Kiedy stoimy przed zmianą, trudnym momentem albo musimy podjąć ważne zadanie możemy sięgnąć po narzędzie, jakim są Cztery Poziomy Zaangażowania. Pomaga ono zmienić perspektywę.
Autorem tego narzędzia jest Alan Seale (założyciel Centrum Transformującej Obecności i mentor liderów). Zdaniem Sealea każda sytuacja niesie dla nas jakąś wiadomość czy przesłanie. Jest także zaproszeniem do rozwoju poprzez uświadamianie sobie czegoś ważnego. Chodzi o to, by być uważnym, aby usłyszeć oraz zrozumieć przekaz, i dopiero na tej podstawie podjąć działania. „Biorąc pod uwagę wszystko, co dzieje się wokół nas i w nas, łatwo jest zapomnieć, kim jesteśmy. Co z tobą? Jaka jest Twoja historia? Nie tylko historia, którą sobie opowiadasz o tym, kim musisz być, co powinieneś myśleć, czuć lub robić. Jaka jest historia Twojego serca ? Kim jesteś w głębi serca swojej istoty? Co jest dla Ciebie ważne na poziomie serca ? Co Twoje serce wzywa Cię do życia?”, zadaje pytania Alan Seale. A zatem, jak podchodzisz do codziennych wyzwań, nieoczekiwanych trudności. Kiedy sprawy idą nie tak, szukasz winnego, czy przyjmujesz inną postawę, ucząc się od tej sytuacji?
Poziomy zaangażowania praktycznie
Alan Seale opisuje cztery poziomy zaangażowania. Pokazują one, w jaki sposób stajemy do tego, co wydarza się w życiu i jak działamy, stając w obliczu wyzwań. A także, w jaki sposób budujemy relacje ze światem i innymi ludźmi i jak współtworzymy sytuacje oraz wspólne projekty. Czy dajesz się ponieść sytuacjom? O tym, iż zawłaszcza w momentach, które bardzo angażują czy stresują, warto się zatrzymać i dać sobie chwilę na refleksję zamiast działać na autopilocie pisaliśmy, prezentując Metodę S-T-O-P.
Zdaniem Alan Seale angażujemy się w życie na wiele różnych sposobów. Jednpcześnie istnieją cztery podstawowe poziomy, opisujące sposób podchodzenia do wydarzeń i okoliczności. Te poziomy to:
- Dramat
- Sytuacja
- Wybór
- Możliwości
Te Cztery Poziomy Zaangażowania pozwalają nam dotrzeć do esencji i sedna wydarzeń, tak szybko, jak to możliwe. To proste narzędzie poszerza świadomość dotyczącą naszej relacji z tym, co się właśnie dzieje.
Poziom Dramatu
Jest to poziom pełny emocjonalnej reakcji na to, co się dzieje. Tutaj pojawia się myśl: „Nie mogę
uwierzyć, iż to mnie spotkało!”. Kiedy żyjemy w Dramacie wydaje nam się, iż ciągle „gasimy
pożary”, a powszechną pierwszą reakcją jest poszukiwanie winnego. Nie bierzemy odpowiedzialności
za to, co się dzieje. Zastanawiamy się, dlaczego właśnie nas to spotkało. Przez bardzo krótki czas bycie w Dramacie może stworzyć okazję, by „zeszło z nas napięcie”. Czasami musimy po prostu opowiedzieć historię, aby uwolnić stłumioną energię i emocje, co z kolei przynosi chwilową ulgę. Jednak niebezpieczeństwo jest takie, iż kiedy opowiadamy swoją historię kolejny i kolejny raz, wpadamy we własne sidła. Żerujemy na sobie samych i wracamy do Dramatu.
Wyjściem z tej sytuacji jest przejście do wyższych poziomów.
Poziom Sytuacji
Znajduje się nad poziomem Dramatu. Kiedy na niego wchodzimy, zostawiamy za sobą etap „reakcji” na to, co się dzieje, i zaczynamy poszukiwać rozwiązań. Szukamy faktów. Jednocześnie głównym pytaniem jest: „Jak temu zaradzić?”. Na poziomie Sytuacji głównym celem jest jak najszybsze spowodowanie, żeby znowu było „dobrze”, żeby wrócić do „normalności”. Pragniemy „załatwić sprawę” i o niej zapomnieć, a także mieć kontrolę nad tym, jak inni postrzegają to, co się wydarzyło. Pułapką na tym poziomie jest to, iż nie docieramy do sedna problemu, więc go nie rozwiązujemy albo rozwiązujemy jedynie częściowo. Tym samym istnieje możliwość, iż problem znowu się pojawi, co z resztą często się zdarza.
Jak pisze Seale: „Niestety, w naszym społeczeństwie poziom Sytuacji często bywa ostatnim, do jakiego docieramy. Zostaliśmy świetnie wyszkoleni w poszukiwaniu winnych za to, co się stało, albo w byciu rozwiązywaczem problemów. Podchodzimy do życia z perspektywy, iż różne rzeczy się nam przydarzają i musimy jakoś sobie z nimi radzić. Stajemy się ofiarami różnych okoliczności i zdarzeń bez większej świadomości, iż mogą istnieć inne możliwości radzenia sobie z nimi”.
Poziom Wyboru
Pytanie na tym poziomie brzmi: „Jaką rolę i postawę wybieram w tej sytuacji?”. Z tym idą kolejne pytania: „Jaką rolę odegrałem w tworzeniu tej sytuacji?”, „Jaką rolę mam teraz, a jaką wybieram dalej?”, „Jak zamierzam się teraz zaangażować w tę sytuację?”.
Na poziomie wyboru uznajemy, iż chociaż nie jesteśmy w stanie zmienić okoliczności lub sytuacji od razu, możemy wybrać, kim będziemy w tych okolicznościach. To duży krok naprzód i jednocześnie mocno transformujący. Bierzemy odpowiedzialność za siebie, swoje wybory, jak również podjęte działania. Wychodzimy z roli ofiary i zaczynamy tworzyć coś nowego. Jednocześnie działając, redukujemy poziom stresu i mamy poczucie sprawczości.
Poziom Możliwości
Na tym poziomie pytanie brzmi: „Co chce się wydarzyć?”. Zadając je, docieramy do prawdziwej mocy, jaka płynie z każdej sytuacji. Przyjmujemy do wiadomości, iż sytuacja zdarzyła się z jakiegoś powodu. choćby jeżeli jeszcze nie rozumiemy w pełni, co to za powód, to ufamy, iż to, co się zdarzyło, niesie ze sobą jakąś istotną informację.
Korelacje między poziomami
Jak pisze Seale: „W rzeczywistości istnieje bezpośrednia korelacja między poziomami Dramatu i Możliwości – im większy dramat, tym większe możliwości”. Dramat alarmuje nas, iż coś chce się zmienić, a kiedy już rozpoznamy Możliwości, możemy ponownie spojrzeć na poziom Wyboru, ale tym razem już z większym zrozumieniem i decyzją, w jakiej roli pragniemy w tych okolicznościach występować. Mając świadomość, która pochodzi z poziomu Możliwości i Wyboru, patrzymy wstecz na poziom Sytuacji i zauważamy, iż zmienił się nasz stosunek do tego, co się dzieje.
Seale podkreśla, iż kiedy nasze zaangażowanie pochodzi głównie z poziomów Dramatu i Sytuacji, koncentrujemy się na ciągłym zmaganiu się i rozwiązywaniu problemów. Reagujemy na to, co się dzieje, tracąc jednocześnie energię na coś, co jest poza naszym wpływem. Tę energię odzyskujemy, gdy wchodzimy na poziomy Wyboru i Możliwości. Warto jeszcze raz podkreślić, iż „świadomy wybór odnośnie tego, kim będziemy w relacji do tego, co się wydarza, daje nam siłę, by uwolnić się od zmagania i tworzy nową rzeczywistość”.
ŹRÓDŁO: „Transformująca Obecność. Jak zaznaczyć swój wpływ w gwałtownie zmieniającym się świecie”, Alan Seale
