Chcesz wygrać "Jeden z dziesięciu" lub inny teleturniej? Podpowiadamy, jak trenować mózg

Był blisko rekordu w tym teleturnieju. Artur Łasiński brawurowo zwyciężył w finale "Jeden z dziesięciu". Marzysz o podobnym sukcesie i zastanawiasz się, czy niemal genialna pamięć to zawsze wrodzony dar, czy jednak można ją tak wyćwiczyć? Przeczytaj, co mówi o tym dr Paulina Kłos-Wojtczak, neurobiolog i biotechnolog.


Artur Łasiński uzyskał 802 punkty, o jeden mniej niż jego poprzednik, Artur Dąbrowski w 2023 r., który w ówczesnym odcinku wskazał siebie jako odpowiadającego na wszystkie 40 pytań. Oprócz tego, iż wygrał program, ustanowił nowy rekord zdobytych punktów.



Pan Artur mówi, iż tak wspaniały wynik możliwy był dzięki koncentracji i refleksowi, których mu nie brakuje. Ale czy tylko? Może jesteśmy w stanie wytrenować mózg do gromadzenia wiedzy, lepszego zapamiętywania informacji? Bo jak inaczej to możliwe, iż niektórzy ludzie mają niemal encyklopedyczną wiedzę na każdy temat?

Nasz mózg można regularnie "ćwiczyć"

– Nasz mózg jest neuroplastyczny, co oznacza, iż nie jest statyczną strukturą, ale dynamicznie się zmienia i adaptuje pod wpływem doświadczeń, uczenia się i treningu. Mając to na uwadze, możemy "ćwiczyć" mózg do gromadzenia większej ilości wiedzy czy szybkiego zapamiętywania. A choćby powinniśmy to robić po to, aby uniknąć w przyszłości wielu chorób, jak np. choroby otępienne – wyjaśnia dr Paulina Kłos Wojtczak, doktor nauk biologicznych, neurobiolog i biotechnolog medyczny.

– Prowadzone aktualnie na świecie badania pokazują, iż osoby, które angażują się w świadome i systematyczne uczenie się, mogą zwiększyć swoją zdolność do zapamiętywania i przywoływania informacji, kiedy są im potrzebne. Stosują również różne metody mnemotechniczne czy systemy skojarzeń, które pozwalają na efektywniejsze kodowanie i przechowywanie danych w pamięci długotrwałej – dodaje.

Wynika z tego, iż regularne ćwiczenia umysłowe, takie jak rozwiązywanie krzyżówek, nauka nowych języków, czy granie w strategiczne gry, mogą wzmacniać połączenia neuronalne, poprawiać pamięć, koncentrację i szybkość przetwarzania informacji. A narzędzia, programy czy materiały służące do ćwiczenia pamięci dostępne są dla wszystkich.

Być może jest więc tak, iż osoby biorące udział w teleturniejach wiedzowych stosują te metody, a ich sukces jest w dużej mierze wynikiem ciężkiej pracy i systematycznego treningu pamięci. Natomiast to wybitne jednostki, bo przecież takie osoby jak pan Artur nie zdarzają się często.

Predyspozycje, środowisko i neuroróżnorodności

Uważa się, iż często taki genialny umysł może być wypadkową wielu czynników, indywidualnych predyspozycji, czynników genetycznych czy środowiskowych. Na nasz mózg wpływa wszystko to, czym się otaczamy.

Niektórzy ludzie mogą mieć naturalnie lepszą pamięć, większą łatwość w przyswajaniu nowych informacji lub wyższą motywację do nauki. Te wrodzone cechy mogą stanowić pewną przewagę, ale nie determinują ostatecznego poziomu wiedzy i umiejętności.

– Warto również skupić się na kwestii spektrum autyzmu i innych neuroróżnorodności. U niektórych osób w spektrum autyzmu obserwuje się wyspecjalizowane zainteresowania i niezwykłą zdolność do koncentracji na konkretnych dziedzinach wiedzy i poszerzania jej. Mogą one posiadać fenomenalną pamięć do faktów i detali związanych z tymi obszarami – podkreśla neurobiolog.

– Chociaż te osoby mają problemy w innych aspektach życia społecznego, np. ogromne trudności w kontaktach społecznych czy wiele lęków, ich unikalne zdolności poznawcze mogą przyczyniać się do imponujących osiągnięć w wąskich dziedzinach. Nie można jednak generalizować, iż każda osoba z rozległą wiedzą znajduje się w spektrum autyzmu. Wielu "geniuszy wiedzy" to po prostu osoby z pasją do nauki i dobrze wytrenowanym umysłem – dodaje.

Wniosek jest więc optymistyczny: większość z nas, niezależnie od wrodzonych predyspozycji, może rozwijać swój potencjał intelektualny i poszerzać swoją wiedzę poprzez świadomy i systematyczny trening umysłu. Kluczem jest ciekawość, motywacja i konsekwencja w dążeniu do celu.