Co o farmaceutach mówi nowa mapa potrzeb zdrowotnych?

Mapy potrzeb zdrowotnych to dokumenty określające potrzeby zdrowotne poszczególnych regionów i całego kraju. Zbierają dane demograficzne i epidemiologiczne, dane dotyczące realizowanych świadczeń oraz wykorzystania zasobów kadrowych i sprzętowych. Na ich podstawie sporządza się prognozę przyszłych potrzeb w zakresie świadczeń zdrowotnych.

Dokument „Mapa potrzeb zdrowotnych na okres od 1 stycznia 2027 r. do 31 grudnia 2031 r.” powstał w ramach projektu pn. „Podstawowe Regiony Zabezpieczenia”, współfinansowanego przez Unię Europejską. Znajdziemy w nim m.in. rekomendowane kierunki działań dla takich obszarów jak: czynniki ryzyka i profilaktyka, podstawowa opieka zdrowotna, ambulatoryjna opieka specjalistyczna, leczenie szpitalne, opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, rehabilitacja medyczna, opieka długoterminowa, opieka paliatywna i hospicyjna, Państwowe Ratownictwo Medyczne, kadry i sprzęt medyczny.

• Czytaj również: Dostęp do danych populacyjnych dla wszystkich zawodów medycznych? Uważa tak tylko co piąty Polak

Ilu mamy farmaceutów i w jakim są wieku?

Farmaceutom poświęcony jest osobny podrozdział w części dotyczącej kadr medycznych. Według danych z Centralnego Wykazu Pracowników Medycznych oraz danych NFZ i GUS liczba wszystkich farmaceutów pracujących w 2023 r. wynosiła 34,3 tysiące (91,1 farmaceutów na 100 tys. ludności). Co istotne, ta liczba może nie pokrywać się ze statystykami międzynarodowymi – ze względu na różnice metodologiczne. A to może utrudniać obiektywne porównania. Według Eurostatu i OECD, w RP w 2022 r. było 28,5 tys. farmaceutów tj. 77,3 farmaceutów na 100 tys. ludności i plasuje nas mniej więcej w połowie stawki europejskiej.

Wskaźnik liczby farmaceutów na 100 tys. ludności jest zróżnicowany regionalnie. Najwyższy występuje w województwach: mazowieckim, małopolskim i pomorskim. Najniższy wskaźnik odnotowano dla województw: lubuskiego, warmińsko-mazurskiego i opolskiego.

Jak mówi opracowanie, średni wiek pracujących farmaceutów w RP w 2023 r. wynosił 42,6 lat. Farmaceuci w wieku emerytalnym stanowili 14%. Największy udział farmaceutów w wieku emerytalnym występuje w tych samych województwach, w których na 100 tys. ludności przypada najmniej farmaceutów.

Tabela: Liczba farmaceutów w wartościach bezwzględnych oraz na 100 tys. ludności, średni wiek oraz liczba farmaceutów wieku emerytalnym w podziale na województwa w 2023 r. Źródło: Mapa potrzeb zdrowotnych na okres od 1 stycznia 2027 r. do 31 grudnia 2031 r.

Rozkład wieku farmaceutów ukazuje stosunkowo wysoki udział farmaceutów w przedziale 32-45 lat. Jednocześnie mamy relatywnie niewielką liczbę farmaceutów po 60. roku życia.

Rysunek: Rozkład wieku farmaceutów w RP w 2023 r. Źródło: Mapa potrzeb zdrowotnych na okres od 1 stycznia 2027 r. do 31 grudnia 2031 r.

W 2023 r. 60% wszystkich farmaceutów pracujących w Polsce było zatrudnionych w jednostkach ochrony zdrowia posiadających kontrakt z NFZ. Prawie 58% farmaceutów pracowało w ramach zaopatrzenia w wyroby medyczne – które realizuje większość aptek. Tylko nieco ponad 4% farmaceutów realizowało inne usługi w aptekach zakontraktowanych z Narodowym Funduszem Zdrowia.

• Czytaj również: To będzie gorące lato dla farmaceutów…

Wymienialność pokoleniowa zostanie zapewniona

Omawiany dokument przybliża też zagadnienie kształcenia farmaceutów. Jak czytamy, na przestrzeni ostatnich 4 lat liczba studentów I roku na kierunku farmacja odnotowuje tendencję spadkową. Jednak okazuje się, iż taka liczba wciąż zapewnia wymienialność pokoleniową.

– Liczba farmaceutów, którzy w 2030 r. osiągną wiek emerytalny, wynosi 518. Zestawiając to z liczbą studentów na I semestrze studiów jednolitych magisterskich na kierunku farmacja, którzy rozpoczęli studia w 2023 r. (1 479) oraz zakładając, iż liczba studentów w przyszłych latach nie ulegnie zmianie, można przyjąć, iż zapewniona zostanie wymenialność pokoleniowa – mówi publikacja.

Rekomendacje dotyczące farmaceutów

W rekomendacjach odnoszących się do kadr medycznych znajdujemy zapis mówiący o poprawie wydajności pracy kadry medycznej. Jednym z wymienionych sposobów na jej osiągniecie ma być przekazanie niektórych zadań lekarzy z zakresu opieki nad osobami przewlekle chorymi farmaceutom. Odbędzie się to poprzez stworzenie kompleksowego systemu opieki farmaceutycznej oraz wzrost roli farmaceutów w leczeniu chorych.

• Czytaj również: Czy w domach opieki jest miejsce dla farmaceutów?

Farmaceutów i apteki ujęto również w rekomendacjach dla poszczególnych województw. W przypadku województwa lubuskiego i województwa warmińsko-mazurskiego rekomenduje się zwiększenie liczby farmaceutów oraz studentów kierunku farmacja. Warto wspomnieć, iż na terenie obu województw nie mamy w tej chwili wydziałów farmaceutycznych.

Z kolei apteki uwzględniono w działaniach zwiększających skłonność do szczepień. Dla wszystkich 16 województw zalecono promocję szczepień prowadzonych w aptekach.

©MGR.FARM