Wyniki metaanaliz, które opublikowano w „The Lancet Diabetes & Endocrinology” wskazują, iż cukrzyca matczyna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wszystkich typów zaburzeń neurorozwojowych, a także niższymi wynikami testów inteligencji i sprawności psychomotorycznej dzieci.
Cukrzyca ciążowa występuje u 3–5% kobiet ciężarnych, stanowi ponad 90% przypadków cukrzycy współistniejące z ciążą, a w około 10% może być nierozpoznaną wcześniej cukrzycą typu 1. Glukoza przenika przez łożysko i wpływa na rozwijający się płód – może prowadzić do makrosomii, a ta z kolei zwiększa ryzyko urazów okołoporodowych.
Coraz więcej badań wskazuje, iż hiperglikemia u matki może również zaburzać rozwój ośrodkowego układu nerwowego płodu. Zgodnie z koncepcją programowania prenatalnego, warunki życia płodowego mogą determinować dalszy rozwój i predyspozycje do chorób.
Celem badania opublikowanego na łamach była analiza dostępnych danych naukowych dotyczących wpływu cukrzycy u matki na wyniki neurorozwojowe u potomstwa. W ramach systematycznego przeglądu literatury i metaanalizy przeszukano bazy danych PubMed, Web of Science, Embase i EBSCO od ich początku do 1 grudnia 2024 r. Głównym punktem końcowym były zaburzenia neurorozwojowe zdefiniowane zgodnie z klasyfikacjami DSM-5 i ICD-11.
Do metaanalizy włączono 202 badania obejmujące łącznie 56 082 462 pary matka–dziecko. Spośród nich 110 (54%) dotyczyło cukrzycy ciążowej, a 80 (40%) cukrzycy przedciążowej. Większość analizowanych badań (169; 84%) koncentrowała się na populacji dzieci i młodzieży do 18. roku życia.
Wyniki wskazują, iż cukrzyca matczyna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wszystkich typów zaburzeń neurorozwojowych, a także niższymi wynikami testów inteligencji i sprawności psychomotorycznej. W analizach uwzględniających czynniki zakłócające (n = 98; 49%) stwierdzono istotnie wyższe ryzyko zaburzeń ze spektrum autyzmu, ADHD, niepełnosprawności intelektualnej, zaburzeń komunikacji, motoryki, uczenia się i rozwoju u dzieci narażonych na hiperglikemię wewnątrzmaciczną w porównaniu z grupą kontrolną.
Cukrzyca przedciążowa była silniej powiązana z występowaniem tych zaburzeń niż cukrzyca ciążowa. Hiperglikemia w ciąży ma jednoznacznie negatywny wpływ na rozwój układu nerwowego płodu. Wyniki badania podkreślają konieczność edukacji zdrowotnej, zwłaszcza w zakresie planowania ciąży, kontroli masy ciała i wyrównania glikemii. Potrzebne są dalsze, wysokiej jakości badania w celu potwierdzenia związku przyczynowo-skutkowego oraz dokładniejszego zrozumienia zależności między typem cukrzycy a spektrum zaburzeń neurorozwojowych u dzieci.
