Wiemy, iż źle leczona cukrzyca typu 2 może skutkować wystąpieniem powikłań, które swoim zasięgiem obejmują różne narządy i układy w naszym organizmie. Najczęściej kojarzymy ją więc ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi, retinopatią (cukrzycową chorobą oczu), czy z zespołem stopy cukrzycowej. Tymczasem ma ona również wpływ na nasze nerki.
Zarówno cukrzyca, jak i przewlekła choroba nerek dotykają coraz więcej osób i posiadają mało zaszczytne miano chorób cywilizacyjnych naszych czasów. Cukrzyca dotyka 9,1% (1) naszego społeczeństwa. Z kolei przewlekła choroba nerek (PChN) jest drugim, po nadciśnieniu tętniczym, najczęstszym schorzeniem dotykającym Polaków, na które uskarża się 13,4% z nas (1). Te, wydawać by się mogło, zupełnie inne choroby są ze sobą ściśle powiązane. Obie są wykrywane często w zaawansowanym stadium, gdyż zarówno cukrzyca jak i PChN przez długi czas nie dają żadnych specyficznych objawów – a do ich wykrycia wystarczyłyby badania profilaktyczne, które wciąż wykonujemy zbyt rzadko.
Cukrzyca a nerki
Cukrzyca typu 2 i przewlekła choroba nerek często występują równolegle. Około 20% chorych na cukrzycę ma obniżoną wartość wskaźnika eGFR (3), tj. przesączania kłębuszkowego, który służy do oceny czynności nerek. eGFR oblicza się na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy krwi.
Długi czas trwania cukrzycy wpływa na ryzyko chorób nerek, gdyż przewlekle podwyższone stężenie glikozy we krwi uszkadza nerki prowadząc do zmian w ich strukturze i upośledzenia funkcji. U wielu pacjentów chorujących na cukrzycę możemy zaobserwować wystąpienie cukrzycowej choroby nerek (nefropatii cukrzycowej), czyli uszkodzenia nerek wynikającego z hiperglikemii. Jest ona kluczową przyczyną rozwoju przewlekłej choroby nerek (42%), która późno wykryta prowadzi bezpośrednio do schyłkowej niewydolności nerek oraz leczenia nerkozastępczego – dializoterapii lub transplantacji.
Nerki a cukrzyca
Szacuje się, iż przewlekła choroba nerek może dotyczyć choćby 4,2 milionów Polaków (3) z czego aż 90% chorych nie zdaje sobie sprawy z tego, iż cierpi z jej powodu. (4) PChN sprzyja rozwojowi zaburzeń diabetologicznych w mechanizmie insulinooporności. Tym samym może wywierać negatywny wpływ na przebieg i skuteczność leczenia cukrzycy. Dawkowanie insuliny jest z kolei ściśle związane z progresją uszkodzenia miąższu nerek, co jest wskazaniem do obniżenia jej dawki. (5)
Kto jest zagrożony przewlekłą chorobą nerek?
Badanie w kierunku przewlekłej choroby nerek, oprócz chorych na cukrzycę, powinny wykonywać regularnie także osoby u których stwierdzono lub podejrzewa się dodatkowo:
- choroby układu krążenia,
- nadciśnienie tętnicze
- chorobę otyłościową,
- choroby nerek w rodzinie.
Badania powinny również regularny wykonywać osoby, które biernie lub czynnie, palą papierosy.
Lecząc cukrzycę – leczmy nerki!
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje coroczną kontrolę parametrów nerkowych przez badania profilaktyczne:
- podstawowe badanie krwi z oznaczeniem stężenia kreatyniny w surowicy krwi co pozwala na obliczenie wielkość filtracji kłębuszkowej (eGFR), czyli oceny funkcji nerek,
- ogólne badanie moczu ze szczególnym zwróceniem uwagi na osad lub obecność białka w moczu, a także albuminurii (badanie UACR), która jest kluczowym objawem uszkodzenia nerek
Pamiętajmy, iż im wcześniej przewlekła choroba nerek zostanie wykryta, tym większa szansa na spowolnienie jej postępu dzięki nowoczesnemu leczeniu, zmianie stylu życia oraz kontroli poziomu glukozy we krwi i ciśnienia tętniczego. Uczestniczmy w programach badań profilaktycznych, które pozwolą wcześnie wykryć chorobę, a jeżeli już jesteśmy przewlekle chorzy – regularnie wykonujmy badania kontrolne, co pozwoli jak najwcześniej wykryć powikłania PChN i wdrożyć odpowiednie leczenie.
1) Raport NFZ o zdrowiu: Cukrzyca, 2019
2) Przewlekła Choroba Nerek w praktyce lekarza POZ – diagnostyka, obraz kliniczny, postępowanie, Lekarz POZ 2/2022
3) Global Prevalence of Chronic Kidney Disease–A Systematic Review and Meta-Analysis, 2016, Hill NR, Fatoba ST, Oke JL, Hirst JA, O’Callaghan CA, Lasserson DS, et al. za Raport: Dostęp do świadczeń nefrologicznych w Polsce, 2019, Mahta Sp. z.o.o.
4) Raport: Dostęp do świadczeń nefrologicznych w Polsce, 2019, Mahta Sp. z.o.o.
5) Stompór T., Adamczak M., Masajtis-Zagajewska A. i wsp.: Rozpoznawanie i leczenie cukrzycy typu 2 u chorych z przewlekłą chorobą nerek i wartością eGFR < 60 ml/min — opinia członków Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego ds. Zaburzeń Metabolicznych i Hormonalnych w Chorobach Nerek. 2019, Forum Nefrologiczne
6) Current Topics in Diabetes 2023 | Curr Top Diabetes, 2023; 3 (1): 1–140.
PL-13815
Materiał sponsorowany
