Czy wcześniejsza menopauza zwiększa ryzyko choroby Alzheimera?

Naukowcy podjęli próbę zbadania związku między wiekiem wystąpienia menopauzy a ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera. Określenie tej zależności oraz zrozumienie mechanizmów, które ją warunkują, może mieć istotne znaczenie dla opracowania ukierunkowanych działań profilaktycznych i terapeutycznych skierowanych do kobiet w okresie menopauzy.

Wpływ menopauzy na układ nerwowy

Menopauza to naturalny etap w życiu kobiety, podczas którego dochodzi do znaczącego spadku poziomu hormonów jajnikowych. Okres ten często wiąże się z występowaniem uciążliwych objawów neurologicznych. Mogą one wynikać zarówno z obniżenia stężenia estradiolu – hormonu o działaniu neuroprotekcyjnym – jak i ze wzrostu poziomu hormonów gonadotropowych. Te ostatnie mogą wykazywać działanie neurotoksyczne.

Badania na modelach zwierzęcych wykazały, iż spadek estradiolu wywołuje negatywne zmiany w funkcjonowaniu synaps. To natomiast może prowadzić do zaburzeń poznawczych i zwiększonej podatności na chorobę Alzheimera.

Menopauza a choroba Alzheimera – badanie

Naukowcy przeanalizowali wpływ wieku wystąpienia menopauzy oraz stanu synaps w mózgu na rozwój choroby Alzheimera. Badanie obejmowało dane pośmiertne 268 kobiet, które za życia doświadczyły spontanicznej menopauzy. W celu oceny biomarkerów synaptycznych w tkance mózgowej zastosowano zaawansowane metody analityczne, w tym test immunoenzymatyczny ELISA.

Wcześniejsza menopauza

Wcześniejsza menopauza zwiększa ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera – ustalili badacze. Co ważne, słabsza integralność synaptyczna, czyli gorsza kondycja połączeń między neuronami, wiązała się z większym nagromadzeniem splątków tau – jednego z kluczowych markerów tej choroby.

Badanie nie wykazało istotnych zależności między poziomem β-amyloidu a ryzykiem choroby Alzheimera. Sugeruje to, iż specyficzna dla kobiet podatność na tau (a nie β-amyloid) może być głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko choroby Alzheimera u kobiet.

Białka tau i β-amyloid w chorobie Alzheimera

Białka tau i β-amyloid powszechnie wiązane są z patogenezą choroby Alzheimera. Zrozumienie, które z tych czynników w większym stopniu przyczynia się do rozwoju zaburzenia u kobiet, może przybliżyć nas do opracowania skutecznych, spersonalizowanych strategii profilaktycznych.

Kobiety, które stosowały terapię hormonalną w okresie menopauzy, wykazywały mniejsze negatywne skutki związane z osłabieniem synaps oraz nagromadzeniem splątków tau. Wyniki badania sugerują, iż terapia hormonalna może łagodzić negatywne konsekwencje wcześniejszego wystąpienia menopauzy. Może to obejmować zmniejszenie nasilenia nagromadzenia tau w synapsach. Dodatkowo terapia hormonalna może przyczyniać się do redukcji spadku funkcji poznawczych.

Czytaj także: ADHD a przedwczesne dojrzewanie płciowe

Związek menopauzy z chorobą Alzheimera

Mechanizmy łączące wiek menopauzy, biomarkery synaptyczne oraz ryzyko choroby Alzheimera nie zostały jeszcze w pełni wyjaśnione. Potencjalne wyjaśnienie może wynikać ze zmian w poziomach hormonów w organizmie kobiety. Estradiol, silniejsza forma estrogenu, ma korzystny wpływ na strukturę i funkcjonowanie mózgu. Wiele badań sugeruje, iż wcześniejsza menopauza może zwiększać ryzyko rozwoju choroby Alzheimera, ponieważ wiąże się z utratą neuroprotekcyjnych adekwatności estradiolu. Wczesne rozpoczęcie menopauzy skutkuje dłuższym brakiem estradiolu, co może zwiększać podatność mózgu na rozwój tej choroby.

Istnieje również możliwość, iż wcześniejsza menopauza przyspiesza proces starzenia organizmu. To natomiast wiąże się z wyższym ryzykiem nie tylko demencji, ale także innych chorób związanych z wiekiem, takich jak choroby serca czy depresja. Z tego względu wcześniejsza menopauza i choroba Alzheimera mogą mieć wspólne przyczyny. Czynniki genetyczne mogą wpływać na stan zapalny, stres oksydacyjny oraz stabilność genomu, które mają wpływ na obie te kwestie.

Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Science.