Strona główna
Glicerol, znany jako gliceryna, jest najprostszym trwałym alkoholem trójwodorotlenowym. W normalnych warunkach to bezbarwna, higroskopijna, tłusta w dotyku ciecz. Gliceryna stanowi istotny surowiec, który bywa wykorzystywany nie tylko w przemyśle kosmetycznym, ale również w branży farmaceutycznej i w medycynie, a także w wielu innych sektorach. Jakie adekwatności ma ta substancja i gdzie znajduje zastosowanie?
Glicerol – co to?
Co to jest glicerol? To inaczej propano-1,2,3-triol, czyli organiczny związek chemiczny z grupy cukroli o wzorze sumarycznym C3H8O3. Substancja ta naturalnie występuje w przyrodzie, np. u owadów i chroni je przed zimnem poprzez obniżenie punktu zamarzania. Z kolei u ssaków zabezpiecza plemniki przed zamrożeniem.
Związek ten odkrył w 1779 roku Carl Wilhelm Scheele i od tego czasu wykorzystuje się go na coraz większą skalę w różnych sektorach przemysłu. Obecnie pozyskiwany jest na drodze reakcji chemicznych, głównie w wyniku hydrolizy tłuszczów roślinnych i zwierzęcych dzięki roztworów zasad. To też składnik uboczny transestryfikacji w procesie produkcji biodiesla.
Gliceryna – adekwatności chemiczne
Glicerol to syropowata, bezbarwna lub prawie bezbarwna ciecz o adekwatnościach higroskopijnych. Oznacza to, iż ma wysoką zdolność pochłaniania wody. Glicerol a gliceryna – czym się różnią? To ten sam związek. Najczęściej stosuje się jego roztwór w stężeniu od 83,5% do 88,5%.
Czy glicerol rozpuszcza się w wodzie? Ma hydrofilowy charakter, a więc jego cząsteczki chętnie łączą się z tą cieczą. Dlatego w skali mieszalności rozpuszczalników organicznych stanowi wzorzec najwyższej hydrofilowości o wartości 1.
W normalnych warunkach glicerol jest bezwonną cieczą o tłustej konsystencji i słodkim smaku. Rozpuszcza się nie tylko w wodzie, mieszając się z nią bez ograniczeń, ale także w eterze, chloroformie czy oleju.
Właściwości glicerolu
Gliceryna w stężeniu poniżej 25% działa nawilżająco i natłuszczająco. Z kolei w wyższych klasyfikowana jest jako substancja odkażająca i osuszająca.
Ze względu na to, iż wykazuje adekwatności higroskopijne, często wykorzystuje się go jako składnik balsamów, kremów czy żeli kosmetycznych.
Zastosowanie glicerolu E422
Glicerol znalazł szerokie zastosowanie w wielu różnych branżach. Związek ten chętnie wykorzystuje się zwłaszcza w przemyśle farmaceutycznym, gdzie najczęściej występuje w roli substancji pomocniczej pełniącej funkcję rozpuszczalnika i nośnika leków.
Poza tym to częsty składnik produktów stosowanych na błony śluzowe nosa i gardła ze względu na to, iż jest higroskopijny, a więc wspomaga utrzymanie ich optymalnej wilgotności. Na przykład w tabletkach na ból gardła odgrywa rolę osmotyczną, tworząc warstwę ochronną, która oddziela drobnoustroje od błony śluzowej wyścielającej gardła.
W medycynie używa się go także do produkcji czopków oraz kosmetyków, które są przeznaczone dla osób z bardzo wysuszoną skórą i zmagających się z dolegliwościami, takimi jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy egzema.
Czy gliceryna jest szkodliwa?
Gliceryna to substancja uznawana za bezpieczną. Stosowana jest zarówno jako składnik produktów spożywczych, jak i wyrobów medycznych, a także kosmetyków. Wykazuje ona szkodliwość wyłącznie po spożyciu w dużych dawkach, a więc przekraczających 1 gram na kilogram masy ciała. Wówczas można zaobserwować objawy, takie jak nudności, bóle głowy, nasilenie pragnienia czy zwiększenie stężenia glukozy we krwi.
Glicerol znalazł szerokie zastosowanie w wielu różnych branżach ze względu na jego adekwatności higroskopijne. Szczególnie ceniony jest w sektorze farmaceutycznym i kosmetycznym, gdzie stanowi istotny składnik produkowanych preparatów.
Bibliografia:
1. Leja K., Czaczyk K., Grajek W., Zielona chemia – zagospodarowanie odpadowego glicerolu, „Ekonatura”, 16-17, https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-52bd0942-967f-40e5-b326-e0aae2ef2ddb, [dostęp: 16.12.2024].
2. Cichy M., Nowe kierunki wykorzystania glicerolu w przemyśle chemicznym, https://journals.umcs.pl/aa/article/view/10017, [dostęp: 16.12.2024].
3. Skarżyńska M.B, Leki recepturowe do ucha stosowane w codziennej praktyce otorynolaryngologicznej u pacjentów pediatrycznych i dorosłych – możliwości, wskazania, wyzwania, https://www.nowaaudiofonologia.pl/Leki-recepturowe-do-ucha-stosowane-w-codziennej-praktyce-otorynolaryngologicznej,147290,0,1.html, [dostęp: 16.12.2024].
4. Farmakopea Polska VIII, Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Warszawa 2008, s. 3491.
5. Tomalik J., Alkohole polihydroksylowe w ratownictwie medycznym, https://repozytorium.uafm.edu.pl/items/d87e1658-e84c-4052-b849-ee09ac8fffdb, [dostęp: 16.12.2024].
ZOBACZ PODOBNE ARTYKUŁY
Irygacja zatok – czym jest i jak poprawnie płukać zatoki?
Wirusy i bakterie – co powinieneś o nich wiedzieć?
Czym jest glicerol i jak jest wykorzystywany?
