Praca na nocnych zmianach to nie tylko inne godziny pracy, ale też zupełnie inny tryb życia. Dla wielu osób oznacza lepsze zarobki i większą swobodę w ciągu dnia, ale dla innych – problemy ze zdrowiem i zmęczenie. Co w przypadku osób z niepełnosprawnością? Czy mogą podejmować zatrudnienie w porze nocnej i czy pracodawcy mają wobec nich dodatkowe obowiązki?
Jeśli zastanawiasz się, czy praca w nocy osób niepełnosprawnych to opcja dla Ciebie, ten artykuł rozwieje Twoje wątpliwości. Dowiesz się, jakie są ograniczenia prawne, kto może pracować nocą i jakie przywileje przysługują osobom z orzeczeniem.
Przeczytaj, zanim podejmiesz decyzję – to może wpłynąć na Twoje zdrowie i komfort pracy!
Co oznacza praca w nocy?
Większość firm jest otwarta w godzinach dziennych. Jednak w niektórych przedsiębiorstwach obowiązki muszą być realizowane nocą, mimo iż ten czas naturalnie przeznaczony jest na odpoczynek. Właśnie dlatego praca w nocy podlega specjalnym regulacjom prawnym.
Zgodnie z Kodeksem Pracy, pora nocna trwa 8 godzin i mieści się w przedziale między 21:00 a 07:00. Konkretne godziny określa pracodawca, dopasowując je do specyfiki działalności firmy. Może to być przedziały np. 22:00-06:00 lub 21:00-05:00.
Ważne jest, aby pracodawca poinformował Cię o przyjętych godzinach nocnych w danym miejscu pracy.
Kto nie może pracować w porze nocnej?
Ponieważ praca w nocy jest bardziej obciążająca dla organizmu, prawo chroni określone grupy pracowników, uniemożliwiając im podejmowanie nocnych zmian. Zapamiętaj, iż należą do nich:
- kobiety w ciąży,
- osoby opiekujące się dzieckiem do 4. roku życia,
- młodociani pracownicy,
- osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności.
Czy osoby z niepełnosprawnością mogą pracować w nocy?
Zgodnie z Ustawą o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych, czas pracy osób niepełnosprawnych jest ograniczony:
- w przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności – do 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo,
- przy umiarkowanym i znacznym stopniu niepełnosprawności – do 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.
Ponadto ustawa całkowicie zakazuje pracy nocnej osobom z niepełnosprawnością, niezależnie od tego, jaki stopień posiadasz.
W jakich sytuacjach dopuszcza się osobę z niepełnosprawnością do zatrudnienia w nocy?
Choć zakaz pracy nocnej dla osób z niepełnosprawnością jest zasadą, istnieją dwa wyjątki:
- Praca w ochronie
Jeśli podejmiesz zatrudnienie w charakterze stróża, dozorcy czy ochroniarza, możesz pracować nocą. - Twój wniosek i zgoda lekarza
Jeśli z własnego wyboru chcesz pracować nocą, musisz uzyskać zgodę lekarza medycyny pracy. W tym celu składasz wniosek do pracodawcy, a on pokrywa koszty badania. jeżeli lekarz nie wyda zgody, masz prawo do odwołania w ciągu 7 dni do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy.
Pracodawca, nie może zmuszać Cię do pracy w porze nocnej (poza branżą ochrony). Taka decyzja to tylko Twój świadomy wybór.
Jakie obowiązki ma pracodawca wobec niepełnosprawnych pracowników pracujących nocą?
Jeśli pracodawca planuje zlecić Ci pracę w porze nocnej, musi dokładnie określić godziny pory nocnej w firmie. Noc, zgodnie z Kodeksem Pracy, obejmuje czas od 21:00 do 07:00, jednak to pracodawca decyduje, które dokładnie 8 godzin będą obowiązywać.
Za pracę w tym czasie powinieneś otrzymać dodatkowe wynagrodzenie. jeżeli Twoja nocna zmiana przekroczy standardowy limit, czyli obejmie nadgodziny, przysługuje Ci dodatkowa rekompensata za nadliczbowe godziny pracy.
W sytuacji, gdy pracodawca nie sprecyzuje, które godziny obejmuje nocna zmiana, możesz przyjąć, iż obowiązują Cię standardowe 10 godzin wskazane w przepisach. jeżeli firma nie przestrzega regulacji dotyczących pracy nocnej, może narazić się na konieczność wypłaty wyższych dodatków oraz inne konsekwencje finansowe.
Jakie kroki musi podjąć pracodawca przy zatrudnianiu na nocnych zmianach?
Każdy pracodawca musi poinformować Cię o ustalonych godzinach nocnych. Może to zrobić na dwa sposoby:
- Wprowadzając stosowny zapis w regulaminie pracy.
- Przekazując Ci pisemną informację w ciągu 7 dni od momentu rozpoczęcia pracy.
Przepisy wyróżniają kategorię pracowników, dla których nocna praca jest normą. Są to:
- osoby, które w ciągu doby przepracowują co najmniej 3 godziny nocą,
- osoby, u których co najmniej 25% całkowitego czasu pracy przypada na godziny nocne.
Ważne jest, by Twój czas pracy nie przekraczał 8 godzin na dobę, jeżeli wykonywane obowiązki są szczególnie wymagające fizycznie lub psychicznie. Od tej zasady istnieją jednak wyjątki. Limit 8 godzin nie dotyczy:
- osób na stanowiskach kierowniczych i zarządzających,
- pracowników biorących udział w akcjach ratunkowych, ochronie mienia czy działaniach związanych z usuwaniem awarii.
Jeśli poprosisz o informacje dotyczące warunków pracy nocnej, Twój pracodawca ma obowiązek przekazać je Okręgowemu Inspektorowi Pracy. W przypadku nieprzestrzegania przepisów grozi mu kara grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł.
Ile wynosi rekompensata za nocną pracę?
Podobnie, jak zdrowi współpracownicy, o ile Twoja praca obejmuje godziny nocne, masz prawo do dodatkowego wynagrodzenia. Może ono przyjąć formę dodatku do pensji lub ryczałtu, jeżeli pracujesz nocą poza siedzibą firmy.
- Wysokość dodatku nocnego wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia i przysługuje za każdą pełną godzinę pracy w nocy. Przykładowo, jeżeli przepracujesz 5 godzin i 25 minut, dodatek otrzymasz tylko za 5 pełnych godzin.
- Osoby pracujące nocą poza zakładem pracy, np. w trybie pracy zdalnej, mogą otrzymywać dodatek w formie ryczałtu. Musi on odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy nocnej. jeżeli jednak ryczałt jest za niski, masz prawo żądać od pracodawcy wyrównania wynagrodzenia.
Czy można otrzymać dzień wolny za nocną pracę?
Zazwyczaj praca w nocy nie daje prawa do dodatkowego dnia wolnego. Jednak jeżeli nocna zmiana obejmuje godziny nadliczbowe, możesz skorzystać z dnia wolnego w ramach rekompensaty.
Jakie wynagrodzenie przysługuje osobom niepełnosprawnym za pracę w niedzielę i w nocy?
Jeśli pracujesz w niedzielę lub święto, Twój pracodawca powinien przyznać Ci inny dzień wolny w ciągu 6 dni kalendarzowych. jeżeli to niemożliwe, dzień wolny musi zostać udzielony przed zakończeniem okresu rozliczeniowego. jeżeli nie uda się wyznaczyć dnia wolnego, masz prawo do 100% dodatku do wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę w niedzielę lub święto.
Dodatkowo, jeżeli pracujesz w godzinach nocnych lub Twoja zmiana obejmuje nadgodziny, przysługują Ci wszystkie należne dodatki – zarówno za nocną pracę, jak i za nadgodziny.
Jak przygotować się do pracy nocnej mając orzeczenie o niepełnosprawności?
Praca w godzinach nocnych bywa wymagająca, a dla osób z niepełnosprawnością może stanowić dodatkowe obciążenie. jeżeli rozważasz podjęcie zatrudnienia w takim systemie, warto dokładnie przeanalizować jego zalety i wady, uwzględniając swój stan zdrowia. Choć przed rozpoczęciem pracy konieczne będą badania u lekarza medycyny pracy, to sam również powinieneś ocenić, czy Twój organizm poradzi sobie z pracą w nocy.
Przed podpisaniem umowy dobrze jest także zaplanować, w jaki sposób będziesz regenerować siły po nocnej zmianie. Odpowiednia ilość snu oraz dostosowanie codziennych nawyków pomogą Ci lepiej przystosować się do nowego trybu życia.
Gdzie szukać pracy nocnej dla osób z niepełnosprawnością?
Najwięcej ofert pracy nocnej dla osób z niepełnosprawnością dotyczy branży ochroniarskiej. Firmy zajmujące się ochroną mienia często zatrudniają osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności na stanowiskach stróża, portiera czy dozorców. Czasem można także znaleźć oferty w sektorze produkcji i usług, jednak zdarza się to znacznie rzadziej.
Jeśli szukasz pracy nocnej, sprawdź oferty w lokalnych firmach, agencjach zatrudnienia oraz na popularnych portalach internetowych, takich jak:
- OLX,
- Pracuj.pl,
- Jooble,
- Lento,
- InfoPraca,
- LinkedIn.
Nie zapomnij też o mediach społecznościowych, gdzie często publikowane są ogłoszenia rekrutacyjne.
Jedną z agencji, która pomaga osobom niepełnosprawnym znaleźć pracę, jest My Wspieramy. Oferujemy różne stanowiska, także te związane z pracą nocną. Warto się z nami skontaktować. Być może znajdziesz zatrudnienie, które będzie idealnie dopasowane do Twoich potrzeb i możliwości. Nasza agencja działa na terenie całej Polski.
Czy praca w nocy osób niepełnosprawnych jest dobrym wyborem?
Podejmowanie pracy w godzinach nocnych wymaga dobrej kondycji i przemyślanej organizacji czasu. Osoby z niepełnosprawnością powinny szczególnie dokładnie przeanalizować swoją sytuację zdrowotną i skonsultować się z lekarzem, zanim zdecydują się na taki tryb pracy. Choć obowiązujące przepisy chronią ich przed nadmiernym obciążeniem, to praca nocna może mieć wpływ na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Dobrze zaplanowany odpoczynek i odpowiednie warunki zatrudnienia mogą jednak sprawić, iż będzie to korzystne rozwiązanie.
Najważniejsze zasady pracy nocnej dla osób z niepełnosprawnością:
- Pracodawca musi określić godziny nocne w firmie i poinformować o nich pracowników.
- Osoby z lekkim, umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności mogą pracować w nocy tylko po uzyskaniu zaświadczenia od lekarza medycyny pracy.
- Za pracę nocną przysługuje dodatek finansowy, a w przypadku nadgodzin – dodatkowe wynagrodzenie lub dzień wolny.
- Praca nocna najczęściej dotyczy stanowisk w ochronie, choć zdarzają się też oferty w produkcji i usługach.
- Warto szukać ofert w agencjach specjalizujących się w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością, takich jak My Wspieramy.
Źródła
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
- Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. z późn. zmianami
- https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/rehabilitacja-zawodowa-i-spoleczna-oraz-zatrudnianie-osob-16798906/art-15
