Czym jest terapia minutowa cygnoliną?

Cygnolina – działanie i zastosowanie terapii minutowej

Cygnolina wykazuje silne działanie antyproliferacyjne na keratynocyty, hamuje aktywację limfocytów T oraz wspomaga prawidłowe różnicowanie komórek skóry. Jedną z metod jej stosowania jest terapia minutowa, pozwalająca na precyzyjne kontrolowanie jej działania i minimalizację skutków ubocznych. Jej celem jest ograniczenie czasu kontaktu cygnoliny ze skórą, co pozwala zmniejszyć ryzyko podrażnień oraz przebarwień.

W terapii tej stosuje się preparaty zawierające cygnolinę w stężeniach od 0,1% do 0,5%, aplikowane na 30–60 minut, lub w wyższych stężeniach 1–3% przez maksymalnie 30 minut. Leczenie rozpoczyna się od niższych stężeń i krótszego czasu aplikacji, stopniowo dostosowując parametry w zależności od reakcji pacjenta. Regularne stosowanie terapii minutowej pozwala na uzyskanie wielu miesięcy remisji.

Zobacz też: Maść z cignoliną – adekwatności ditranolu

Modyfikacją standardowej terapii minutowej jest metoda Anthralin Minute Entire Skin Treatment, polegająca na aplikacji preparatu na całą powierzchnię skóry. Technika ta pozwala uniknąć nierównomiernej pigmentacji, która często występuje po klasycznej terapii cygnoliną.

Stosowanie cygnoliny – aplikacja i receptura

Podczas aplikacji preparatów z cygnoliną należy używać rękawic ochronnych, aby uniknąć kontaktu substancji ze zdrową skórą oraz zapobiec jej przypadkowemu przeniesieniu na inne powierzchnie. Po upływie określonego czasu nadmiar preparatu usuwa się gazikiem, a skórę przemywa wodą (w przypadku kremów) lub parafiną (w przypadku maści lipofilowych i past). Następnie zaleca się nałożenie maści natłuszczającej lub emolientu, co pomaga w regeneracji skóry.

Jednym z najczęściej wykorzystywanych podłoży w terapii cygnoliną jest wazelina żółta, która zapewnia dobrą biodostępność dithranolu. Jednak stosowanie maści na jej bazie może wiązać się z pewnymi niedogodnościami – w temperaturze ciała wazelina staje się lepka, co może prowadzić do rozprzestrzeniania się substancji poza zmiany chorobowe i powodować podrażnienie zdrowych obszarów skóry. Dodatkowo słaba wchłanialność wazeliny sprawia, iż preparat pozostaje na skórze oraz ubraniach, co może powodować dyskomfort.

Czytaj również: Pasta cynkowa i ditranol bez kwasu salicylowego – jak się to skończy?

Aby zwiększyć skuteczność terapii, do receptury cygnoliny często dodaje się kwas salicylowy, który wspomaga złuszczanie naskórka i poprawia przenikanie substancji czynnej. Preparaty zawierające cygnolinę powinny być przechowywane w lodówce lub chłodnym miejscu, z dala od światła, aby zachować stabilność substancji czynnej i zapobiec jej utlenieniu.

Zalety i ograniczenia terapii minutowej

Terapia minutowa jest ceniona za swoją skuteczność i możliwość osiągnięcia długotrwałej remisji, jednak jej stosowanie wiąże się z pewnymi niedogodnościami. Cygnolina może powodować podrażnienia skóry, objawiające się pieczeniem, zaczerwienieniem oraz nadwrażliwością na światło. Ze względu na ryzyko działań niepożądanych zaleca się unikanie jej aplikacji na twarz, fałdy skórne oraz w leczeniu ostrych stanów zapalnych łuszczycy plackowatej.

Szczególną ostrożność należy zachować przy aplikacji w pobliżu oczu. Kontakt z błonami śluzowymi może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak obrzęk, ból czy choćby przejściowa utrata wzroku. Aby zmniejszyć ryzyko podrażnień, zdrowe obszary skóry warto zabezpieczyć wazeliną lub pastą cynkową.

Jednym z głównych mankamentów terapii cygnoliną jest jej zdolność do intensywnego barwienia skóry, włosów i paznokci. Może się ona utrzymywać przez kilka tygodni i prowadzić do tzw. pseudoopalenizny cygnolinowej. Substancja zabarwia również tkaniny, co może stanowić dodatkowy dyskomfort dla pacjentów.

Czytaj także: Rp. Cignolini 1,5 Acidi salicylici 5,0 Vaselini Lanolini aa ad 100,0 M.f.ung.

Przykładowe receptury

Rp.
Cignolini 1,0
Vaselini flavi ad 100,0
M.f. ung.

Rp.
Cignolini 0,5
Acidi salicylici 3,0
Vaselini albi ad 100,0
M.f. ung

Autor: mgr farm. Magdalena Kozdroń

Bibliografia:

1. Zwierzyńska E, Hytroś E, Pietrzak B. Łuszczyca cz. 2 – leczenie miejscowe, fototerapia oraz pielęgnacja skóry. Farmacja Polska, ISSN 2544-8552 (on-line).
2. Szekalska M, Olechno K, Winnicka K. O wykorzystaniu ditranolu w terapii łuszczycy cz. 1. Recepta.pl, https://magazyn-recepta.pl/terapia-luszczycy-cz-1/ (opublikowano: 10.04.2024, dostęp: 18.03.2025)
3. Reich A, Adamski Z, Chodorowska G, Kaszuba A, Krasowska D, Lesiak A, Maj J, Narbutt J, Osmola-Mańkowska AJ, Owczarczyk-Saczonek A, Owczarek W, Placek WJ, Rudnicka L, Szepietowski J. Łuszczyca. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 1. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2020; 107: 92-108.
4. Kuriata E. Ordynacje leków recepturowych z dithranolem. Farmacja Współczesna 2024; 7: 1-7