Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym
Cechuje się od 3 do 7 lat okresu życia dziecka. Stwierdzenie „wiek przedszkolny” przyjęło się przez okres przed nauką w szkole dziecka. Część dzieci będąca w tym okresie rozwoju uczęszcza do przedszkola, które tworzy pierwszy szczebel edukacji w systemie oświatowym oraz pomaga pracującym rodzicom. Z tego rodzaju placówki wychowawczej mogą korzystać wszystkie dzieci. Obowiązkiem jest posłać dziecko do przedszkola rok przed rozpoczęciem nauki w szkole.
Każde dziecko jest odrębną indywidualnością oraz różni się od rówieśników fizycznymi jak i psychicznymi cechami. Jednak wszystkie dzieci pomiędzy 3 a 7 rokiem życia przechodzą zmiany w psychice, które charakteryzują wiek przedszkolny oraz pozwalają oddzielić ten etap od pozostałych etapów rozwojowych. Wiek przedszkolny to wyjątkowy etap rozwoju dziecka. Wspomniany okres rozwojowy odnosi się jako faza przejściowa pomiędzy bezradnością niemowlęcia, a usamodzielnianie się dziecka od dorosłego i otoczenia.
W wieku przedszkolnym występują różnice, które pozwoliły podzielić powyższy okres na 3 fazy rozwojowe:
- I faza (wczesna) obejmuje okres od 3 do 4 roku życia
- II faza (średnia) obejmuje okres od 4 do 5 roku życia
- III faza (późna) obejmuje okres od 5 do 7 roku życia
Poniżej przedstawiamy ogólną charakterystykę rozwoju psychicznego dzieci w poszczególnych fazach.
Faza wczesna
W tej fazie dzieci są nie dość samodzielne (zbytnio nie dają sobie rady w rozmaitych sytuacjach życiowych), potrzebują pomocy osoby dorosłej przy czynnościach takich jak np. ubieranie czy mycie. Niewielki jest również zasób doświadczeń, a słownik obejmuje około 1000 wyrazów, dlatego nie zawsze jest łatwo porozumieć się z nimi w szczególności obcym osobom.
Myślenie dzieci 3 – letnich cechuje sytuacyjność, bezpośrednia łączność z działaniem i spostrzeganie tego, co towarzyszy danej chwili. Jest to myślenie sensoryczno– motoryczne. Kiedy mają bezpośredni kontakt z zabawkami lub innymi przedmiotami, rozwiązują zadania w zakresie manipulacyjnym oraz ruchowo – spostrzeżeniowym. Wyobraźnia dziecka na tym etapie jest znacznie lepiej rozbudowana niż w wieku poniemowlęcym. Dzieci nie koncentrują większej uwagi na jednym przedmiocie, zatem gwałtownie zmieniają przedmiot swoich zainteresowań, dlatego zabawy muszą być krótkie oraz mało skomplikowane.
Faza średnia
Dzieci w okresie 4 – 5 lat są w wyższym stopniu samodzielne od dzieci w wieku 3-4 lata. Łatwiej adaptują się w życie grupy przedszkolnej, lepiej podejmują przyjazne relacje z rówieśnikami. Występują także konflikty między dziećmi, ponieważ czterolatki jak i pięciolatki stają się impulsywne i nerwowe, a także egocentryczne. Dzieci w tym wieku lubią otoczenie rówieśników i ochoczo bawią się we wspólne zabawy, chociaż nie potrafią ich same zorganizować. W wieku około czterech, pięciu lat rozumieją niektóre związki pomiędzy określonymi sytuacjami, a pojawieniem się pewnych emocji u innych osób.
Dzieci w podanym wieku stają się małymi odkrywcami wielkiego, nieznanego dla nich świata. Ich ciągle rosnąca wyobraźnia jak i fantazja pozwala na wyciąganie następujących problemów, na które nie potrafią odnaleźć odpowiedzi i rozwiązują je dzięki dorosłych, dlatego dzieci zasypują dorosłych mnóstwem pytań na różne tematy, dzięki czemu swobodnie poznają świat przy czym są bardzo ciekawskie oraz energiczne i kreatywne.
Faza późna
Dzieci w wieku 5 – 7 lat wykazują w zachowaniu wszelkie cechy najważniejsze dla okresu przedszkolnego, jak również prezentują początkowe cechy, które doskonalą się w kolejnym etapie rozwoju dziecka – w młodszym wieku szkolnym.
Sześciolatek przez cały czas wykazuje zainteresowanie światem, a także niektórymi zdarzeniami życia społecznego. Lepiej przystosowany do pracy w zespole nabywa nowej wiedzy i doświadczenia. Dziecko zdolne jest do dłuższego skoncentrowania uwagi na jednej czynności. Zaczyna brać czynny udział np. w pogadankach, a także bez problemu przyswaja pojęcia matematyczne i przyrodnicze, które występują na zajęciach elementarnych.
Zapamiętywanie w młodszym wieku przedszkolnym ma już cechy pamięci dowolnej, jednak najintensywniejszy jej rozwój przypada na okres starszego wieku przedszkolnego. Już sześciolatek dobrze przyswaja sobie materiał sensowny, a to, iż nieraz reprodukuje go wiernie, a nie własnymi słowami, wynika z tego, iż nie umie samodzielnie powiązać w całość podanych treści.
Zabawa jest dalej najlepszym sposobem na spędzanie czasu. Dla dzieci w starszym wieku przedszkolnym, zabawy są coraz bardziej urozmaicone, np. w grupie kilkuosobowej zaczyna występować podział na role czy funkcje.
