Powyższa grupa chorób obejmujących ciężkie, układowe zapalenie małych naczyń, charakteryzuje się rozwojem autoprzeciwciał przeciwko PR3 lub MPO. Jest to stosunkowo rzadkie, ale bardzo groźne rozpoznanie, którego częstość występowania szacuje się na 200 do 400 przypadków na milion osób (z biegiem czasu wzrost z uwagi na prawdopodobnie doskonalsze testy w kierunku ANCA, lepszą klasyfikację i kryteria rozpoznania).
W ważnym badaniu LoVAS wykazano, iż wskaźniki indukcji remisji są równoważne po 6 miesiącach przy zastosowaniu rytuksymabu (przeciwciało monoklonalne anty-CD20) w połączeniu z niskimi i wysokimi dawkami glikokortykosteroidów, jednak dalsze zapotrzebowanie na systemowe GKS w leczeniu podtrzymującym i długoterminowe wyniki leczenia nie są znane. W tym celu autorzy przedstawili rezultaty follow-upu po 2 latach obserwacji.
W sumie 140 pacjentów z nowo rozpoznanym zapaleniem naczyń związanym z ANCA, bez ciężkiego kłębuszkowego zapalenia nerek lub rozlanego krwotoku pęcherzykowego, przydzielono losowo do grupy otrzymującej rytuksymab w dawce 375 mg na mkw. powierzchni ciała na tydzień przez kolejne 4 tygodnie w połączeniu z prednizolonem w dawce 0,5 lub 1 mg na kg masy ciała na dobę. Po osiągnięciu remisji pacjenci otrzymywali leczenie podtrzymujące rytuksymabem (1 g na 6 miesięcy).
Wśród pacjentów, którzy osiągnęli remisję, leczenie prednizolonem przerwało 89,7 i 15,5 proc. pacjentów w grupie leczonej odpowiednio wyższą i niższą dawką (mediana czasu do odstawienia odpowiednio 150 i 375 dni). Podczas 24-miesięcznego okresu obserwacji zmarło 2,8 i 7,6 proc. osób z grupy wyższej i niższej dawki GKS, jednak różnica nie osiągnęła istotności statystycznej. Nawrót choroby wystąpił u dziewięciu pacjentów w grupie otrzymującej zmniejszoną oraz u pięciu pacjentów w grupie otrzymującej dużą dawkę (również brak istotności). Poważne działania niepożądane występowały istotnie rzadziej w grupie otrzymującej zmniejszoną dawkę GKS (27,5 versus 46,2 proc.).
Ta sama skuteczność przy większym bezpieczeństwie niższych dawek prednizolonu – wydaje się, iż takie postępowanie, jako udowodnione, jest dla pacjentów optymalne.
Opracowanie: lek. Damian Matusiak