Czy wszyscy mamy specyficzne potrzeby? – czyli jak działa ludzki mózg, na czym polega neuroróżnorodność?

rampa.net.pl 4 dni temu

Mózg jest jednostką centralną, która zawiaduje wszystkimi czynnościami wiążącymi się z życiem człowieka. Zbudowany jest z dwóch półkul połączonych ze sobą niewyobrażalnie skomplikowaną plątaniną włókien nerwowych zwaną ciałem modzelowatym

Funkcje i rozwój mózgu człowieka

Każda półkula pełni inne funkcje. Lewa półkula zwana też naukową kształtuje się do 12 roku życia. Odpowiada ona za zdolności matematyczne, funkcje werbalne, zdolności logicznego myślenia, rozpoznawania przedmiotów dzięki dotyku, umiejętność pisania. Prawa półkula natomiast, kieruje procesami myślenia abstrakcyjnego, intuicyjnego, zdolnościami artystycznymi (muzycznymi). Odpowiada za bycie kreatywnym oraz za tworzenie nowych i nietypowych rzeczy. To, iż jedna półkula mózgu odpowiada za możliwość mówienia, a druga za grę np. na pianinie, wcale nie oznacza, iż jedna z nich może pełnić swoją rolę bez „koleżanki”.

Każdy człowiek używa dwóch półkul jednocześnie, dzięki temu mózg pracuje prawidłowo, a człowiek radzi sobie w codziennym życiu. Jednakże pomimo współpracy między półkulami, jedna zawsze dominuje nad drugą. Przewaga ta tworzy się już w okresie dzieciństwa. Dominacja półkul zależy od lateralizacji ciała. Półkule kierują przeciwległymi stronami ciała. To która półkula jest dominująca, uwarunkowane jest genetycznie. Wpływ środowiska w tym zakresie nie ma żadnego znaczenia.

Przyjrzyjmy się następującemu przykładowi – w polskich szkołach (w XXw.) wielu nauczycieli przy pomocy rodziców starało się nakłonić dzieci do pisania wyłącznie prawą ręką. Takie działania z punktu widzenia współczesnej medycyny były bezsensowne. Zmuszanie dzieci leworęcznych do posługiwania się prawą ręką nie powinno mieć miejsca, ponieważ mogło ono źle wpłynąć na rozwój mózgu u dziecka i nieprawidłowe kształtowanie się półkul.

Od 3 do 10 roku życia rozwija się półkula prawa, dlatego nauczanie powinno opierać się na wykorzystaniu owej półkuli.

Pochylając się nad systemem szkolnym, metodami nauczania i systemem oceniania, można wysunąć wniosek, iż tradycyjna szkoła opiera się bardziej na zdolnościach logicznego myślenia, dobrego posługiwania się językiem oraz naukowej ciekawości. Zadając sobie pytanie “Dlaczego?”, i analizując znane wszystkim fakty dotyczące rozwoju mózgu. dochodzimy do wniosku, iż nie ma dwóch takich samych umysłów i tożsamych osobowości.

Uczenie się włączające prawą półkulę mózgu, czyli uczenie się dzięki intuicji, ruchu, tańca, dźwięku oraz koloru, jest gorzej postrzegane. Efektem takiej oceny jest to, iż do przedmiotów i metod nauczania wykorzystujących owe zdolności w szkołach naszego kraju nie przywiązuje się dużej wagi.

Metody nauczania w polskich szkołach nastawione są na osoby, u których aktywniejsza jest lewa półkula. Przyczyną tego stanu rzeczy jest to, iż polski system nauczania został dostosowany do osób przeciętnych, a one nie mają trudności z uczeniem się metodami tradycyjnymi. W dzisiejszych czasach rodzi się coraz więcej dzieci z problemami rozwojowymi, które powodują zmiany w układzie nerwowym i modyfikują sposoby przetwarzania informacji pozyskiwanych dzięki zmysłów. To wpływa znacząco na interpretowanie postrzeganych bodźców i kształtuje charakter przyswajanych informacji.

Biorąc pod uwagę, iż każdy z nas jest inny i nieco inaczej postrzega otaczającą go rzeczywistość, a przez to inaczej się też rozwija, musimy pamiętać, iż nasze subiektywne odczucia różnią się od siebie. Sygnały docierające do nas z otoczenia mogą więc być interpretowane na rozmaite sposoby.

Czym jest neuroróżnorodność?

Neuroróżnorodność to koncepcja która zakłada, iż każdy ma inny sposób odczuwania oraz inne sposoby percepcji, zarówno z przyczyn takich jak: trudności rozwojowe (autyzm, dysleksja, dyskalkulia, dysgrafia, dysortografia, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i in.) i stąd inną wrażliwość na bodźce docierające do nas z otoczenia oraz różne dostosowanie do życia w społeczeństwie XXI w.

W tym miejscu za przykład mogą posłużyć nam osoby borykające się z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, czyli w uproszczeniu ASD. Osoby te często są bardziej wrażliwe na bodźce sensoryczne, a przez to mają znaczące trudności z dostosowaniem się do życia wśród wielu ludzi. Przeszkadzają im np. wysokie dźwięki, mocne zapachy, mogą mieć problem z selekcją bodźców dochodzących do nich z otoczenia, mogą mieć też problemy z odczytywaniem niewerbalnych sygnałów oraz rozumieniem aluzji czy przenośni.

Zalety neuroróżnorodności w wypadku autyzmu.

Pomimo takich problemów takie osoby mają zdolności w obszarach takich jak :

•- Skrupulatność i dokładność – osoby z autyzmem często wykazują większą skrupulatność i spostrzegawczość szczegółów, co może być szczególnie przydatne w rolach, gdzie wymagana jest dokładność i precyzja.
•Koncentracja i wytrwałość – osoby z autyzmem mogą łatwo skupić się na zadaniach i utrzymywać koncentrację przez długi czas, co pozwala na osiąganie lepszych wyników
•Dobra pamięć – osoby z autyzmem często mają dobrą pamięć, zarówno werbalną, jak i wzrokową, co pozwala im na łatwiejsze zapamiętywanie i przetwarzanie informacji
•Umiejętność analityczna – osoby z autyzmem często posiadają umiejętności analityczne i wybitną zdolność do logicznego myślenia, co pozwala im na efektywne rozwiązywanie problemów.
•Unikalne spojrzenie na problemy – osoby z autyzmem mogą dostrzegać problemy z innej perspektywy niż osoby neurotypowe, co może prowadzić do nowych, innowacyjnych rozwiązań.

Musimy pamiętać, iż jako osoby żyjące w społeczeństwie ucywilizowanym, powinniśmy zwracać uwagę na ludzi z ASD żyjących w naszym sąsiedztwie. To nie oni powinni się do nas dostosować, ale my powinniśmy być dla nich wyrozumiali, a także obdarzać ich szacunkiem. Co więcej osoby neurotypowe mogą wiele pomóc osobom neuróróżnorodnym.

Jak pomóc osobom neuroróżnorodnym?

Pierwszą rzeczą którą możemy zrobić jest dobre poznanie osoby oraz jej preferencji sensorycznych i poznawczych. Zwykle są to:

Stosowania jasnych komunikatów
Unikanie przenośni
Wspomaganie komunikacji mówionej pisaną
Tworzenie cichego środowiska pracy i nauki
Dostosowanie się do indywidualnych potrzeb osoby z ASD

Takie podejście do tematu zaburzeń rozwojowych oraz trudności edukacyjnych sprawia, iż inny nie znaczy gorszy. Można także dostrzec pewne potencjalności płynące z posiadania indywidualnego profilu mózgu, co sprawia, iż przy odpowiednich metodach wychowawczych i wsparciu można osiągnąć sukces. Tak właśnie Albert Einstein, który miał zaburzenia ze spektrum autyzmu, dzięki swoim zdolnościom został najsławniejszym fizykiem na świecie.