Psychologia pozytywna to nurt w psychologii, który skupia się na optymalnym funkcjonowaniu człowieka, jego talentach, wartościach i cnotach. Co można dzięki niej osiągnąć i jakie są jej główne założenia? Sprawdź, jak wygląda psychologia pozytywna w praktyce.
Psychologia pozytywna – definicja
Psychologia pozytywna jest ukierunkowana na wzmacnianie ludzkiego potencjału i jeszcze lepsze poznawanie źródeł tego, co daje człowiekowi szczęście. Co to jest psychologia pozytywna? Jest to jedna z najprężniej rozwijających się dziedzin psychologii i stosunkowo świeża gałąź w nauce, która uzupełnia tradycyjną psychologię bardziej skupioną na leczeniu patologii. Jej genezę datuje się na rok 2000 (w USA).
Jak powstała psychologia pozytywna? Jej zalążek pojawił się w 1998 roku podczas przemówienia Martina Seligmana (amerykańskiego psychologa, twórcy teorii wyuczonej bezradności), w którym nawoływał on Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne do odejścia w psychologii od skupiania się wyłącznie na ludzkich słabościach (lękach, depresji, stresie), a zamiast tego ukierunkowania się na ludzką siłę, talenty, wartości i cnoty.
Psychologia pozytywna jako nurt skupiała się na samym początku na pojęciu szczęścia oraz na sprawdzonych sposobach podnoszenia satysfakcji z życia. Bardzo dużo o eudajmonii, czyli szczęściu pisał Arystoteles i to on obok Abrahama Maslowa i Carla Rogersa (przedstawicieli tzw. psychologii humanistycznej) jest jednym ze źródeł inspiracji dla psychologii pozytywnej.
Psychologia pozytywna – założenia
Założenia psychologii pozytywnej to m.in.:
- dążenie do budowania i rozwijania osobistego potencjału, który drzemie w każdym człowieku,
- rozwój wewnętrzny człowieka i życie pełnią życia, które stanowią miarę dobrostanu (ang. well-being),
- uwaga skierowana na kreatywność, inteligencję emocjonalną, humor, mądrość i szczęście człowieka,
- zwiększenie dobrego samopoczucia, któremu sprzyja aktywne działanie i wiedza o tym, jak sobie radzić z niepowodzeniami zamiast bezczynnego rozmyślania choćby o najbardziej wymarzonych zdarzeniach.
Czym nie jest psychologia pozytywna?
Psychologia pozytywna nie jest nauką patrzenia na świat przez „różowe okulary”. Znajduje się tu oczywiście przestrzeń na pozytywne myślenie, ale nie jest to jej główne założenie. (Zajrzyj do wpisu: jak być optymistą – wskazówki). W psychologii pozytywnej traktuje się potencjał człowieka o wiele głębiej i uwagi nie skupia się wyłącznie na pozytywnej perspektywie w postrzeganiu świata. Psychologia pozytywna w praktyce polega na poszukiwaniu i wykorzystywaniu szans na szczęśliwe życie przy jednoczesnym opisywaniu otaczającej nas rzeczywistości taką, jaką jest naprawdę. Psychologia pozytywna nie jest również niezweryfikowana naukowo. Stosuje metodę naukową i jej odkrycia są jak najbardziej udowodnione w sposób naukowy.
Części składowe dobrostanu w psychologii pozytywnej
Według Martina Seligmana na dobrostan składa się aż 5 elementów, jednak żaden z nich nie definiuje bezpośrednio dobrostanu. Każdy z poniższych czynników jest jednak jego składową. Zadbanie w życiu o to, aby każda z tych części mogła przejawiać się w jak najlepszy sposób to m.in. właśnie psychologia pozytywna w praktyce.
- Koncentracja na zadaniu. Chodzi tutaj o zjawisko autodeterminacji. Warto znaleźć w życiu aktywność, podczas której traci się poczucie czasu, a także odczuwa ważność tej czynności oraz chęć przekroczenia własnych granic. Wykonując to działanie, człowiek doświadcza tzw. stanu przepływu (flow) i jest maksymalnie skoncentrowany na czynności, którą wykonuje.
- Pozytywne emocje. Ćwiczenia psychologii pozytywnej zakładają praktykę wdzięczności i wyszukiwanie w swoim codziennym życiu rzeczy, za które możesz poczuć w głębi siebie szczerą wdzięczność. Aby lepiej wywołać u siebie uczucie wdzięczności, warto wyobrazić sobie, iż chce się je jak najlepiej opisać i wytłumaczyć osobie, która nie wie, czym jest wdzięczność i nigdy jej nie odczuwała. Jakimi słowami, metaforami czy opowieściami wyjaśnisz komuś, czym jest wdzięczność? Jakie to dokładnie jest uczucie? Oprócz wdzięczności warto stwarzać sobie w życiu okazje do odczuwania innych pozytywnych emocji tj. wzruszenie, duma czy radość. Niosą one ze sobą mnóstwo korzyści i wpływają na poczucie szczęścia i dobrostanu.
- Osiągnięcia. Dążenie do celu zaspokaja ludzkie ambicje, a jego osiągnięcie sprawia ogromną satysfakcję. W założeniach psychologii pozytywnej jednak nie może to być główny czynnik, a właśnie tylko jeden z elementów (ponieważ skupienie się wyłącznie na osiąganiu celów ma często bardzo negatywne skutki).
- Poczucie sensu życia. Na poczucie sensu własnej egzystencji ma wpływ posiadanie celu, realizowanie życiowych wartości, kontrola (czyli poczucie wpływu na siebie i otoczenie), a także potrzeba samoakceptacji.
- Relacje z innymi ludźmi. Bliskie związki z innymi ludźmi także wprowadzają wyższą jakość do ludzkiego życia, a to z kolei wpływa na poziom dobrostanu i szczęścia. Warto więc dbać o więzi z innymi, móc liczyć na ich wsparcie oraz samemu okazywać pomoc.
W odkryciu poczucia sensu i własnych ukrytych zdolności w trudnych życiowych sytuacjach często pomaga rozwój osobisty (sprawdź warsztaty rozwoju osobistego w Superego), a także konsultacja ze specjalistą podczas terapii indywidualnej. Zapraszamy do kontaktu.
