkodliwe skutki.

Gdy myślimy o złości, staje nam przed oczami szeroko pojęta agresja, którą wyraża się krzykiem, niszczeniem przedmiotów, przemocą fizyczną. Niektórzy w wyrażaniu gniewu są zbyt ekspresyjni i wyładowują się na innych, ale warto zaznaczyć, iż problemy w tym obszarze mogą polegać na tłumieniu tej emocji. Zamykanie się w sobie i trzymanie wewnątrz negatywnych emocji, nasila stres i poczucie nieszczęścia. W skrajnej formie tłumienie uczuć obraca się w autoagresję i może powodować samookaleczenie, ponieważ nie potrafią sobie poradzić z jego wyrażeniem w inny sposób. Każda z tych skrajnych reakcji może być źródłem kłopotów.

Problemy ze złością mogą okazać się destrukcyjne w obszarze Twojego życia zawodowego i prywatnego. Może być tak, iż pod wpływem negatywnych emocji mówisz lub robisz rzeczy, których później żałujesz i wywołują w Tobie poczucie winy. W efekcie zostają zaburzone poczucie własnej wartości i nastrój.

Doświadczenia związane ze złością

Przedstawiamy przykłady doświadczeń, które mogą wystąpić w przypadku problemów z gniewem.

Uczucia, które możesz mieć:

• wściekłość
• napięcie
• stres
• drażliwość
• irytacja
• frustracja
• chęć zemsty

Objawy fizyczne:

• napięcie mięśni
• uczucie gorąca
• ból w klatce piersiowej
• przyspieszone bicie serca
• potliwość
• zawroty głowy
• przyspieszony oddech
• drżenie nóg

Myśli, które mogą się pojawić:

• “Oni zawsze się tak zachowują”.
• “Lekceważą mnie”.
• “Celowo robią mi na złość”.
• “To jest takie niesprawiedliwe”.
• “Mają mnie za głupiego/głupią”.
• “Odegram się za to”.
• “Nie zniosę tego dłużej.”
• “Nie mogę pozwolić by puścić płazem to, jak mnie potraktowali.”

Zachowania, które mogą u Ciebie wystąpić:

• samookaleczanie się
• częste kłótnie z innymi
• nadużywanie alkoholu i/lub narkotyków
• niszczenie przedmiotów
• tłumienie swoich emocji
• reagowanie agresywnie na błahe rzeczy
• bycie agresywnym wobec ludzi bądź zwierząt
• sprawianie przykrości innym w czasie kłótni
• przeklinanie

Jeśli złość powoduje u Ciebie gwałtowne reakcje, ważne jest, aby gwałtownie poszukać pomocy i zgłosić się do specjalisty.

Przyczyny problemów z gniewem

Istnieje wiele różnych przyczyn, które wywołują problemy z emocjami. Bardzo prawdopodobne jest, iż taki stan spowodowany jest mieszanką czynników biologicznych, społecznych i psychologicznych.

Biologiczne

• mózg wyzwala sygnały w odpowiedzi na daną sytuację
• uwalniają się substancje chemiczne przez mózg do organizmu (naturalne substancje chemiczne, takie jak hormony)
• uruchamiają się instynkty przetrwania – reakcje typu “walcz, uciekaj”
• piętno doświadczenia traumy, zaniedbania mózgu i ciała, nadużyć

Psychologiczne

Istnieją także różne czynniki psychologiczne powodujące kłopoty z negatywnymi emocjami.

Przekonania – jak postrzegamy otaczający nas świat, ale także innych wokół nas i samego siebie. Na przykład możemy twierdzić, iż świat jest niebezpieczny i nie można nikomu ufać, więc należy być czujnym na każdym kroku.

Cechy osobowości – cechy charakteru, które czynią nas tymi, kim jesteśmy. Na przykład niektórzy ludzie są spokojni, podczas gdy inni są mają tendencję do bycia kłótliwymi.

Wzorce myślenia – sposoby, w jaki ludzie myślą w danych sytuacjach.

Wartości – to, co jest dla nas ważne i czym się w życiu kierujemy. Na przykład niektórzy uważają, iż lojalność jest bardzo istotną wartością, ale dla innych może być to już poczucie kontroli.

Wyuczone wcześniejsze zachowania – jeżeli jesteś DDD i byłeś świadkiem przemocy, którą stosowali Twoi rodzice, lub jeżeli jako dziecko musiałeś “bronić się” i wykazywać agresję w grupie rówieśniczej.

Wspomnienia – jeżeli zetknąłeś się z doświadczeniami przywołującymi przykre sytuacje z przeszłości, może to wywołać u Ciebie odruchową reakcję, by zachowywać się w dany sposób. Na przykład, przywołanie myśli o ataku (chociażby słownym) może sprawić, iż zachowasz się agresywnie.

Skutki traumy, nadużycia lub zaniedbania, które pozostawiły ślad w sferze emocjonalnej. Negatywne przeżycia mogą mieć znaczący i permanentny wpływ na przeżywanie emocji i radzenie sobie ze stresem.

Społeczne

Wśród czynników społecznych możemy wyróżnić poniższe aspekty powodujące problemy z okazywaniem złości:

Relacje rodzinne – podejście do okazywania złości, w jaki Twoi najbliżsi reagują, może wpłynąć na radzenie sobie z własnymi, negatywnymi emocjami. jeżeli wzorem rodziców będziesz tłumił gniew, może to zaburzyć wyrażanie złości w niedestrukcyjny sposób. jeżeli bliscy dali Ci przyzwolenie na krzyki lub bycie agresywnym, istnieje duże ryzyko, iż będziesz miał problemy w tym obszarze.

Środowisko – na przykład, wychowywanie się lub mieszkanie w środowisku i społeczności gdzie panuje przemoc lub częste stykanie się z agresywnymi ludźmi.

Tożsamość płciowa – płeć, z którą się urodziliśmy, jest wciąż tematem wielu stereotypów. Szczególnie wśród starszych pokoleń można zauważyć rozgraniczenia na “prawidłowy” i “nieprawidłowy” sposób wyrażania złości np. “chłopcy nie płaczą” lub “dziewczynkom tego nie wypada”. Może to powodować konflikt w wyrażaniu złości w zdrowy sposób, gdyż często oznacza to zachowanie wbrew utartym przekonaniom i oczekiwaniom społecznym.

Media społecznościowe – w tej chwili social media wywierają duży wpływ na życie i funkcjonowanie wielu osób. jeżeli nie radzisz sobie z kontrolowaniem negatywnych emocji, niektóre posty w mediach społecznościowych mogą stanowić wyzwalacz. Media społecznościowe inicjują również publikowanie postów czy wiadomości pod wpływem złości i gniewu, a w efekcie są przyczyną konfliktów na wielu różnych polach.

Wpływ grupy – ludzie, którymi się otaczasz mogą mieć wpływ Twoje wyrażanie złości. Pozy i zachowywanie się w dany sposób przed grupą, mogą inicjować i eskalować konflikty. Destrukcyjny wpływ na Twoje zachowanie mogą mieć reakcje innych osób w otoczeniu – na przykład, jeżeli przyjaciel zainicjuje bójkę, możesz mieć poczucie, iż musisz mu “pomóc” i się do niego dołączyć.

Sytuacja finansowa – kłopoty finansowe mogą przyczynić się do kumulacji stresu, a w efekcie problemów z opanowaniem emocji.

Jeśli niezależnie od czynników nie radzimy sobie z wyrażaniem złości, wykazujemy zachowania destrukcyjne i agresywne, warto poszukać pomocy specjalisty. Dzięki wspólnie obranej ścieżce i wsparciu eksperta możesz zmienić swoje życie, a choćby uratować swój związek czy sytuację zawodową.