Cudowne Sadzonki – lekcja troski o przyrodę dla przedszkolaków z ASD

Przygotowanie

Cele:

• Poznanie podstawowych etapów sadzenia drzewka.
• Rozwijanie empatii wobec roślin i poczucia odpowiedzialności za przyrodę.
• Kształtowanie umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej.

Materiały:

• Sadzonki drzewek jabłoni, wiśni i klonu.
• Łopatki, rękawiczki i konewki z wodą.
• Wiaderka z ziemią i tabliczki z imionami dzieci.
• Plansza obrazkowa z etapami sadzenia drzewka.

Miejsce:

• Dowolny teren zielony.

Wprowadzenie

Zajęcia zostały zaprojektowane w oparciu o zasadę poznania empirycznego i racjonalnej organizacji działań edukacyjnych dla dzieci w spektrum autyzmu. Dzieci zapoznają się z podstawowymi warunkami życia roślin oraz sadzą drzewka.

Każdy etap zajęć jest wizualizowany i wspierany komunikacją dostosowaną do potrzeb neuroróżnorodnych uczestników. Przedszkolaki rozwijają umiejętności operacyjne (kopanie, podlewanie), poznawcze (rozumienie sekwencji czynności), społeczne (działanie we współpracy) i afektywne (identyfikacja emocji i odpowiedzialności wobec przyrody). Współdziałanie z nauczycielem i grupą przebiega w ramach przewidywalnej struktury.

Zajęcia służą nie tylko kształtowaniu proekologicznych postaw, ale również wzmacnianiu logicznego rozumienia związków przyczynowo-skutkowych w środowisku przyrodniczym.

Zajęcia adekwatne

1. Rozpoczęcie:

Dzieci siedzą na matach w kręgu, a nauczyciel pokazuje sadzonkę drzewka i mówi: „To jest małe drzewko. Możemy mu pomóc rosnąć.” Klasa rozmawia o podstawowych warunkach życia roślin i omawia planszę z etapami sadzenia drzewka.

2. Naturalne doświadczenie:

Nauczyciel dzieli dzieci na małe grupy i przydziela każdemu rękawiczki, łopatkę i konewkę. Następnie prowadzi uczestników przez kolejne etapy zadania z pomocą planszy. Następuje wspólne kopanie dołka (dziecko trzyma łopatkę, nauczyciel wspiera fizycznie lub modeluje), wkładanie sadzonek drzewek do dołka i zasypywanie sadzonek drzewek ziemią (dziecko nabiera ziemię i dotyka ją palcami). Na końcu dzieci podlewają zakopane rośliny i ustawiają nad nimi tabliczki z imieniem lub rysunkiem.

🌱 Sekwencja sadzenia drzewka – krok po kroku

1. Przygotuj miejsce

👉 Stań przy miejscu, gdzie chcemy posadzić drzewko.
📣 Powiedz: „Tutaj posadzimy drzewko.”
🔄 Pomocne: pokaż miejsce obrazkiem lub znakiem (np. X na ziemi).

2. Wykop dołek

👐 Weź łopatkę.
⛏️ Razem z dorosłym wykop dołek w ziemi.
📣 Powiedz: „Kopiemy dołek.”
🎨 Można też narysować to działanie w sekwencji obrazkowej.

3. Wsadź drzewko

🌳 Weź sadzonkę drzewka.
🪵 Delikatnie włóż ją do środka dołka.
📣 Powiedz: „Drzewko w dołku.”
💡 Wersja alternatywna: użyj symbolu obrazkowego „drzewko”.

4. Zasyp ziemią

👐 Weź trochę ziemi i zasyp dołek wokół drzewka.
📣 Powiedz: „Zasypujemy.”
🔁 Powtarzaj powoli z dzieckiem – możesz liczyć ruchy: raz, dwa, trzy…

5. Podlej drzewko

🚿 Weź konewkę z wodą.
🌧️ Polej delikatnie ziemię wokół drzewka.
📣 Powiedz: „Podlewamy drzewko.”
💧 Alternatywa: użyj piktogramu „woda”.

6. Zrób gest dumy lub radości

🙌 Na koniec klaszczemy, podnosimy ręce lub robimy „gest radości”.
📣 Powiedz: „Brawo! Posadziliśmy drzewko!”
📸 Można zrobić zdjęcie lub włożyć naklejkę na kartę pracy.

🔁 Wskazówki dla nauczyciela / terapeuty:

• Wprowadź piktogramy lub obrazki do każdego kroku.
• Pracuj w rytmie – powolne tempo i powtórzenia wspierają dzieci z ASD.
• Używaj konkretnych komunikatów: „Teraz robimy…”, „Zaraz zrobimy…”
• Dziecko może mieć swoją planszę sekwencji lub naklejki, które pokazuje po każdym wykonanym kroku.

3. Podsumowanie:

Nauczyciel zachęca dzieci do obejrzenia drzewek z bliska i pyta: „Jak się czułeś, gdy sadziłeś drzewko?” „Czego teraz potrzebuje twoje drzewko?”. Wszyscy wykonują gest troski (kucają nad sadzonką i mówią: „Będę o ciebie dbać”).

🌳 Dlaczego sadzimy drzewka? – Proste wyjaśnienie ekologiczne dla dzieci z autyzmem

🟢 1. Drzewka dają tlen – to czym oddychamy

➡️ Drzewka robią hssss… i wypuszczają powietrze – tlen.
➡️ Dzięki temu możemy oddychać.
📣 Powiedz: „Drzewko pomaga mi oddychać.”

🖍️ Pomoc wizualna: rysunek dziecka, które wdycha powietrze od drzewka z chmurką „tlen”.

🌞 2. Drzewka chronią przed słońcem

➡️ W upał pod drzewkiem jest cień i chłodniej.
➡️ Można tam odpocząć albo zjeść lody.
📣 Powiedz: „Drzewko robi cień.”

🖍️ Pomoc wizualna: dziecko siedzące pod drzewem z lodem.

🐦 3. Drzewka to domy dla zwierząt

➡️ Na drzewie mieszka ptaszek, wiewiórka, czasem pszczoła.
➡️ Kiedy sadzimy drzewko, pomagamy zwierzątkom mieć dom.
📣 Powiedz: „Drzewko to domek dla zwierząt.”

🖍️ Pomoc wizualna: drzewo z gniazdem i wiewiórką.

🌍 4. Drzewka chronią naszą planetę

➡️ Kiedy jest dużo drzew, powietrze jest czystsze.
➡️ Ziemia wtedy się nie przegrzewa i jest zdrowa.
📣 Powiedz: „Drzewko pomaga Ziemi.”

🖍️ Pomoc wizualna: Ziemia z uśmiechem i drzewkami.

🌧️ 5. Drzewka zatrzymują wodę i pomagają przy deszczu

➡️ Korzenie drzew piją wodę z ziemi.
➡️ Dzięki temu nie robią się wielkie kałuże i powodzie.
📣 Powiedz: „Drzewko pije deszcz.”

🖍️ Pomoc wizualna: drzewko w deszczu z korzeniami.

🔁 Jak tłumaczyć?

🔹 Proste słowa: unikać metafor, mówić konkretnie.
🔹 Powtarzanie: używaj tych samych fraz (np. „Drzewko daje tlen”).
🔹 Obrazki i gesty: pokazuj rysunki, użyj gestów (np. wdech–wydech dla oddychania).
🔹 Powiązanie z codziennością: pokaż drzewko w parku, przy placu zabaw.

źródło: Opracowanie własne