Dlaczego warto współpracować z wykwalifikowanym terapeutą?

Emocje i uczucia: podobieństwa i różnice

Sformułowanie „Czuję, iż żyję” towarzyszy nam w chwilach radości, spełnienia i głębokiego kontaktu z własnymi odczuciami. Emocje i uczucia, choć często używane zamiennie, różnią się swoją istotą. Emocje są biologiczną reakcją, częścią naszego instynktownego wyposażenia, podczas gdy uczucia wyższe – takie jak miłość, współczucie czy poczucie sensu – odzwierciedlają nasze człowieczeństwo. Są one ściśle związane z umiejętnością abstrakcyjnego myślenia, wnioskowania oraz dostrzegania piękna i głębi życia. Poziom dostępu do tych uczuć zależy od poziomu świadomości własnego „ja” i tym samym otwartości na refleksję.

Człowiek kontra maszyna

W dzisiejszym świecie, gdzie życie bywa sprowadzane do powierzchownych schematów, a hasła typu „wszystko możesz” czy „uwolnij niechciane emocje” promują uproszczenia, tracimy kontakt z głębią naszego człowieczeństwa. Współczesna kultura często faworyzuje zaspokajanie biologicznych potrzeb i materialnych zachcianek, spychając na dalszy plan to, co czyni nas ludźmi. Taki styl życia prowadzi do egocentryzmu, trywializowania wielowymiarowej natury człowieka i sprowadzania go do roli sprawnie działającej maszyny – zaprogramowanej na zadaniowość, skuteczność i bezrefleksyjne osiąganie celów. Tymczasem człowiek nie jest maszyną. Ignorowanie tej prawdy skutkuje rosnącą liczbą problemów,
takich jak depresja, nałogi czy brak poczucia sensu. Nasze człowieczeństwo, spychane na margines, cierpi, gdy priorytetem stają się powierzchowne zachcianki zamiast głębokich uczuć.

Wartość bycia człowiekiem

Zadajmy sobie pytanie: jaką funkcję pełnią maszyny i komu służą? Człowiek różni się od nich zdolnością do odczuwania uczuć wyższych – miłości, współczucia, współpracy na rzecz wspólnego dobra. Te uczucia pozwalają nam budować relacje oparte na szacunku, życzliwości i współpracy, a nie na interesowności, bezduszności czy bezwzględnej rywalizacji. Gdy ograniczamy się do biologicznych emocji, takich jak rozhamowana agresja i pożądanie, i ulegamy materialnym pokusom, oddalamy się od tego, co ludzkie. Zachcianki, uznane za priorytet, prowadzą do ekspansji własnych wpływów bez refleksji nad konsekwencjami, co w efekcie oddziela nas od umiejętności odczucia głębszego sensu istnienia.

Praca z emocjami i uczuciami – dlaczego wymaga wiedzy i precyzji?

Praca z emocjami i uczuciami to proces wymagający głębokiego zrozumienia ich natury. Bez wiedzy o różnicach między emocjami a uczuciami, reakcjami na realne wydarzenia a opowieściami, czy mechanizmami obronnymi a cechami osobowości, działamy jak chirurg, który operuje bez znajomości anatomii. Na przykład:

• Agresja może wynikać z potrzeby władzy i prestiżu lub być obroną przed bólem.
• Smutek może prowadzić do autorefleksji i zmiany perspektywy lub maskować zawiść i nienawiść wynikające z ograniczeń własnego potencjału.

Każdy przypadek wymaga innego podejścia. Praca z osobą cierpiącą z powodu zranień emocjonalnych różni się od pracy z kimś, u kogo mechanizmy obronne skrywają pustkę lub rozhamowane emocje. Precyzyjne rozpoznanie, z czym mamy do czynienia, pozwala określić cel terapii, który harmonizuje życie człowieka, wspiera jego człowieczeństwo i buduje zdrowe relacje z otoczeniem.

Konsekwencje powierzchownej pracy z emocjami

Blokowanie emocji i uczuć ogranicza naszą zdolność do świadomego współtworzenia rzeczywistości. Niewyrażona energia uczuć szuka ujścia w destrukcyjnych formach, takich jak zaburzenia psychiczne, fizyczne czy konflikty. Z kolei nadmierne skupienie na odreagowywaniu emocji bez zrozumienia ich przyczyn może prowadzić do tkwienia w pozycji ofiary przez całe życie, czy rozhamowania, które niszczy życie człowieka i jego otoczenie – np. poprzez niekontrolowaną agresję czy destrukcyjne zachowania w sferze intymnej.

Znaczenie indywidualnego podejścia

Każdy człowiek ma unikalną konstrukcję charakteru, która wpływa na jego sposób bycia w świecie. Współczesne trendy w psychologii czasem sugerują, iż można całkowicie zmienić osobowość. Jednak bardziej realistyczne jest mówienie o uelastycznianiu charakteru, a nie jego gruntownej zmianie. Często to, co wydaje się problemem osobowości, jest w istocie podobną w przejawach maską chroniącą pamięć nieukojonych, traumatycznych przeżyć i odwrotnie. Rozmontowanie mechanizmów wymaga precyzji i wiedzy, by nie pomylić ich z trwałymi cechami charakteru, które nie ulegają zmianie.

Dlaczego warto poszerzać swoje kompetencje i stawać się wykwalifikowanym terapeutą?

Praca z emocjami i uczuciami to nie tylko chwilowa ulga, ale proces prowadzący do trwałej zmiany. Bez odpowiedniej wiedzy i kompetencji terapeuty proces ten może przypominać zażywanie leków przeciwbólowych zamiast namierzenia i leczenia przyczyn bólu– wtedy przynosi chwilową ulgę, ale nie leczy przyczyny. Wykształcony terapeuta, świadomy złożoności ludzkiej psychiki, pomoże: Rozpoznać różnice między emocjami a uczuciami.

• Zrozumieć mechanizmy obronne i ich wpływ na życie.
• Rozróżnić mechanizmy obronne od cech osobowości.
• Rozpoznać potencjał do zmiany.
• Skierować pracę na adekwatny cel, wspierając harmonię i rozwój każdego klienta uwzględniając jego potencjał do zmiany
• Zweryfikuje i urealni też własne kompetencje

Taka praca nie tylko przywraca kontakt z własnym człowieczeństwem, ale także otwiera drogę do świadomego, pełniejszego życia – w zgodzie ze sobą i innymi. Każdemu terapeucie przyniesie satysfakcję i poczucie sensu z wykonywanej pracy równolegle wzbogacając go również jako człowieka.
Jolanta Toporowicz

Jeśli pracujecie państwo z ludźmi i jesteście zainteresowani pogłębieniem swoich kompetencji zawodowych, zapraszam do udziału w kolejnej edycji Kursu dla terapeutów już w styczniu 2026 roku.
Szczegóły: Kurs dla terapeutów – Euphonia Kursy Psychologiczne