Czy monitoring w gabinecie lekarza jest legalny?

Rzecznik Praw Obywatelskich postanowił zająć się wpływającymi do niego skargami, na nowe przepisy ustawy ustawy o działalności leczniczej. Poszerzają one uprawnienia kierowników podmiotów leczniczych w zakresie stosowania monitoringu w pomieszczeniach, w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Zdaniem autorów skarg nowe przepisy nadmiernie ingerują w prawo do prywatności i ochronę danych osobowych pacjentów. Marcin Wiącek napisał w tej sprawie do minister zdrowia Izabeli Leszczyny.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami kierownik podmiotu wykonującego działalność leczniczą może określić w regulaminie organizacyjnym sposób obserwacji pomieszczeń, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Może to jednak zrobić tylko o ile jest to konieczne w procesie leczenia pacjentów lub do zapewnienia im bezpieczeństwa. Dotyczy to szpitali, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów rehabilitacji leczniczej i hospicjów. Monitoring taki może odbywać się dzięki urządzeń umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring). Należy uwzględnić przy tym poszanowanie intymności i godności pacjenta, w tym przekazywanie obrazu z monitoringu w sposób uniemożliwiający ukazywanie intymnych czynności fizjologicznych. Uwzględnić należy też potrzebę zastosowania monitoringu w danym pomieszczeniu oraz konieczność ochrony danych osobowych.

• Czytaj również: UODO: nagrywanie rozmów w aptece może skończyć się karą

– Znowelizowane przepisy umożliwiają nagranie obrazu uzyskanego w wyniku monitoringu zawierającego dane osobowe i określają okres ich przechowywania nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia nagrania – wskazuje RPO.

Dotychczasowe regulacje ograniczały możliwość zastosowania monitoringu w pomieszczeniach, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Możliwe było to w określonych w odrębnych przepisach przypadków. Ponadto monitorowanie tych pomieszczeń rozumiano jako możliwość bieżącego podglądu bez nagrywania. Chyba iż nagranie zgodnie ze wskazaniami wiedzy medycznej stanowić ma część dokumentacji medycznej.

Zastrzeżenia skarżących

Zdaniem autorów skarg do RPO art. 23a ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności leczniczej daje zbyt dużą swobodę decyzyjną kierownikowi podmiotu leczniczego co do zastosowania monitoringu wizyjnego w pomieszczeniu, w którym udzielane są świadczenia zdrowotne.

– Jednocześnie ten przepis nie określa też przesłanek zastosowania monitoringu (np. przesłanki konieczności), a także nie pozostawia pacjentom możliwości odmowy wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego w pomieszczeniu monitorowanym. Ich zdaniem przez to naraża pacjentów na ryzyko naruszenia ich prawa do intymności, godności i prywatności – wskazuje Rzecznik.

Wątpliwości dotyczą też dostępu do nagrań z monitoringu, który przewidziany jest aktualnie dla personelu technicznego i ochrony, a nie personelu medycznego.

Czy taki monitoring jest legalny?

W ocenie RPO wykorzystywanie monitoringu wizyjnego w podmiotach leczniczych trzeba uznać za istotną ingerencję w prawo do prywatności pacjenta. Zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych.

– Analizowana regulacja ustawy o działalności leczniczej odnosi się także do pracowników podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Gwarancje poszanowania godności i dóbr osobistych pracownika reguluje zaś kodeks pracy – wskazuje RPO.

W ocenie Rzecznika wspomniane budzą uzasadnione wątpliwości. Szczególnie z perspektywy proporcjonalności dopuszczalnych ograniczeń prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Granice dopuszczalnej ingerencji w odniesieniu do prawa do prywatności i ochrony danych osobowych, wyznaczają bowiem przepisy art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 51 ust. 2 i 5 Konstytucji RP.

• Czytaj również: Monitoring w aptece: co, kogo i jak można nagrywać?

W piśmie RPO przytacza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i sądów międzynarodowych na poparcie swojego stanowiska. Trybunał wskazuje w swoich orzeczeniach, iż w odniesieniu do sfery wolności i praw człowieka zastrzeżenie wyłącznie ustawowej rangi unormowania ich ograniczeń należy pojmować dosłownie. Sprawy istotne, które muszą zostać uregulowane w ustawie, obejmują w szczególności warunki dopuszczalności przetwarzania danych osobowych.

– Przyjęty w art. 23a ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności leczniczej sposób określenia zasad i warunków przetwarzania danych osobowych poprzez zastosowanie monitoringu wizyjnego w pomieszczeniach w których udzielane są świadczenia lecznicze, budzi uzasadnione wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich – czytamy w piśmie do Minister Zdrowia.

Dlatego Marcin Wiącek prosi Izabelę Leszczynę o odniesienie się do tych zastrzeżeń. Prosi też o informację, czy do resortu wpływają skargi obywateli na znowelizowane przepisy. Chce też wiedzieć czy planowane są kontrole w podmiotach leczniczych w zakresie stosowania monitoringu na podstawie nowych przepisów.

Źródło: ŁW/RPO